Niet kunnen inslapen en 's ochtends maar met moeite wakker worden, of goed kunnen inslapen maar veel te vroeg wakker worden. Ouderen hebben er nogal eens last van dat ze niet kunnen inslapen en ook slecht doorslapen.
Een melatoninetest is de enige juiste manier om erachter te komen of je een tekort hebt aan natuurlijk melatonine. Met een melatoninetest wordt ook de juiste dosis en het juiste tijdstip bepaald, waarop je de extra melatonine dan moet innemen.
Melatonine maken we zelf en wel in een kleine klier in onze hersenen: de pijnappelklier (epifyse, pineal gland). Maar net zoals bij het bakken van een cake lukt hem dat alleen als hij alle ingrediënten daarvoor in huis heeft. Ontbreekt er wat of zijn er tekorten dan krijg je een misbaksel of helemaal niets.
De productie van het hormoon is afhankelijk van twee dingen, namelijk de hoeveelheid licht in je omgeving en je biologische klok. Heb je een normaal slaap-waakritme, dan slaap je als het donker is en ben je wakker als het licht is. Is het donker, dan wordt er veel melatonine aangemaakt door je lichaam.
Doordat je lichaam overdag het slaaphormoon blijft aanmaken, blijf je gedurende de dag slaperig, vermoeid en lusteloos. Een teveel aan melatonine kan ook zorgen voor een aanhoudend somber gevoel.
Bij mensen die melatonine te traag afbreken ontstaat gewoonlijk géén opstapeling van melatonine die de pijnappelklier in de hersenen zelf aanmaakt. Dat komt doordat het enzym dat melatonine afbreekt (CYP1A2) tegelijkertijd ook de aanmaak van melatonine in de pijnappelklier activeert.
Het is ook erg belangrijk om te weten wanneer je precies de melatonine moet innemen en wat de juiste dosis is. Dat hangt af van het eigen melatonineritme en dat is niet voor iedereen gelijk. Gebruik dus niet zomaar melatonine voor je slaap zonder het eerst aan je huisarts te vragen.
Niet diep genoeg slapen kan te maken hebben met het gebruik van bepaalde middelen, zoals alcohol of slaaptabletten. Je slaapt dan wel, maar de kwaliteit is niet optimaal. Diep kunnen slapen hangt ook samen met de opgebouwde slaapdruk.
Melatonine kan bij verkeerd gebruik averechts effect hebben en juist slecht slapen en slaperigheid overdag veroorzaken. Wees daarom bij patiënten alert op melatoninegebruik als zelfzorgmedicatie.
Zure kersen
Kersen, en dan met name de (zure) Montmorency-kers, zitten boordevol melatonine. Er zijn meerdere studies die wijzen op het slaapverwekkende effect van kersensap.
Bananen hebben een positieve werking op de slaap. Dit komt door het aminozuur tryptofaan waar banaan rijk aan is. Tryptofaan zorgt voor de aanmaak van serotonine. Daarnaast zit er magnesium en kalium in bananen.
Wanneer je melatonine onjuist gebruikt krijg je er juist (door)slaapproblemen van en word je onverkwikt wakker. Naarmate je ouder wordt neemt de natuurlijke aanmaak van melatonine af. Je brein wordt minder goed in slapen en je diepe slaapfases worden minder.
Het tijdstip van de endogene melatonineproductie (DLMO, zie kader over waak-slaapritme) was 22.20 uur. Wij adviseerden 1 mg melatonine om 19.30 uur en iedere week de dosis met 1 mg op te hogen tot effect optreedt, met een maximum van 5 mg.
Volgens Shawn Stevenson (boek Sleep Smarter) kan langdurige inname van melatonine de natuurlijke aanmaak steeds verder doen afnemen, waardoor je ervan afhankelijk kunt worden. Doch hierover verschillen de meningen. Er bestaat een verband tussen melatonine en baarmoederhalskanker.
De gebruikelijke dosering melatonine is voor volwassenen en jongeren met een lichaamsgewicht boven 40 kg één keer per dag 2 tot 5 mg melatonine. Voor kinderen met een lichaamsgewicht minder dan 40 kg is de dosering doorgaans 1 tot 3 mg melatonine.
Meestal moet u melatonine enkele uren voor u gaat slapen innemen. Uw arts kan u adviseren wat voor u het beste tijdstip is. Gebruikt u tabletten met vertraagde afgifte? Deze kunt u het best 1 tot 2 uur voor u gaat slapen innemen, na wat voedsel.
Uit onderzoek blijkt dat valeriaan niet helpt tegen slapeloosheid. Melatonine is geen slaapmiddel. Het is een middel dat het dag-en-nachtritme kan verschuiven. Het werkt alleen bij slaapproblemen door een jetlag: verstoring van het dag-en-nachtritme door vliegreizen.
U kauwt op door de behandelend arts afgesproken tijdstippen op een kauw watje. U doet dit gedurende 1-2 minuten. In het laboratorium wordt de hoeveelheid melatonine in het speeksel bepaald. Op die manier kan aangetoond worden op welk tijdstip bij u de eigen melatonine productie op gang komt.
Valeriaan: natuurlijk slaapmiddel bij onrust
De wortel van deze plant wordt binnen de kruidengeneeskunde al eeuwen gebruikt bij stress, angst, zenuwachtigheid en slaapproblemen. Valeriaan is verkrijgbaar als tablet, druppelvloeistof of los kruid.
Het horloge detecteert automatisch je slaap en houdt bewegingen bij gedurende jouw normale slaaptijden, welke je invoert in de Connect app. Het horloge doet dit door gebruik te maken van de hartslagmeter die in het horloge verwerkt zit. Het horloge meet de tijd die tussen iedere hartslag zit.
Gemiddeld wordt de hele slaapcyclus, die ongeveer anderhalf uur duurt, zo'n 3 tot 6 keer per nacht doorlopen. De eerste 4,5 uur van je slaapcyclus is het belangrijkst. Deze periode van diepe slaap heb je nodig om overdag te kunnen functioneren, uitgaande van een normaal dag-nachtritme. Het is een absoluut minimum.
Slaapproblemen worden vaak veroorzaakt door stress. Stress kan ervoor zorgen dat we minder goed inslapen, maar ook dat we vaker wakker worden gedurende de nacht. Mensen die bijvoorbeeld te laat actief zijn op hun laptop, tablet of smartphone met werkgerelateerde zaken slapen minder diep.
Bijwerkingen werden bij alle sterktes van melatonine gemeld. De meeste gemelde klachten zijn bekende bijwerkingen, zoals diarree, hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, hartkloppingen, slapeloosheid, ongewone dromen en nachtmerries. Deze bijwerkingen staan niet in alle bijsluiters.