Hoe werkt een bliksemafleider? Een juist aangebrachte bliksemafleider bevindt zich op het hoogste punt (of punten) van een gebouw. Een uitstekende puntvormige uitloper zorgt voor een verhoogd elektrisch veld wat mogelijke bliksem opvangt om veilig af te laten vloeien naar de aarde.
Interne bliksembeveiliging
Met de interne LPS moet worden voorkomen dat gevaarlijke vonkvorming optreedt binnen het te beveiligen object, die het gevolg is van bliksemstroom die loopt in de externe LPS (of in andere geleidende delen van het object).
Toch is goede bliksemafleiding op uw nieuwbouwwoning erg belangrijk. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, zijn nieuwbouwwoningen niet standaard voorzien van bliksemafleiding. Wel zijn alle woning opgeleverd na de jaren 70 standaard voorzien van een aardpen maar dit is heel iets anders dan bliksemafleiding.
Gebruik in geen geval een paraplu, of loop niet rond met vislijnen. Schuil dus het beste binnen, in huis, met de ramen gesloten. Ook een auto biedt bescherming: het metalen koetswerk is een zogeheten kooi van Faraday die de elektriciteit aan de buitenkant houdt. Wie niet kan schuilen, hurkt best op de grond.
Brand veroorzaakt door zonnepanelen is uitzonderlijk. Ook de kans op blikseminslag wordt niet groter met zonnepanelen op je dak. Maar je wilt ook niet dat je dure systeem tijdens onweer schade oploopt.
De kosten beginnen bij 1.000 euro en kunnen oplopen tot boven de 5.000 euro voor een groot gebouw.
Als je auto door bliksem is getroffen, hoef je geen lantaarnpaal of vangrail aan te tikken om hem te ontladen. Het casco van een auto werkt namelijk als een kooi van Faraday, waardoor de stroom via het dak en de zijkanten naar de grond wordt geleid.
De bliksem kiest de gemakkelijkste weg en slaat in waar het elektrische veld het grootst is. Zo goed als alles geleidt stroom beter dan de lucht, dus slaat de bliksem vaak in op het hoogste punt. Ook ijzeren constructies geleiden erg goed en trekken dus de bliksem aan.
Het lijkt een klassiek fabeltje, maar het is toch echt waar: vermijd contact met stromend water. Slaat de bliksem dichtbij in, dan zoekt de stroom een uitweg langs leidingen. Dus niet alleen een douche en een bad kunnen gevaarlijk zijn, of kranen in het algemeen, maar ook radiatoren. Fietsen.
In een huis ben je ook redelijk veilig, mits je niet in de buurt van koperen leidingen of elektrische kabels bent. Ook schijnt douchen en badderen een afrader te zijn. De kans dat je geraakt wordt door de bliksem is gemiddeld 1 op 2 miljoen.
Bliksem kan ook direct op je huis inslaan. Dat kan leiden tot brand, ontzette muren of schade aan je dak of dakpannen. Blikseminslag zelf kun je helaas niet voorkomen, maar gelukkig zijn er wel manieren om de schade die het oplevert, te beperken.
Bliksem ontstaat doordat er in een stapelwolk elektrisch geladen deeltjes is waarin de elektrisch geladen deeltjes elkaar aantrekken. De deeltjes willen naar elkaar toe om zich te ontladen. Na een ontlading zijn ze niet meer positief of negatief, maar neutraal. Door die ontlading ontstaat een enorme vonk, de bliksem!
Schuil nooit onder een boom. Omdat bomen bliksem aantrekken, is schuilen onder een boom heel gevaarlijk. Vooral onder een alleenstaande boom, langs een bosrand of in de buurt van een metalen afrastering is de kans te worden getroffen relatief groot.
Bouw en werking
De bliksemafleider is puntig op het dak om de bliksem naar zich toe te trekken met behulp van een door de puntvormige uitloper plaatselijk verhoogd elektrisch veld. De rest van de bliksemafleider is dik genoeg om de grote stroom te kunnen afvoeren.
Bliksembeveiliging is niet verplicht. De juiste bliksembeveiliging zorgt ervoor dat de kans op schade en brand bij een blikseminslag verminderd wordt.
Een bolbliksem is een helder oplichtend bolvormig object met een diameter van maximaal 40 centimeter, dat soms waargenomen wordt in de buurt van een blikseminslag en dan secondenlang zichtbaar is. Het is een atmosferisch verschijnsel waarvoor lange tijd geen afdoende verklaring was.
Het Europees grondgebied krijgt gemiddeld 350 dagen per jaar te maken met bliksem. Dat wil zeggen dat er elke dag wel ergens in Europa een blikseminslag is. Augustus blijft in West-Europa de maand met de meeste blikseminslagen.
Houd ramen en deuren gesloten, bliksem wordt aangetrokken door tocht. Blijf uit de buurt van koperen leidingen en elektrische kabels. Haal alle stekkers uit het stopcontact (dus niet bellen met een telefoon die in het stopcontact zit). Ga niet douchen of in bad, vermijd bij voorkeur contact met stromend water.
Haal dus altijd gelijk de stekkers van alle elektrische apparatuur uit het stopcontact als het onweert. Zelfs de oplader van uw mobiele telefoon. Blikseminslag kan er namelijk voor zorgen dat alle stoppen doorslaan en dat de apparaten onherstelbare schade oplopen.
Hoewel Roy Sullivan het tegendeel doet vermoeden is de kans om door een bliksem geraakt te worden eerder klein — ongeveer één op drie miljoen per jaar. En mocht de bliksem dan toch rechtstreeks inslaan, heb je een kans van twee op drie om dit te overleven.
Als je binnen in huis bent, wil dat nog niet zeggen dat je geen risico meer loopt tijdens onweersbuien. Je vermijdt best alle contact met stromend water. Dus: niet douchen, geen bad nemen, je handen niet wassen en de afwas of handwas moeten ook maar even wachten. Water is een uitstekende geleider voor stroom, vandaar.
Hoewel de banden van de fiets van rubber zijn, en rubber geleidt niet, is fietsen sterk af te raden. Sterker nog, zit u op de fiets en gaat het onweren, zet dan de fiets ergens neer en ga lopend verder. Dit geldt ook voor de brommer, motor en e-bike.
Dat gaat van concentratiestoornissen, duizeligheid, hoofdpijn, epileptische aanvallen en doofheid tot stemmingswisselingen en zelfs veranderingen in de persoonlijkheid. De Amerikaanse Jaime Santana weet er alles van.
Tel het aantal seconden tussen bliksemflits en donder. Zo weet je hoe ver het onweer bij je vandaan is: 1 seconde komt overeen met een afstand van ongeveer 300 meter. Tel je minder dan 10 seconden, dan is het onweer gevaarlijk dichtbij.