Het oogt als de as van een sigaret. Qua volume is het vergelijkbaar met een vingerkootje van een niet al te fragiele volwassene. De donkerste, poepbruine borden en bekers zitten vol ingeademde fijnstof van een 85-jarige stedeling.
Fijnstof is onzichtbaar voor het blote oog. Het wordt pas zichtbaar als bij bepaalde weersomstandigheden smog ontstaat.
Fijnstof kun je meten in huis met een fijnstofmeter. Met een fijnstofmeter tel je snel en nauwkeurig het aantal fijnstofdeeltjes in je binnenlucht.
Fijnstof komt via inademing in de longen terecht. Daardoor kan het gezondheidseffecten veroorzaken. Hierbij gaat het dan in eerste instantie om effecten op de luchtwegen. Uit onderzoek blijkt dat er ook effecten op andere lichaamsdelen zijn, zoals het hart- en vaatstelsel.
Het verkeer (weg en water) is de grootste bron van fijnstof, vooral door het gebruik van diesel. Het verkeer stoot zo'n 40% van het fijnstof uit. Daarin wordt ze op de voet gevolgd door de industrie die ongeveer evenveel uitstoot. Daarna volgt de landbouw die zo'n 23% van het fijnstof uitstoot.
Een goede luchtreiniger fijnstof helpt goed bij het schoonmaken van lucht die verontreinigd is met fijnstof. Uiteraard kan dat alleen binnenshuis. Een luchtreiniger met HEPA filter (dat de kleinste stof deeltjes uit de lucht haalt) in combinatie met een ionisator zijn het meest effectief.
Tip 1: Fijnstof verwijderen door een luchtreiniger in te zetten. Misschien wel de beste en snelste manier voor het verwijderen van ultrafijnstof. Een luchtzuiveraar zorgt ervoor dat de meest schadelijke stoffen en deeltjes worden verwijderd.
Jaarlijks sterven wereldwijd zeven miljoen mensen aan de gevolgen van luchtvervuiling.
Signalen of klachten van fijnstof
Dat uit zich in klachten aan de ogen, neus of luchtwegen, maar ook in blijvende longklachten, hart- en vaatziekten en zelfs vroegtijdige sterfte. De signalen van fijnstof inademen zijn vaak vaag: branderige ogen. een geïrriteerde keel.
Bronnen van fijnstof in huis
Fijnstof zit bijvoorbeeld in tabaksrook. Dit is in huizen waar gerookt wordt de belangrijkste bron van fijnstof. Daarnaast komt het vrij tijdens het stoken van de open haard, koken, stofzuigen en bij het branden van kaarsen of wierook.
In uw huis komt zonder twijfel fijnstof voor. Een deel komt van buiten naar binnen, vooral veroorzaakt door uitlaatgassen en uitstoot van de industrie. Maar ook binnenshuis kan het ontstaan. Froukje van Dijken: 'Fijnstof in huis komt vooral vrij bij verbranding.
Zelf al deze stoffen gaan meten is niet mogelijk. Voor stikstofdioxide, ozon en een deel van het fijnstof zijn sensoren en betaalbare meetapparaten beschikbaar. Bij de fijnstof moet worden bedacht dat de kleinere deeltjes, met diameters onder 0.5 miljoenste meter (micrometer), niet worden geregistreerd.
Voor het zelf meten van de luchtkwaliteit kunt u bijvoorbeeld kijken naar de stikstofdioxide, TVOC en een deel van fijnstof in de woning. Hiervoor zijn sensoren te koop. Houd bij het meten van fijnstof wel rekening dat er kleine deeltjes zijn waarvan een deel daarvan te klein is om te registreren.
Langdurige blootstelling aan fijn stof
Longkanker en chronisch, obstructieve longziekte (COPD), vermindering van de longfunctie, verergering (en ontstaan) van astma (vooral bij kinderen), toename van luchtwegklachten zoals piepen, hoesten en kortademigheid.
Het meeste fijnstof komt in de lucht door wat mensen doen. Fijnstof kan ontstaan uit bijvoorbeeld uitlaatgassen of ammoniak (secundair fijnstof). Natuurlijk fijnstof is bijvoorbeeld opwaaiend stof en zeezout. De luchtkwaliteit verbetert door de overstap naar elektrisch vervoer.
Stikstof is van zichzelf niet schadelijk voor mens en milieu. Maar sommige chemische verbindingen van stikstof zijn dat wel. In de lucht zijn dat vooral stikstofoxiden (NO en NO2) en ammoniak (NH3). Als deze stoffen met elkaar reageren kan fijnstof ontstaan (secundair fijnstof).
Het inademen van stof kan leiden tot gezondheidsklachten. Wat begint met onschuldig lijkende klachten als prikkeling van de luchtwegen, niezen en hoesten, kan overgaan in ernstiger en chronische klachten als bronchitis, benauwdheid, astma of een verminderde longcapaciteit. Zorg dat je zo min mogelijk stof inademt.
Deze minuscule fijnstofdeeltjes zijn allesbehalve onschadelijk voor de gezondheid. Het gaat om onder andere pollen, mijtuitwerpselen, bacteriën en schimmelsporen. Deze deeltjes kunnen doordringen tot diep in onze longen en de luchtwegen irriteren.
In 2019 en 2020 waren Umeå in Zweden, Tampere in Finland en Funchal in Portugal de drie schoonste steden in Europa wat betreft luchtkwaliteit.
Bij een fijnstofmeter onder de €100 hoef je niet veel te verwachten. Boven deze prijsklasse is een heel scala aan mogelijkheden.
De luchtkwaliteit in Amsterdam is van de grote Nederlandse steden veruit de slechtste. Dat blijkt uit onderzoek van het Europees Milieuagentschap (EEA). Van de 323 onderzochte Europese steden, staat Amsterdam op een schamele plek 182. Dat vervuilde lucht slecht is voor onze gezondheid, dat is bij vele wel bekend.
Ultrafijnstof is een mengsel van in de lucht zwevende deeltjes van verschillende samenstelling, herkomst en met een diameter kleiner dan 0,1 micrometer. Het maakt onderdeel uit van fijnstof, dat bestaat uit deeltjes kleiner dan 10 micrometer (PM10, particulate matter) of 2,5 micrometer (PM2,5).
Hoe ontstaat stof in huis? Stof bestaat uit allerlei kleine deeltjes dat voornamelijk in huis ontstaat vanuit dode huidcellen, (dieren)haren, pollen, kruimels, textielvezels van je kleding, tapijt, meubels en andere stoffen materialen, zand en deeltjes die bij het koken of bij roken vrijkomen.