Vooral op de avond van 5 december voor Sint-Nicolaasdag zwerven ze over de straten en jagen kinderen (en volwassenen) angst aan met roestige bellen en kettingen. Het idee hierachter is dat met de geluiden de kwade geesten die rond midwinter aanwezig zijn verjaagd worden. Ook komen Krampussen binnen in huizen.
In plaats van vrolijke helpers zoals in Nederland, wordt Sinterklaas in Oostenrijk vergezeld door angst aanjagende figuren, die de taak hebben om stoute kinderen te straffen met de roe. Als de kinderen het heel bont gemaakt hebben gaan ze soms mee in de zak.
Sunneklaas is een oude traditie die deel uitmaakt van de Amelandse identiteit. Het is een feest van, voor en door Amelanders dat in Hollum en Ballum in de meest oorspronkelijke vorm wordt gevierd. Vooral in deze westelijke dorpen op het eiland is het in geheimzinnigheid gehuld en worden buitenstaanders geweerd.
Krampus betekent klauw in de oude Duitse taal en is een soort hulpje van de Oostenrijkse Sinterklaas. En hij is wel wat enger dan de hulpjes die onze Sinterklaas meeneemt. Populair is Krampus wel. Bezoekers komen zelfs uit Amerika om het griezelige feest te bewonderen.
Krampus heeft een lange traditie in Tirol. De Krampus is de wilde metgezel van Sinterklaas en zou volgens de overlevering slechte kinderen straffen. In sommige regio's is de figuur van de Krampus samengesmolten met die van de "Percht".
Inwoners verkleden zich dan als de beestachtige demon Krampus om anderen, vooral kinderen, de stuipen op het lijf te jagen. Naar traditie wordt de 'Krampuslaüfe' tijdens de intocht van Sinterklaas gevierd. De demonen trekken op 5 december dan de straten op om stoute kinderen bang te maken of zelfs te straffen.
Krampus zou deel hebben uitgemaakt van heidense rituelen voor de winterzonnewende. Volgens de legende is hij de zoon van Hel, de Noorse god van de onderwereld. Met de verspreiding van het christendom werd Krampus geassocieerd met Kerstmis , ondanks pogingen van de katholieke kerk om hem te verbieden.
Maar net als in Nederland, wordt dit kinderfeest niet alleen gevierd op 5 december, maar heeft het feest een lange aanloop. De eerste Sinterklazen kan je in Oostenrijk al vanaf eind oktober tegenkomen. Hoe heet Sinterklaas in Oostenrijk? In Oostenrijk heet SInterklaas 'Nikolaus' of 'Nicolo'.
Het zingen van sinterklaasliedjes, de geschenken, de schoorsteen waardoor de geschenken komen, het snoepgoed, de bestraffing met de roe in de schoen. Het oudste sinterklaasgebruik is het zetten van een schoen.
In Nederland en België is dit Zwarte Piet, in Duitsland (behalve Beieren) is dit Knecht Ruprecht of Schwarzen Peter In Frankrijk is dit Hans Trapp en Père Fouettard en in Zwitserland wordt Sint Nicolaas vergezeld door Schmutzli. De naam Krampus is afgeleid van het Middelhoogduits Krampen wat Klauw betekent.
Sunneklaas een feest met oeroude tradities
De mannen lopen ondertussen verkleed en met vervormde stemmen door de straten. Met hoorns op het hoofd proberen ze boze geesten van het eiland te verjagen, om op die manier een vrouw te veroveren voor het huwelijk.
Emoties. Sunneklaas wordt vaak bestempeld als een vrouwonvriendelijk feest, maar dat is volgens De Boer niet waar. Hij heeft twee dochters en die leven er het hele jaar naartoe, zegt hij.
De Krampustraditie is eeuwenoud en vindt al sinds de 16e eeuw plaats. De Krampus is de metgezel van Sint-Nicolaas en jaagt met zijn roestige bellen, kettingen, hamers en zwepen alle kinderen de stuipen op het lijf. Met al het geluid dat hij maakt, verjaagt hij ook de kwade geesten die rond midwinter aanwezig zijn.
Terwijl Sinterklaas cadeautjes uitdeelt aan brave kinderen, is de Krampus een dreiging voor straf voor de stoute kinderen. Hij geselt ze of stopt ze in zijn zak, waarna de stoute kinderen meegenomen worden naar het bos (zie ook man met de zak).
Christkindl. In Oostenrijk gelooft men op veel plekken niet dat de kerstman de cadeautjes komt brengen, maar dat Christkindl, het kind van kerst, hiervoor verantwoordelijk is. Op kerstavond gaat hij door het sleutelgat de huizen binnen om de cadeautjes onder de boom achter te laten.
Het is onduidelijk hoe oud de gebruiken rond Krampus precies zijn. Waarschijnlijk dateren ze van voor het christendom in Oostenrijk en zijn de gebruiken vermengd met het heiligenfeest van Sint-Nicolaas. Sinds 2020 staat het Oostenrijkse feest op de UNESCO lijst van immaterieel cultureel erfgoed.
Paardenbloem hoort niet bij Sinterklaas. Of Kruidnoten kunnen niet meer groeien. Paardebloem, Pepernoten, Paard.
Queen Nikkolah is een personage gecreëerd door de performancekunstenares en activiste Laura Nsengiyumva. Het personage stelt een vrouwelijke, zwarte versie van Sinterklaas voor en werd in 2017 voor het eerst in België opgevoerd.
Op wie is Sinterklaas gebaseerd? De oorspronkelijke 'Sint-Nicolaas' was Nicolaas van Myra. Hij leefde van ca. 270 tot 342 en was bisschop van Myra, in het toenmalige Lycië.
Sinterklaas: Nederland versus Oostenrijk
Nikolaus zelf deelt cadeautjes uit, net als onze Sinterklaas, maar waar wij vrolijk snoepgoed krijgen van Piet, is Krampus vooral aanwezig om kinderen te waarschuwen met zijn dreigende verschijning en zijn gerammel met kettingen.
De Krampus-legende dateert uit de pre-Germaanse, heidense eeuwen in de Tiroolse Alpen. Het verhaal luidt dat dit angstaanjagende personage samen met een leger van kwade elven (perchten) door de Alpen zwerft. Met één doel: ongehoorzame kinderen ontvoeren door ze in een zak te stoppen.
Tegenwoordig kennen we vooral Sinterklaas en de Kerstman. Dat zijn een soort broers, of in ieder geval naaste familieleden. De Kerstman is de Amerikaanse versie van Sinterklaas, wat duidelijk blijkt uit zijn naam: Santa Claus is een verbastering van het Nederlandse Sint Nicolaas of Sinterklaas.
Het gaat om versies van de figuur Krampus, een knecht van de kerstman die stoute kinderen opspoort. Zijn oorsprong als Germaanse bosduivel verleent deze versie van onze Zwarte Piet een wel erg boosaardig imago. Toch wint de Taufellauf, de Duivelsloop in Hollabrunn elk jaar aan populariteit.
In de Oostenrijkse folklore staat de nacht van 5 december, bekend als Krampusnacht, het moment waarop Krampus door de straten zou zwerven. De plaatselijke bevolking neemt deel aan optochten en trekt unieke kostuums aan die het wezen tot leven brengen.
In de Scandinavische talen heet Kerstmis tot op de dag van vandaag jul. In de Romeinse kalender viel de winterzonnewende op 25 december. De viering van Kerstmis op 25 december ontstond in de vierde eeuw in Rome. Het is onbekend wie dit precies voor het eerst heeft ingesteld en waarom.