Een shock is een acute levensbedreigende situatie, waarbij het bloedvolume te laag is en daarom vitale lichaamsfuncties uitvallen. Er komt te weinig zuurstof bij de spieren, de huid, de spijsvertering en uiteindelijk het hart en de hersenen.
Het lichaam vermindert de bloedtoevoer naar de maag en darmen. Het geven van eten of drinken kan er voor zorgen dat de spijsvertering weer op gang komt. Ook kan het slachtoffer gaan braken. Braken zorgt weer voor vochtverlies waardoor de shock verergert.
Het verloop kan minuten of uren duren. Er is wel een duidelijk lijn in de fases die een slachtoffer met shock doorloopt. Een eerstehulpverlener (EHBO'er) kan wegens het ontbreken van kennis en medicijnen niets doen om de shock op te heffen maar er zijn wel handelingen om de ontwikkelingen van de shock te vertragen.
Symptomen van een cardiogene shock: bleek of grauw uiterlijk.rusteloosheid, verwardheid of sufheid.koude, klamme huid.
Kenmerken shock
Door een vermindering van de bloedtoevoer trekt het bloed weg uit de huid. Hierdoor ontstaat er een bleke (koude) of klammerige huid. Dit kan gepaard gaan met overmatig zweten.
Bij de behandeling van chirurgische shock is toediening van zuurstof als hulpmiddel aangewezen. De bedoeling ervan is het voorkomen van weefsel-anoxie die de shock irreversibel zou maken. De toegediende zuurstof moet via het bloed naar de weefsels worden getransporteerd.
Vocht is nodig om de hemodynamiek te stabiliseren en zodoende de perfusie van de vitale organen te handhaven (1). In het verleden werden grote hoeveelheden vocht toegediend aan patiënten met sepsis en hierdoor ontstond er vochtophoping in de weefsels met nadelige gevolgen.
In principe wordt volume-therapie gestart bij shock: 500 ml NaCl 0.9% of Ringer lactaat in 10 minuten i.v. en herhalen op geleide van klinische en/of (non)invasieve parameters. Bij obstructieve of cardiogene shock is agressieve volume-therapie relatief gecontra-indiceerd; behandel onderliggende oorzaak (zie onder).
Septische shock
Bij sommige patiënten met een sepsis wordt de bloeddruk (te) laag en ontstaat een beeld waarbij de bloedcirculatie onvoldoende is om de organen van voldoende zuurstof te voorzien. Dit noemen wij een septische shock.
Als eerste controleer je het bewustzijn van het slachtoffer. Benader het slachtoffer aan de kant van zijn gezicht. Zo hoeft hij zijn hoofd niet onnodig te draaien. Spreek het slachtoffer aan.
Doe geen dingen die jezelf in gevaar brengen of het letsel van het slachtoffer verergeren. Verslepen kan wonden en breuken verergeren, doe dit dus alleen als het slachtoffer op een gevaarlijke plek ligt.
In vergelijking met andere organen is het brein enorm gevoelig voor zuurstoftekort. Onderzoekers van het Maastricht UMC+ ontdekten waarom: het enzym NOX4, dat vrijkomt in organen die verstokt zijn van zuurstof, richt alleen in de hersenen grote schade aan.
Welke saturatiewaarde alarmerend is, verschilt per patiënt. 'Een waarde van 95% kan voor de ene patiënt te laag zijn, maar voor een patiënt met COPD normaal', licht José Klunder toe, teamleider Longgeneeskunde in OLVG Amsterdam. 'Het gaat er met name om dat de saturatie stabiel of stijgende is.
Volwassene: intraveneus 500-1000 ml tot systolische RR > 90 mmHg. Bij cardiogene of obstructieve shock: 250 ml. Bij ernstige bloedingen: tot systolische RR 80-90 mmHg.
Een neurogene shock is een ernstige stoornis van de algemene toestand van het lichaam. Dit wordt gekenmerkt door een tekort aan circulerend vocht in de bloedbaan.
Een hypovolemische shock is een shock die ontstaat doordat er te weinig bloed in de bloedvaten zit. Als er te weinig bloed is, is de bloeddruk zo laag dat het hart het bloed niet meer rond kan pompen. Dit komt bijvoorbeeld voor bij ernstig bloedverlies door een ongeval of door een inwendige bloeding.
Een deel van de patiënten is bewusteloos (in coma) en heeft moeite met ademen. Een beademingsmachine neemt het ademen over of ondersteunt de ademhaling als dat nodig is. Artsen onderzoeken wat de oorzaak is van de hartstilstand. Als de oorzaak een hartinfarct is, probeert men dit te verhelpen met dotteren.
Cardiogene shock is een gevaarlijke aandoening.Het zorgt er namelijk voor dat je hart ineens stopt met het rondpompen van bloed door je lichaam. Daardoor krijgen je vitale organen geen zuurstof. Meestal wordt de cardiogene shock veroorzaakt door een hartaanval.
Je bloeddruk is lager dan 140/90. Dat is normaal. Het risico op een hartinfarct of beroerte neemt toe als je bloeddruk richting de 140/90 gaat.