Reflectie of weerkaatsing (Latijn reflexio‚ terugbuiging, van reflectere, terugbuigen) van elektromagnetische straling (zoals licht) is het terugkaatsen van straling bij de overgang naar een stof met een afwijkende impedantie voor deze straling. De gerichte weerkaatsing van licht wordt een spiegeling genoemd.
Zo zijn er bijvoorbeeld het spiraalmodel van Korthagen, het ui-model van Korthagen, het model van Kolb (1984), het reflectiemodel van Atkins en Murphy (1984), het model van Oelofsen (2012). Het overgrote deel van de reflectiemodellen is cyclisch.
Reflectievragen om terug te blikken
Wat maakte dat het een succes was? Welke eigenschappen en kwaliteiten heb je hiervoor ingezet? Wat heb je over jezelf geleerd? Op welk moment voelde je je het vrolijkst?
Reflectie helpt bij het vergroten van zelfkennis, het ontwikkelen van een adequate attitude en vaardigheden en het construeren van nieuwe kennis en deze integreren in het eigen handelen. Zo blijf je leren en je handelen verbeteren. En kun je dus betere hulp bieden aan kinderen, jongeren en ouders.
Observeer jezelf zoals je daadwerkelijk bent: observeer je gelaatsuitdrukkingen, houding, kleding, manier van ademhalen, kijken en wellicht ook spreken. Nu zie je jezelf in de door jouw uitgekozen situatie. Als televisiekijker kun je zien wat er van begin tot eind gebeurd.
Reflectieve vragen hebben de bedoeling iemand te beïnvloeden, bijvoorbeeld door aannames en veronderstellingen aan de orde te stellen, opties te verkennen en der- gelijke. Daarbij is het uitgangspunt dat mensen door hun ervaringen (onbewust) veel meer weten dan ze denken te weten.
Methodisch reflecteren: samen leren en samenwerken is een programma waarin methodieken, reflectie, beroepsethische richtlijnen en intervisie worden gecombineerd.
Zelfreflectie is een goede manier om deze bekwaamheden te ontwikkelen. Met zelfreflectie neem je de tijd om jezelf een spiegel voor te houden, om te zien hoe je bijvoorbeeld werkt, welke keuzes je maakt, welke vaardigheden je inzet en hoe dat voelt. Kritisch kijken naar je eigen handelen leidt tot meer zelfkennis.
Evalueren is: iets beschrijven op gedragsniveau, iets beschrijven over dat ene geval dat je hebt meegemaakt (en dus niet breder trekken naar andere situaties). Reflecteren is: de opvattingen en aannames die onder je gedrag liggen naar voren brengen.
De ABCD-methode staat voor: Aanleiding: Wat is er gebeurd? Belangrijk: Wat was belangrijk voor je? Conclusie: Welke conclusie trok je over hoe te handelen?
Het is een proces van bewustwording. Vaak vindt reflectie plaats na een bepaalde ervaring. Je leert van ervaringen als je erover reflecteert. Door reflectie bekijk je of je aannames, vooronderstellingen en zienswijzen de juiste zijn of dat je zaken ook anders kunt zien, waardoor deze zaken veranderen.
De meestgebruikte methode om te reflecteren op je eigen handelen, bijvoorbeeld in een reflectieverslag, is de STARR-methode. STARR staat voor situatie, taak, actie, resultaat en reflectie. Als je de STARR-methode gebruikt, geef je antwoord op vragen over de situatie, taak, actie, het resultaat en de reflectie.
Reflecteren geeft medewerkers de kans om te kijken in hoeverre het hen lukt zo te communiceren en te werk te gaan zoals zij en anderen dit graag hebben. Het geeft de kans te bedenken wat bijdraagt aan wat goed gaat in hun communicatie en werk, maar ook wat hen belemmert in hun gesprekken en zo hun werk te verbeteren.
Open vragen
Wat, waar, wanneer, hoe, kun je me iets meer vertellen over … Liever geen 'waarom'-vragen, deze kunnen bedreigend overkomen (ter verantwoording roepen) De kern van reflecteren is dat het niet zozeer gaat om 'waarom' maar om 'waardoor'.
Iemand die moeite heeft om zijn zelfbeeld overeen te laten stemmen met het beeld dat zijn omgeving van hem heeft, kan je zeker aanleren waar hem de crux zit. En hoe hij deze beelden beter op elkaar kan afstemmen. Dan begin je met hem uit te leggen dat mensen alleen maar je buitenkant zien.
Zelfreflectie is een uiterst krachtige tool, maar zo over jezelf nadenken kan soms ongemakkelijk aanvoelen. Het vergt kwetsbaarheid, moed, toewijding en tijd. Met deze zelfreflectie voorbeelden helpen we je nadenken over je eigen gevoelens en over redenen van bepaald gedrag, om uiteindelijk te groeien als persoon.
Reflecteren is een belangrijke competentie en vooral een veelgebruikte term. Wanneer je 'googelt' op de term reflecteren geeft dat meer dan 200.000 resultaten. Ook in mbo-opleidingen wordt van je verwacht dat je kunt reflecteren en bijvoorbeeld reflectieverslagen schrijft voor je opdrachten / portfolio.
Reflecteren is een belangrijke vaardigheid om jezelf te ontwikkelen en je gedrag en prestaties te optimaliseren. Reflecteren zorgt ervoor dat je de verantwoordelijkheid voor je groei zelf in handen neemt. Reflecteren is een vorm van leren waarbij je jezelf in het middelpunt van de belangstelling plaatst.