De Weimarrepubliek (Duits: Weimarer Republik) was de benaming van Duitsland in de periode van 1918/1919 tot 1933, toen het land voor het eerst een volwaardige democratie was.
100 jaar Weimarrepubliek
Deze maand is het precies honderd jaar geleden dat het Duitse parlement van Berlijn naar Weimar verhuisde. Voor het eerst was Duitsland een democratie. De periode van de Weimarrepubliek begon nadat keizer Wilhem II was gevlucht in 1918 en eindigde toen Adolf Hitler aan de macht kwam in 1933.
Dit duurde voor Duitsland van 1949 tot 1990. Van het eens zo nationalistische Duitsland werden twee landen gemaakt: de Bondsrepubliek Duitsland (BRD) en de Duitse Democratische Republiek (DDR).
Natuurlijk waren er ook voorstanders van de republiek, zoals de liberalen en sociaaldemocraten. Deze nieuwe staatsvorm werd de Weimarrepubliek genoemd, maar officieel heette Duitsland nog steeds het Duitse Rijk.
Officieel heette nazi-Duitsland 'het Duitse Rijk', de naam die het land al sinds 1871 had, en in hun eigen propaganda spraken de nazi's ook vaak van 'het Duizendjarig Rijk'. Tot tweemaal toe vaardigde Hitler een Führererlass uit om het gebruik van de term 'Derde Rijk' te verbieden.
De zwakte van de Weimar-republiek na WOI
Duitsland is sinds 1919 een republiek. Na de verloren Eerste Wereldoorlog is keizer Wilhelm II afgetreden.
Duitsland zelf werd opgedeeld in vier geallieerde bezettingszones: Amerikaanse, Britse, Sovjet en Franse bezettingszone. Deze toestand bleef zo van 1945 tot 1949.
De Novemberrevolutie was de overgang van het Duitse Keizerrijk naar de Weimarrepubliek in 1918/1919. Aan het begin van deze periode stond de afzetting van de Duitse keizer Wilhelm II en de uitroeping van de republiek op 9 november 1918.
De namen Romanum Imperium (Duits: Römisches Reich) en Sacrum Imperium (Duits: Heiliges Reich) werden vanaf dit moment afwisselend gebruikt. In 1254 werden de twee benamingen voor het eerst gecombineerd tot Sacrum Romanum Imperium (Duits: Heiliges Römisches Reich).
Het Duitse Keizerrijk heette officieel Duitse Rijk (Duits: Deutsches Reich), een benaming die verwees naar het oude Heilige Roomse Rijk.
De Bondsrepubliek Duitsland (BRD) (Duits: Bundesrepublik Deutschland), kortweg Duitsland (Duits: Deutschland), is een land in West- en of Centraal-Europa.
In 1949 werd de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland) opgericht. Volgens de West-Duitse grondwet was Berlijn een deelstaat van de Bondsrepubliek. De vier bezettende machten accepteerden dit onderdeel van de grondwet niet. West-Berlijn was daarom geen constitutioneel deel van de Bondsrepubliek Duitsland.
De Bondsrepubliek Duitsland is een land in Centraal-Europa.
Duitsland moest gebieden afstaan
Na de Eerste Wereldoorlog vielen de vier grote rijken – het Duitse, Russische, Oostenrijk-Hongaarse en het Ottomaanse – uiteen. Met het Verdrag van Versailles werd Europa opnieuw ingedeeld: Duitsland moest gebieden afstaan en er kwamen nieuwe landen bij.
Met de aanstelling van Adolf Hitler als rijkskanselier in januari 1933 bracht president Von Hindenburg de Republiek van Weimar de definitieve doodsteek toe.
De term verwijst naar de Duitse stad Weimar. Daar zetelde de toenmalige regering. De Weimarrepubliek werd ook wel de Republiek van Weimar genoemd. Overigens vond de naam Weimarrepubliek pas in 1929 algemeen ingang en werd vooral gebruikt door tegenstanders van de regering.
In de middeleeuwen was er weinig verschil tussen beide landen. Toen was Nederland onderdeel van het Duitse rijk. Maar in de 17e en 18e eeuw werd Nederland een republiek waar de burgers het voor het zeggen hadden. Dat is 300 jaar eerder dan in Duitsland.
De hoofdstad van het rijk was oorspronkelijk Doornik, later Soissons. Belangrijk was de overwinning van Clovis op de Romeinse generaal Syagrius, die het gebied rond Parijs beheerste, in 486. Ook het zuidwestelijk deel van het huidige Duitsland maakte deel uit van het Frankische Rijk.
De middeleeuwen danken hun naam ("middel-eeuwen") aan het feit dat humanisten in de renaissance deze tijd als een tussenperiode beschouwden, die was begonnen met de val van het Romeinse Rijk en werd opgevolgd door de tijd waarin zij zelf leefden.
Op 9 november 1918 kwamen de Franse maarschalk Ferdinand Foch en de Duitse politicus Matthias Erzberger in een treinwagon in een bos in het Franse Compiègne bij elkaar om te onderhandelen over een einde aan de Eerste Wereldoorlog. Beide mannen realiseerden zich dat Duitsland er zeer slecht voorstond.
De Eerste Wereldoorlog, ook de Grote Oorlog genoemd, was een wereldoorlog die in Europa begon op 28 juli 1914 en tot 11 november 1918 duurde. Elf november bleef bekend als Wapenstilstandsdag.
Europa was een kruitvat
Keizer Wilhelm II, die het rijk als absolute heerser leidde, had stevige koloniale ambities en zag het Verenigd Koninkrijk (VK) en diens machtige marine als zijn grote rivaal op dat front. Duitsland bouwde daarom een eigen marine op. Het leidde tot een lange wapenwedloop op zee.
Zoals gezegd was Duitsland al in het vredesverdrag van Versailles aangewezen als schuldige van de oorlog, maar die schuldverklaring was vooral ingegeven door de wens van de overwinnende landen (in de eerste plaats Frankrijk) om herstelbetalingen en grondgebied van Duitsland te eisen.
Het wilde Duitsland als bescherming tegen het communisme, een “Balance of Powers” in Europa, en was voor terugbetaling van de kredieten aan de Verenigde Staten aangewezen op de herstelbetalingen door Duitsland.
De Russen vielen in 1945 Duitsland zelf aan en versloegen de Duitsers bij de Slag om Berlijn. Hitler pleegde hierna zelfmoord en de capitulatie van Duitsland volgde op 8 mei 1945.