Het taxeren van de koopwoning bij een scheiding is belangrijk. Dit geldt als de één de ander uitkoopt maar ook als jullie het huis gaan verkopen. Men bepaalt bij zo'n taxatie wat de waarde van het huis is. Aan de hand hiervan wordt de hoogte van het verkoop- of uitkoopbedrag bepaald.
In theorie is er geen verschil tussen taxatiewaarde en verkoopwaarde. Een taxateur stelt de waarde van een huis vast, dit is het bedrag dat je kunt lenen bij de hypotheekverstrekker. De wet heeft bepaald dat je niet meer dan 100 procent van de woningwaarde mag lenen.
Alleen de partner die eigenaar is van de woning heeft recht op de woning en op de eventuele overwaarde die erop rust. Als er sprake is van een restschuld, is ook alleen deze partner voor die restschuld aansprakelijk.
Als het huis op beide namen staat, moeten partners het bij een scheiding wel verdelen. De verdeling gaat dan zoals bij een huwelijk of partnerschap in gemeenschap van goederen: de partners zijn in principe beiden voor de helft eigenaar van de woning (tenzij een andere verdeling is afgesproken bij de notaris).
Uitkopen houdt in dat de vertrekkende partner recht heeft op de helft van de waarde van het koophuis. Wat de uiteindelijke waarde is, hangt af van de taxatiewaarde en de hypotheek. Ligt de taxatiewaarde hoger dan de bijbehorende hypotheek, dan is er sprake van een overwaarde.
Als je het huis verlaat, vervallen alle rechten
Indien ten tijde van het huwelijk jullie gezamenlijk eigenaar waren van het huis, blijft dit ook zo in het geval één van beiden het huis verlaat. Het is niet zo dat degene die vertrekt ook het eigendom verliest.
U kunt via de rechter vragen om een zogenaamde 'machtiging tegeldemaking' ex artikel 3:174 BW. Met deze machtiging kunt u zonder de medewerking van de ander, zelf de woning verkopen. Meestal wordt deze machtiging via een kort geding gevorderd, zodat u snel verder kunt.
Wist je dat jullie allebei evenveel recht hebben om in de woning te blijven. Jullie zullen zelf moeten bepalen wie er blijft wonen en wie er vertrekt. Lukt het jullie niet om een besluit te nemen, dan kun je naar de rechter stappen om de woning toegewezen te krijgen.
Is uitkopen van uw partner verplicht? Nee, het is niet verplicht uw ex-partner uit te kopen bij een scheiding. U kunt er immers voor kiezen uw woning in zijn geheel te verkopen. Het is zelfs mogelijk gezamenlijk eigenaar te blijven van het huis.
Rekenvoorbeeld partner uitkopen
Wil jij je ex-partner uitkopen en is er sprake van overwaarde? Dan zal je de helft daarvan aan je ex-partner moeten betalen. In dit rekenvoorbeeld leggen we je uit hoe dat werkt. Bij een overwaarde van € 150.000 heeft de vertrekkende partner recht op de helft hiervan.
Als je het huis overneemt moet je ook extra registratierechten betalen: de verdeeltaks, in de volksmond ook wel miserietaks genoemd. Was je getrouwd of wettelijk samenwonend? Dan bedraagt deze taks 1% van de waarde van het huis. Voor feitelijk samenwonenden is dit 2,5%.
Degene die in de woning blijft wonen na een scheiding, kan de ander 'uitkopen'. Dit betekent dat de een aan de ander hiervoor geld betaalt. U moet dan weten wat het huis waard is. Gebruik hiervoor de 'waarde in het economisch verkeer', die staat bijvoorbeeld in het taxatierapport.
Vervangende toestemming van de rechter
Is het niet gelukt om tot afspraken te komen over de verdeling van de woning en werkt uw ex-partner niet mee? Dan kunt u een verzoek indienen voor vervangende toestemming tot bijvoorbeeld verkoop van de woning van de rechter. Ook hier heeft u een advocaat voor nodig.
Het bedrag zal minimaal de helft van de overwaarde van het huis zijn. In het geval van onderwaarde van de woning zal de partner die vertrekt de helft van de restschuld of onderwaarde terug moeten betalen. De taxatie van de gezamenlijke woning is dan ook enorm belangrijk voor de gevolgen van de woningverdeling.
De waarde van een huis wordt volgens een oud makelaarsgrapje bepaald door 3 dingen: locatie, locatie en locatie. Hoe ver het is naar het centrum, naar uitvalswegen of naar het openbaar vervoer hebben invloed op de marktwaarde van je huis. Ook het soort wijk en de plaats in de wijk hebben invloed op de prijs.
Dat betekent dus ook dat u zonder problemen uw huis voor 100.000 euro minder dan de WOZ-waarde aan uw zoon of dochter kunt verkopen. De te lage prijs wordt dan wel als schenking gezien, maar zolang u binnen de vrijstelling blijft, is er geen extra belasting over de donatie verschuldigd.
Scheiden stap 1: vertel het je partner
Deze eerste stap is misschien ook meteen de moeilijkste. Vertel het je partner altijd persoonlijk, hoe eng je dat ook vindt. Maak duidelijk dat je wilt scheiden door óók te zeggen dat je niet meer bij hem of haar wilt zijn.
Je mag niet zomaar je partner uit de woning zetten als de woning van jullie beiden is. Bij een echtscheiding moeten er afspraken gemaakt worden over de verdeling van de woning. Dit kan betekenen dat één van jullie beiden de woning overneemt of dat de woning verkocht wordt.
De ex-partner die in de echtelijke woning woont kan op grond van art. 3:178 lid 1 BW de rechter verzoeken de woning voor maximaal drie jaar onverdeeld te laten.
Uitkopen van de ex-partner
De ex-partner die in de woning blijft wonen, betaald de andere een vergoeding voor zijn/haar deel van de woning. De berekening van de vergoeding gebeurt door middel van de woningwaarde minus de openstaande hypotheek. Het bedrag dat overblijft is voor de helft van beide ex-partners.
Financiële hulp bij scheiding vanuit de overheid
In Nederland is er een voorziening voor mensen die een advocaat of mediator nodig hebben en een laag of geen inkomen hebben. Deze voorziening wordt ook wel 'gesubsidieerde rechtsbijstand, pro-deo hulp of een toevoeging' genoemd.
Vaak meer hypotheek mogelijk bij scheiding
Dan moet de hypotheekverstrekker 1 van beiden uit hoofdelijke aansprakelijkheid ontslaan. Geldverstrekkers beoordelen deze situatie meestal als een nieuwe hypotheek: Ze kijken opnieuw naar het inkomen van degene die in het oude huis blijft wonen.
Allebei eigenaar blijven
Kunt of wilt u het huis niet verkopen? Dan kunt u beide eigenaar blijven en afspreken wie er mag wonen en wie de hypotheek betaalt. U kunt dit ook tijdelijk afspreken. Het kan redelijk zijn dat de partner die blijft, de hypotheek betaalt.
Als bij een scheiden een van de partners in de eigen woning blijft wonen, zal deze de andere partner moeten uitkopen. Er moet dan een uitkoopsom worden betaald aan de ex-partner. De uitkoopsom wordt berekend uit de waarde van de woning en de daarop rustende hypotheek.
In het derde lid van artikel 178 van het Burgerlijk Wetboek is echter bepaald dat de rechter de verdeling telkens voor een periode van ten hoogste drie jaren kan uitsluiten. Dat betekent dat de rechter bijvoorbeeld kan beslissen dat de woning voorlopig niet hoeft te worden verkocht.