Het totaal aantal banen van werknemers en zelfstandigen kwam in het derde kwartaal van 2024 uit op 11 640 duizend. In vergelijking met hetzelfde kwartaal van een jaar eerder is het aantal banen met 107 duizend gestegen. De ontwikkeling van het aantal banen kent een duidelijk seizoenpatroon.
In 2022 waren er bijna 9,4 miljoen banen in Nederland en een beroepsbevolking van ruim 9,9 miljoen personen. In de afgelopen jaren groeide het aantal banen harder dan de beroepsbevolking (sinds 2014 met respectievelijk 14 en 9 procent). De werkgelegenheid in Nederland is geconcentreerd in de stedelijke gebieden.
In de Data & Trends rapportage over kwartaal 3 van 2024 valt een aantal zaken op: Duur van een vacature publicatie is 41 dagen. De spanning op de arbeidsmarkt is 106 vacatures per 100 werklozen, dat is iets minder krap dan in de vorige kwartalen.
De arbeidsmarkt is historisch krap, maar er blijft onbenut arbeidspotentieel. De krapte komt doordat de werkloosheid laag is en er nog nooit zo veel banen waren in Nederland; ruim 11 miljoen. In het tweede kwartaal van 2022 waren er voor elke 100 werklozen 143 openstaande vacatures.
Het aantal WW-uitkeringen schommelde de afgelopen 12 maanden tussen de 164.200 en 179.000. In december 2024 was het aantal uitkeringen bijna 14.100 hoger (+8,7%) dan eind december 2023. Ondanks deze toename blijft het aantal WW-uitkeringen op een laag niveau.
Vrouwen vaker werkloos dan mannen
Vrouwen in de beroepsbevolking waren in het derde kwartaal van 2024 vaker werkloos dan mannen: respectievelijk 3,9 en 3,5 procent. Vergeleken met hun mannelijke leeftijdsgenoten was de werkloosheid wel lager onder jonge vrouwen tot 25 jaar en bij vrouwen van 55 tot 65 jaar.
Het percentage statushouders in de bijstand is verder afgenomen. In juni 2022 heeft 55,1% van de statushouders een bijstandsuitkering. Dit percentage lag in juni 2021 nog op 58,3%.
In 2024 kampt ongeveer 28% van de werkgevers met een personeelstekort. Daarnaast verwacht nog eens 26% van de werkgevers, die momenteel geen tekort hebben, binnen twee jaar wel een tekort.
Arbeidsmarkt opnieuw iets minder krap, alsnog honderden beroepen kansrijk. In het eerste kwartaal van 2024 nam de spanning op de arbeidsmarkt licht af. De arbeidsmarkt blijft echter nog steeds krap, blijkt uit de UWV Spanningsindicator. De arbeidsmarkt biedt dus nog steeds volop kansen voor werkzoekenden.
Nederland gerangschikt onder 6 landen met het hoogste tekort aan beroepen. Het EURES-rapport over tekorten en overschotten uit 2023 geeft aan dat 195 beroepen in Nederland te kampen hebben met een tekort aan werknemers . Bovendien stond Nederland in de top zes EU-landen met het hoogste aantal tekortberoepen.
In Nederland gaat het dan vaak om mensen met een laag opleidingsniveau, jongeren, migranten groepen en mensen met een arbeidsbeperking. 2 Vaak hebben deze groepen ook laagbetaald werk.
UWV verwacht dat de meeste nieuwe vacatures ontstaan in de sectoren detailhandel (236.000), zorg en welzijn (220.000) en horeca (127.000). Het is gebruikelijk dat er veel vacatures ontstaan in de detailhandel en de horeca. In deze sectoren werken veel jongeren in bijbanen, vaak gedurende korte tijd.
Ondernemers in de horeca, de zakelijke dienstverlening en de vervoer en opslag ervaren een tekort aan personeel het vaakst als belangrijkste belemmering.
Steeds meer banen en werkenden
Het aantal banen blijft nog altijd groeien. In het eerste kwartaal van 2024 waren er 11.572 banen. In een jaar tijd kwamen er 117 duizend banen bij. In het eerste kwartaal van 2024 hadden 9,8 miljoen mensen betaald werk.
Ofschoon de werkloosheid in Nederland laag is, ligt het onbenut arbeidspotentieel maar net onder het EU-gemiddelde. UWV zag het aantal WW-uitkeringen met 22% teruglopen naar bijna 149 duizend eind 2022 . Eind december 2021 werden er nog 192 duizend WW-uitkeringen verstrekt.
Ballafkih legt uit dat de oorzaak van blijvende personeelstekorten vooral ligt in de groei van onze economie. "Omdat onze economie groeit, groeit ook de vraag naar arbeid. Het aantal vacatures neemt dus toe, maar die kunnen niet allemaal worden ingevuld." Niet te weinig werkenden, maar te veel vacatures dus.
Omdat de krapte op de arbeidsmarkt nog een tijd zal aanhouden, zal het aantal kansrijke beroepen eerder toenemen dan afnemen. In de sectoren zorg, onderwijs, techniek, industrie, ICT en transport en logistiek zijn veel beroepen al jaren kansrijk.
De grootste werkgelegenheidsgroei wordt verwacht voor de beroepen in zorg en welzijn, en de technische beroepen. De groei in de zorg en de grote vervangingsbehoefte in het onderwijs zorgen ervoor dat het aanbod van arbeid achterblijft bij de vraag in deze sectoren.
We verwachten een tekort aan plantaardige olie in 2024. Canola-olie, sojaolie, palmolie en zonnebloemolie zullen de komende maanden lastig te verkrijgen zijn, omdat: Canada, de grootste producent van canola-olie, vorig jaar een kleine oogst had. Zuid-Amerika leed aan een droogte, wat resulteerde in een kleine oogst van sojabonen.
Arbeidsmarkt blijft gespannen
Het historische hoogtepunt van de krapte werd bereikt in het tweede kwartaal van 2022. Daarna koelde de arbeidsmarkt langzaam af, met uitzondering van het tweede kwartaal van 2023.
Het CBS heeft becijferd dat de helft (54%) van de uitkeringsgerechtigden niet kan of wil werken. In 2016 hadden 1,1 miljoen personen van 15 tot 65 jaar een sociale uitkering(WW, bijstand of arbeidsongeschiktheids-uitkering) en werkten niet.
De werkloze beroepsbevolking bestaat uit alle 15- tot 75-jarigen die in Nederland wonen en geen betaald werk hebben, maar wel recent naar werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn.
Nederland telde eind september 3.578.513 AOW-gerechtigden, een toename van 7.037 personen (0,2%) sinds oktober 2022. Verder is het aantal personen dat een aanvullende inkomensondersteuning ontvangt eind september opnieuw gestegen naar 71.127.