De Letterzetter Ips typographus is een 4,0 - 5,5 mm lang, glanzend roodbruin tot zwart kevertje met dekschilden die aan het einde sterk zijn ingedeukt.
De letterzetter is een kleine bastkever die onder de schors van de sparren leeft. Hij komt voor in heel Europe, met name op de fijnsparren. De letterzetter graaft kleine gangetjes onder de schors van de boom. Wanneer je het schors eraf haalt lijkt het alsof er een heel boekwerk is geschreven op de stam van de boom.
Het klinkt bedreigend, maar voor het vellen van een boom zijn zo'n vier- tot zesduizend letterzetters nodig. Het beestje is lastig te bestrijden, opgelopen schade valt niet te genezen. 'De boom kappen is de enige remedie', schrijven tuinadviseurs.
Na het verpoppen, zoeken ze een weg naar buiten om naar de volgende boom te vliegen. Letterzetters zijn geen al te goede vliegers en tasten dus enkel bomen in de nabije omgeving aan.
Snelle verspreiding
De letterzetter is een kleine kever die eitjes legt in de bast van bomen, voornamelijk van fijnsparren. De larven vreten gangen in een symmetrisch patroon onder de bast. Daar komt de naam letterzetter vandaan. De larven vliegen uit als kever en gaan op zoek naar nieuwe bomen.
Op het menu. De letterzetter is een veelvraat die zich rond eet met verzwakte naaldbomen. Sparren waaronder de fijnspar, lariks, douglasspar en gewone zilverspar zijn zijn lievelingskost. Eens de letterzetter zijn tanden in een spar zet, treft hij de boom meestal dodelijk.
Letterzetten. De letterzetter stond de hele dag voor zijn zetbok. Wanneer er een drukwerk gemaakt moest worden, pakte hij de loden blokjes met daarop letters uit de kast (een lade onder de zetbok waar ieder teken een eigen vakje had) en zette hij ze in spiegelbeeld op de zethaak.
Onze boom, de fijnspar, herkennen we aan de rechte, onvertakte stam en aan de 1 à 2 cm lange, groenblijvende, scherpe en prikkende naalden, die in doorsnede vierkant zijn en rondom de twijg groeien.
Het bruin worden en voortijdig afvallen van naalden van Pinus-soorten wordt dennenschot genoemd (In het Engels wordt dat 'Needle-cast' genoemd) en wordt veroorzaakt door een schimmel: Lophodermium.
De meeste boktorren eten als volwassen kever alleen boomsappen, nectar en stuifmeel; geen enkele soort jaagt actief op andere prooien. Sommige soorten eten in volwassen staat zelfs helemaal niets meer, en richten zich volledig op de voortplanting. De eieren worden een voor een onder boomschors afgezet.
Ze komen wijdverspreid voor in loofbossen, tuinen en boomgaarden. Meikevers hebben een duidelijke voorkeur voor zomereik, beuk, haagbeuk en fruitbomen. Ook op kunstmatige lichtbronnen komen ze af. Overdag zijn meikevers niet actief en rusten ze op boomtakken uit.
Zodra je de stam doorzaagt, is de boom dood. Je kunt de boom dan ook wel beschouwen als een stuk hout. ,,Leg je hout met een kant in het water, dan zuigt 'ie water op”, zegt Starre. ,,Met een kerstboom zal dat ook wel wat gebeuren, maar het het gaat erom of het water de naalden bereikt.
De leeftijd varieert van 254 tot 489 jaar. Slechts enkele van de leeftijden in de tabel zijn geteld met de jaarringen van de boom, de meeste leeftijden zijn volgens mij geciteerd, geschat of gewoon verzonnen.
De meeste naaldbomen behouden hun naalden. Er is in ons land maar één naaldboom die in de winter zijn naalden verliest, de lariks.
Sap van sparren, waaronder de Nordmann-spar, is giftig voor hond en kat. Ook oppassen met de naalden: deze zijn scherp waardoor deze gaatjes in de slokdarm kunnen veroorzaken. Laat huisdieren niet van het water drinken waarin de afgezaagde stam van de kerstboom staat. Dit water bevat het giftige boomsap.
Een blik op de kegels helpt je het onderscheid te maken tussen een spar (kegel naar beneden hangend) zoals de welbekende Fijnspar (foto midden), en een zilverspar (kegel opgericht op de tak), zoals de Reuzenzilverspar. D. Bij Dennen staan de naalden meestal in paren bij elkaar (Duo).
iemand die of iets dat zet, vaak een letterzetter
Bron: WikiWoordenboek. 1) Belastingambtenaar 2) Beroep 3) Graficus 4) Grafisch beroep 5) Handarbeider 6) Kies van een spil 7) Letterzetter 8) Metaalbewerker 9) Pal 10) Typograaf 11) Typotheek 1...
De Letterzetter Ips typographus is een 4,0 - 5,5 mm lang, glanzend roodbruin tot zwart kevertje met dekschilden die aan het einde sterk zijn ingedeukt.
Zoals reeds beschreven, zijn het de larven van een boktor die voor schade zorgen. De boktor legt zijn eitjes in houten constructies, waar de larve zich vervolgens mee voedt. Dit gaat gepaard met het graven van gangen door houten constructies. U herkent deze gangen aan de kleine gaatjes die u in het hout aantreft.
Je hebt het vast weleens gehoord, de razendsnelle roffels van de grote bonte specht. Met zijn snavel hamert hij als een bezetene tegen boomstammen. Zo haalt hij insecten uit de schors of bast, hakt hij in het voorjaar een nestgat uit en bakent de specht zijn territorium af.
Niet alle groene bomen met naalden zijn eetbaar. Zo heb je de taxus: een van de meest giftige bomen in Nederland! Voor een leek kan hij nog wel eens doorgaan voor een spar of dennenboom, maar die vergissing kun je beter niet maken. Een paar happen van deze boom of struik zijn dodelijk.
Daarnaast houden de naaldbomen van een lichte standplaats. De bomen houden niet teveel van schaduw.
Een denneboom snoeien kun je het best doen rond half juni. Het is dus niet verplicht om de boom te snoeien, maar als je het toch wilt doen omdat de boom te hoog wordt of omdat er veel dode takken in hangen, is juni de beste optie. Een denneboom snoeien kun je doen op 21 juni, de langste dag van het jaar.
2 á 3 weken buiten bewaard kunnen blijven. Het is dan wel belangrijk om hem af en toe water te geven via een Easyfix kerstbomenstandaard of emmer, zodat die niet uitdroogt. En ook hier moet je er op letten dat hij niet in de wind staat of in de zon.