Signaal 8 Doodsmasker Soms zie je blauwpaarse, gemarmerde vlekken (cyanose). Lippen en nagels kunnen ook blauw worden, omdat het bloed minder goed circuleert en de zuurstofvoorziening ontregeld is. De neus kan er ook spits en bleek uitzien en koud aanvoelen. Handen, voeten en benen kunnen koud aanvoelen en bleek zien.
Omdat het bloed zich meer en meer terugtrekt naar de borst- en buikholte, kunnen handen, armen, voeten, benen en neus koud aanvoelen. Op de benen kunnen paarsblauwe vlekken ontstaan. De gelaatskleur wordt grauw en bij de laatste ademtocht trekt de kleur helemaal uit het gezicht weg ('doods - bleek').
Een stervende heeft meestal weinig of geen behoefte meer aan eten en drinken. Hij of zij kan snel vermageren. De wangen vallen in, de neus wordt spits en de ogen komen dieper in hun kassen te liggen. Dit is natuurlijk en hoort bij het sterven.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, leidt het ophogen van morfine ook niet tot het bespoedigen van de dood. Morfine is wel geschikt om pijn en benauwdheid te behandelen en kan dus wel een belangrijke rol spelen in de fase van het levenseinde.
Na het overlijden zakt het bloed door de zwaartekracht (hypostase) en doordat de bloedcirculatie is gestopt naar de laagst gelegen delen van het lichaam: deze kleuren daardoor paarsblauw (lijkvlekken), waar de hoger gelegen gedeelten bleek worden. In de terminale fase kunnen ook lijkvlekken ontstaan.
Eerst vallen bijvoorbeeld de longen uit (ARDS) , gevolgd door lever, darmen, nieren en/of andere functies, zoals de bloedstolling.
Tijdens de stokkende ademhaling kan er sprake zijn van een reutelend geluid. Dit geluid wordt veroorzaakt doordat de normale hoest- en slikprikkels verdwijnen en slijm zich ophoopt in de keelholte of de luchtpijp. U kunt dan denken dat uw naaste ernstig benauwd is of zelfs stikt maar hier is geen sprake van.
Geprikkeld of agressief reageren, zich helemaal op zichzelf terugtrekken kan wijzen op pijn. Anderzijds worden emoties zoals angst, verdriet, onzekerheid... door de stervende soms geuit via klagen over pijn.
Onrust en verwardheid
Het kan zijn dat de stervende onrustig en verward wordt. Dat wordt een delier genoemd. Vaak maakt de stervende kleine (hand)bewegingen, alsof hij/zij iets wil plukken of aanwijzen. Je kunt steun bieden door rustig bij de stervende te blijven zitten.
Gemiddeld duurt het een tot drie dagen voor de patiënt overlijdt. Hoe langer het duurt, hoe minder positief mensen zijn. Patiëntenfederatie Nederland onderstreept het belang van duidelijke informatie voor patiënten en hun naasten.
Als je komt te overlijden gebeurt er niks met je ziel, die verdwijnt gewoon. Op wetenschappelijk niveau zijn er ook opvattingen die zeggen dat de ziel helemaal niet bestaat. Gedachten, emoties en herinneringen van een persoon bestaan alleen maar in de hersenen en deze verdwijnen na je overlijden.
De helft van de patiënten overlijdt binnen 13 dagen na het stoppen met eten en drinken. U heeft zelf ook enige invloed op de tijdsduur. Als u besluit om toch iets te drinken (meer dan een half kopje per dag), dan kunt u hiermee het proces vertragen. De periode tot overlijden kan dan enkele weken tot maanden duren.
In de laatste fase van het leven eten en drinken mensen vaak nog maar heel weinig; soms zelfs helemaal niet meer. Wanneer in de stervensfase, in het kader van een beleid van palliatieve sedatie, de toediening van vocht en voeding gestaakt wordt, ervaart u dit niet langer als honger of dorst.
Tips: wat zeg je tegen iemand die dood gaat. Zeg tegen jouw dierbare dat je het verschrikkelijk vindt wat er is gebeurd en je met hem meeleeft. Wens hem alle kracht toe die hij nodig heeft. Geef bovendien aan dat je er altijd voor hem bent en dat hij altijd op jouw steun kan vertrouwen en hulp aan je kan vragen.
Het klinkt een beetje naar, maar tijdens het ontbindingsproces kan het lichaam last krijgen van gasophoping. Dit kan leiden tot beweging van de armen of benen. Dit kan echter alleen gebeuren wanneer er veel druk op het lichaam wordt uitgeoefend, bijvoorbeeld tijdens autopsie of begraving.
Versterven kan worden omschreven als het natuurlijke proces van uitdrogen in de laatste levensfase. De stervende patiënt gaat steeds minder eten en drinken, omdat het lichaam daaraan geen behoefte meer heeft. Het lichaam droogt vervolgens uit, de patiënt wordt steeds suffer en slaapt tenslotte in.
Zelfstandig naamwoord. de strijd om leven en dood, vooral tegen de dood.
Het uit zich in gedragsveranderingen of emotionele stoornissen, zoals onrust, wantrouwen of verdriet.Ook kan een patiënt last hebben van hallucinaties. Een delier komt vaak voor in de palliatieve fase, met name in de laatste weken van het leven.
Voelt het lichaam pijn tijdens cremeren? Nadat een persoon is overleden kan niks nog pijn doen. Met de huidige technologie is er geen onzekerheid meer of iemand wel of niet echt overleden is. Daarom doet crematie geen pijn voor de overledene.
Dit is vaak wel een teken dat het einde snel nadert. Omdat de kracht om goed door te ademen en te hoesten afneemt, kan slijm zich ophopen in de mond, de keel en de longen. De lucht stroomt langs dat slijm en kan een vervelend, rochelend geluid geven.
In sommige gevallen kan de situatie van een patiënt zo verslechteren, dat de kans op snel overlijden groot is. In dit soort gevallen hebben familie en naasten de mogelijkheid om 24 uur per dag bij hun dierbare aanwezig te zijn. Het waken kan iemand die op sterven ligt rust, troost en een veilig gevoel geven.
Wat kunnen we eraan doen? Op dit moment zijn er enkele interventies die bij doodsreutel worden toegepast. Dit kan gaan over medicatietoediening, aromatherapie, mondzorg, lichaamshouding en aspiratie.
Bij palliatieve sedatie krijg je medicijnen via een naaldje onder je huid. Van die medicijnen val je in slaap. Je voelt je klachten dan niet meer. Als er toch weer klachten ontstaan, krijg je meer van het medicijn.
Na het sterven
Het bloed trekt weg, de huid wordt vaalbleek en slap. Omdat het hart het bloed niet meer rond pompt, zakt het bloed naar de laagst gelegen lichaamsdelen, de billen en de rug. Op sommige plekken waar het bloed zich verzamelt, ontstaan paarse lijkvlekken (livor mortis).