Met koude uitsluiting wordt een type huwelijksvoorwaarden bedoeld, waarbij de echtgenoten bepalen dat hun vermogen geheel privé blijft en ook niet gedeeld wordt bij het einde van het huwelijk (door overlijden of echtscheiding).
Wilt u al uw bezittingen en schulden apart van elkaar houden? Dan spreekt u in de huwelijkse voorwaarden 'koude uitsluiting' af. Dat betekent dat u allebei uw eigen vermogen houdt tijdens uw huwelijk of geregistreerd partnerschap. U hoeft dan niets te delen.
Getrouwd of geregistreerd partnerschap
Tegenwoordig krijgt de langstlevende partner automatisch de erfenis, zelfs als er bijzondere huwelijkse voorwaarden zijn, met koude uitsluiting, zoals dat heet. Kinderen erven een kindsdeel, maar ontvangen dat pas na het overlijden van de langstlevende.
Uitsluiten van 'de koude kant'
In uw testament of in een schenkingsakte kunt u door het opnemen van een zogenaamde uitsluitingsclausule bepalen dat de erfenis of schenking alleen voor uw eigen kind is. Bij een echtscheiding hoeft de erfenis of schenking dan niet te worden gedeeld.
In een uitsluitingsclausule bepaalt u dat een erfenis of schenking niet in de gemeenschap van de ontvanger valt. Dit betekent dat uw erfenis of schenking eigendom blijft van de ontvanger. Diegene hoeft dit niet te delen met zijn of haar partner als de relatie eindigt door een scheiding.
Alleen uw eigen kinderen en niet hun aangetrouwde partners zijn op grond van de wet uw erfgenamen. U hoeft 'de koude kant' dus niet specifiek te onterven. Toch kan uw (voormalige) schoondochter of schoonzoon recht hebben op een deel van uw erfenis.
Bij een schenking is het al voldoende de term 'schenking met uitsluitingsclausule' bij de overboeking te zetten. Bewaar wel het rekeningafschrift als bewijs. Wil je een schoonzoon of -dochter uitsluiten van je nalatenschap, dan is dat alleen per testament te regelen. Daar komt dus altijd een notaris aan te pas.
Legitieme portie
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
Het kindsdeel van de erfenis is pas opeisbaar op het moment dat beide ouders overleden zijn. Dit geldt bijvoorbeeld ook als uw biologische ouder overleden is, maar hij of zij opnieuw getrouwd was. Zolang de stiefouder in leven is, dan maakt u nog geen aanspraak op uw kindsdeel van de erfenis.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders. Het maakt daarvoor niet uit hoe de relatie van de kinderen met de ouders is.
Ja, dat is zeker mogelijk. U moet daarvoor bij de notaris een testament op laten maken. Daarin moet u een uitsluitingclausule voor uw schoonzoon(s) opnemen. Door zo'n antischoonzoon- of schoondochterclausule komt uw nalatenschap alleen uw kinderen ten goede.
Kinderen erven, partner krijgt vruchtgebruik
Dan stelt u de erfenis voor uw kinderen veilig door uw nieuwe partner 'vruchtgebruik' te geven. U bepaalt in uw testament wanneer het vruchtgebruik eindigt. Bijvoorbeeld als uw partner hertrouwt, naar een verzorgingshuis gaat of pas als hij of zij overlijdt.
U kunt als aangetrouwd familielid erven van een overledene als die dat in zijn testament zo heeft geregeld. In dat geval betaalt u even veel erfbelasting als uw echtgenoot die wél bloedverwant is. Is uw echtgenoot bijvoorbeeld kind van de overledene, dan geldt u voor het erfrecht ook als kind van de overledene.
Meestal wordt de uitsluiting aangevuld aan met verrekenbedingen: bij het aangaan en tijdens het huwelijk blijven de vermogens gescheiden, maar tussentijds en/of aan het einde wordt onderling afgerekend. Door deze “warme uitsluiting” ontstaat een evenwichtiger systeem, waarbij men zelf kan bepalen hoe ver dat gaat.
Afspraken alimentatie sinds 1 januari 2020
De partneralimentatie bedraagt maximaal 5 jaar. Of korter, als het huwelijk of geregistreerd partnerschap minder dan 10 jaar duurde. Dan ontvangt uw ex-partner alimentatie voor de helft van de tijd dat het huwelijk of partnerschap duurde.
De notaris kan uw voorwaarden inschrijven in het huwelijksgoederenregister. Dit is niet verplicht. Voor het wijzigen en stoppen van de huwelijkse- en partnerschapsvoorwaarden gaat u naar de notaris. Een handig hulpmiddel hierbij is de checklist verdelen en verrekenen huwelijkse voorwaarden (pdf, 127,7 KB).
Schenking. Als moeder de sieraden aan haar kinderen heeft geschonken – dat wil zeggen: voor haar overlijden aan hen wilde geven – heeft ze zelf in feite het vruchtgebruik gehouden, door ze bij haar thuis te houden. De kinderen werden dan ieder wel al eigenaar (zogenaamd bloot eigenaar).
Langstlevende ouder maakt de erfenis op
De langstlevende heeft gedurende diens leven het volledige beheer over de erfenis die door de overleden partner is achtergelaten. Dat betekent ook dat de langstlevende het geld helemaal mag opmaken, inclusief de kindsdelen van de kinderen.
De “langst-leeft-al clausule” houdt in dat Erna alles krijgt, daar waar de kinderen niets zullen ont- vangen en dus ook niet zullen moeten betalen. Erna zal slechts successierechten betalen op de ene helft van het gemeenschappelijk vermogen. De andere helft is namelijk reeds van haar.
Iedereen die belang heeft bij een erfenis kan een testament aanvechten. Het beste doet u dit met een advocaat die gespecialiseerd is in erfrecht. Hij of zij kan u helpen om het testament nietig te laten verklaren.
Wat je te veel hebt geschonken of via een testament hebt nagelaten aan je andere kinderen, wordt dan gekortwiekt zodat het benadeelde kind zijn minimum erfdeel kan krijgen. Met andere woorden: je kan een kind niet volledig onterven… tenzij hij of zij daar zelf geen graten in ziet.
In 2022 in elk geval € 5.677 (€ 6.604 in 2021). Dit bedrag is de jaarlijkse vrijstelling voor schenkingen van ouders aan hun kind. Onder 'kind' verstaan wij ook een pleegkind en een stiefkind.
De vrijstelling is dit jaar – vanwege corona – wel wat hoger dan andere jaren, namelijk per (schoon)kind €6.604. Mocht een van de twee nog geen 40 jaar zijn dan kunt u overigens gebruik maken van de eenmalig hogere vrijstelling van €26.881.