Iemand is verward, praat vaak warrig en kan de aandacht er niet bij houden. Plotseling is het gedrag van uw naaste anders dan u gewend bent: opgewonden en onrustig. Of juist stil en teruggetrokken. Delier komt vooral voor bij ouderen, vooral tijdens een ziekte of na een operatie.
Onderzoek en diagnose
De arts stelt een delier vast door: het stellen van vragen aan u en/of uw naasten; lichamelijk onderzoek; bloedonderzoek en/of röntgenonderzoek.
Bij een delier raakt iemand in de war. Dit kan onverwachts in een paar uur of in een paar dagen gebeuren. Meestal komt een delier door een ziekte, een operatie of medicijnen. Bel bij een delier de huisarts of de huisartsenpost.
Bij verschillende symptomen van delier kunnen medicijnen worden voorgeschreven. Bijvoorbeeld bij angst, hallucinaties, achterdocht of (paranoïde) wanen. Of bij hevige motorische onrust en slaapproblemen. De dosering hangt af van de ernst van de verwardheid en de onrust.
Lichamelijke aandoening vaak oorzaak
Een delier wordt meestal veroorzaakt door een lichamelijke aandoening zoals een infectie, bijwerkingen van bepaalde medicijnen of ontwenningsverschijnselen (van alcohol of drugs). Dit laatste noemt men delier tremens.
Een delier is verwardheid die plotseling optreedt. Tijdens een delier verliest iemand het contact met wat er om hem heen gebeurt. Een angstige ervaring, zowel voor de patiënt als zijn omgeving. Als iemand een delier krijgt, dan kan het een paar uur of een paar dagen, en soms zelfs langer duren voordat het over is.
Een delier ontstaat als het de hersenen niet meer lukt om alle prikkels, die van binnen en buiten het lichaam de hersenen binnenkomen, samen te voegen tot één verhaal. Ze kunnen niet meer van alle informatie een logisch beeld van de werkelijkheid maken. Een delier komt meestal voor bij mensen die al ziek zijn.
We onderscheiden 3 soorten delirium:
hyperactief delirium: de patiënt is onrustig en opgewonden; hypoactief delirium: de patiënt is stil en teruggetrokken; combinatie van hyperactief en hypoactief delirium. Dit wisselt zich af gedurende de dag.
Een delier dat niet wordt herkend, kan flinke gevolgen hebben. Zo kunnen er meer complicaties ontstaan, met een langer verblijf in het ziekenhuis als resultaat. Ook is er na het doormaken van een delier een grotere kans op overlijden en op blijvend cognitief verlies en lichamelijke achteruitgang.
Meestal duurt een delier enkele dagen tot weken, soms duurt het langer. Vooral oudere patiënten hebben kans op een langer (dan een maand) durend delier. De aanwezigheid van een delier kan wijzen op een ernstige acute lichamelijke ziekte, waarvoor snel medisch ingrijpen noodzakelijk is.
Een delirium (delier) is een plotse verwardheid die ontstaat door een verstoring van de normale werking van de hersenen. Deze verwardheid wordt uitgelokt door een lichamelijke oorzaak of overmatige stress.
Hoe lang duurt een delier? Het beeld kan van uur tot uur wisselen. Een delier is meestal tijdelijk, die enkele uren tot enkele dagen/weken kan duren.
Symptomen zoals desorientatie, wanen en hallucinaties zijn kenmerkend voor beide, al wordt psychose meer gekenmerkt door auditieve hallucinaties en delier door visuele hallucinaties. Tenslotte komt psychose meer voor bij jongere mensen terwijl een delier meer voorkomt bij oudere mensen.
Stil delier
De patiënt kan ook lusteloos, apathisch gedrag vertonen: hij trekt zich terug en sluit zich af voor zijn omgeving. Dit noemen we ook wel een 'stil' delier. De patiënt in een stil delier kan ook dingen zien, horen of ruiken die er niet zijn. De patiënt kan hierdoor angstig zijn, maar kan dit niet uiten.
Het delier kan enkele uren tot enkele dagen duren en soms zelfs enkele weken.
Er zijn verschillende meetinstrumenten beschikbaar waarmee gescreend kan worden op delier. Ook zijn er meetinstrumenten beschikbaar om de diagnose delier te stellen. Het beloop (ernst, duur, subtype) van een delier kan ook gevolgd worden met een meetinstrument.
Ook sommige medicijnen kunnen een delier veroorzaken, een operatie of narcose kan ook de oorzaak zijn. Een delier is een ernstige ziekte omdat het kan leiden tot slechter eten en drinken, vallen en gevaarlijk gedrag.
Ouderen die op de ic een delier doormaken, lopen veel kans om binnen enkele jaren te overlijden of dementie te ontwikkelen. Dit schrijven onderzoekers van het AMC in een artikel dat vandaag verschijnt in JAMA (Journal of the American Medical Association).
Ouderen op de intensive care lopen een groot risico om een delier, ofwel acute verwardheid, te krijgen. Dat kan leiden tot verschijnselen van dementie of deze verergeren.
Vaak behandelt een psychiater of geriater (bij een delier bij ouderen) de verschijnselen van een delier. De patiënt kan medicijnen krijgen tegen onrust, waanideeën en hallucinaties. Als het delier over is, zijn de medicijnen niet meer nodig.
Risico's door onrust en desoriëntatie
Veel mensen worden daardoor onrustig, met gevoelens van angst en soms zelfs agressie. Daarnaast is sprake van desoriëntatie: iemand weet niet meer goed waar hij/zij is, laat staan welke dag of tijd het is. Het is vanzelfsprekend dat dit gevaarlijk kan zijn als iemand alleen is.
gedrag: delirante patiënten gedragen zich vaak anders dan normaal gesproken. Hun gedrag is niet doelgericht, vaak impulsief en soms zeer ongepast, vrijpostig of zelfs agressief.
Delier komt vooral voor bij ouderen, vooral tijdens een ziekte of na een operatie. Bijvoorbeeld tijdens een blaasontsteking, een longontsteking, diabetes die niet goed onder controle is, verstopping of pijn. Als uw naaste vrij plotseling in de war is, bel dan uw huisarts.
Onderstaande punten kunnen wel helpen om een delier te voorkomen: Zorg dat u voldoende eet en drinkt. Geef pijn goed aan. Kom zo veel mogelijk uit bed als dit haalbaar is.