Wanneer bramen en frambozen snoeien? Na de oogst (of tot begin winter) kun je bramen en frambozen snoeien: knip alle stengels die vruchten gaven laag bij de grond weg. Bind dan meteen de nieuw gevormde eenjarige stengels van dat seizoen aan.
Weinig schaduw omdat de meeste soorten geen uitgesproken schaduwbomen zijn (zoals de beuk, Am. eik en douglas). Bramen zijn op veel plaatsen onderhand een plaag geworden. Een paar struiken en wat lage ranken zijn welkom, maar als het grotere oppervlakken beslaat bemoeilijken ze de toegankelijkheid voor onderhoud.
Door goed snoeien en leiden houd je de plant gezond, in toom en krijg je de beste opbrengst. Als je de struik niet goed verzorgt kan ze enorm groot worden, met heel veel stekken en uitlopers.
Bramen kunnen heel lang op dezelfde plek blijven staan (10-15 jaar). Het kan raadzaam zijn om op arme bodems jaarlijks te bemesten met kompost.
De braam dient bij voorkeur van de winter tot het vroege voorjaar te worden geplant op een beschutte, zonnige of licht beschaduwde plaats. De grond bevat bij voorkeur voldoende voeding, is doorlatend en vochtig.
Onder het kroontje willen nog wel eens wormpjes voorkomen. In de winkel komt u dat zelden tegen, maar bij zelfgeplukte bramen wel. Als u ze tegenkomt legt u de bramen even in zout water. Spoel ze daarna goed af en alle wormpjes zijn er uit.
Planten die bessen of vruchten dragen zijn ook gevoelig voor zonnebrand: bramen, herfstframbozen, kruisbessen, rode aalbessen, witte trosbessen, ... Foto: Hitteschade na door te felle zon. Rijpe bramen kunnen na een hittegolf witte vlekken vertonen en smaken niet lekker meer.
Oorzaak is de braamgalmijt. Dit beest legt haar eitjes in de bloem. De jonge mijten zuigen aan verschillende delen van de plant, maar alleen de vruchten ondervinden daar schade van. In de bessen scheiden ze een stof af waardoor de braam niet verder rijpt !
Het opbinden van bramen en frambozen kun je tegen een schutting, muur of pergola doen. Ook kun je zelf een eenvoudige constructie maken waar je de scheuten op kunt binden. Gebruik hiervoor palen die je met een afstand van 3 meter van elkaar in de grond slaat. Vervolgens span je draden tussen deze palen.
De gewone braam (Rubus fruticosus) is een in heel Europa inheemse plant die met name langs bosranden voorkomt. De plant is een heester die 2 tot 6 meter hoog wordt. Elk jaar worden nieuwe stengels gevormd.
Bramen groeien aan een struik die behoorlijk groot kan worden. De bloemen en vervolgens bramen voor volgend jaar verschijnen aan de takken die dit jaar zijn gemaakt. Ze groeien vaak al tijdens de bloei en oogst van de bramen van dit jaar en steken vaak stijf boven de rest van de struik uit.
In tegenstelling tot de nauw verwante frambozen, zijn bramen uiterst tolerant wat de standplaats betreft. Ze verdragen zowel zonnige als ook halfschaduwrijke plaatsen. Een te donkere plaats is ongunstig omdat dan de bloei en zodoende de vruchtzetting karig uitvalt.
In het voorjaar (maart) kunnen de frambozen een geringe hoeveelheid organische mest krijgen, zoals koemestkorrels, oude stalmest of compost. Veel mest heeft een framboos niet nodig, ook zonder uitgebreide bemesting zullen de planten goed groeien.
Leid de braam langs een latwerk of langs draden die je aan een zonnige muur bevestigt, zodat de vruchten goed rijpen. Het mooie van bramen is dat je aan één struik tegelijkertijd bloemen, onrijpe vruchten en rijpe vruchten kunt zien. Daarom worden bramenranken ook vaak in schikkingen gebruikt.
Waarom zijn bramen goed voor je gezondheid:
Bramen zitten tjokvol vitamines. Zo bevatten ze vitamine E en vitamine C, welke beiden als antioxidant je lichaamscellen helpen beschermen tegen schadelijke vrije radicalen.
Wie een braam plukt of iets anders uit de natuur meeneemt maakt zich formeel schuldig aan stroperij. Dat is een misdrijf waarvoor boetes uit de tweede categorie (tot 4100 euro) of zelfs een gevangenisstraf van een maand kan worden uitgedeeld.
De braam geeft pas na augustus vruchten. De vogels die de braam eten zijn de goudvinken, vos en das. De braam is niet alleen voor vogels een voedingsbron maar ook voor nachtvlinders.
Zomerstekken van bramen:
De beste stektijd is augustus-begin september. Men kan stekken met één oog (knop) en met twee ogen (knoppen) gebruiken (= lidstek). De steklengte is ca 10 cm. Knip de stekken onder en boven een blad af en verwijder de onderste bladeren.
Bramen hebben een zoete, sappige en soms iets zure smaak. Je kunt ze lekker uit de hand eten, maar ook gebruiken voor heerlijke gerechten. Verwerk ze bijv. in een fruitsalade, smoothie (bowl) of als garnering op ijs, taart of gebak.
Insecticiden tegen bramengalmijt zijn momenteel niet beschikbaar. Wel blijkt spuitzwavel te werken al heeft dit middel, zeker bij gebruik in kassen, het nadeel van fytotoxiciteit. Andere maatregelen die genomen kunnen worden zijn: het verwijderen van aangetaste vruchten om de populatie mijten laag te houden.
Bramenplanten nemen veel ruimte in beslag. Reken op tenminste 2,5 strekkende meter per plant. Bramen worden over het algemeen langs een constructie geleid. Kortom, ze nemen in de lengterichting veel ruimte in beslag en groeien ook een flink stuk de hoogte in, maar hebben in de breedte relatief weinig ruimte nodig.
Bramen, frambozen en bosbessen: hartstikke lekker natuurlijk. Misschien wist je het niet, maar zelf plukken mag niet en kan gevaarlijk zijn. Vooral in Zuid-Limburg loop je dan risico om besmet te raken met vossenlintworm. Pluk ze daarom niet.
Bramen wassen
Je kunt bramen het beste snel in koud water wassen om aroma- en sapverlies te voorkomen. Bramen zijn erg kwetsbaar, dus doe het liever niet onder een stromende kraan. Laat ze uitlekken op keukenpapier.
Larve van de frambozenkever in een framboos (foto: Rasbak, GNU licentie)Deze laatste zorgt dat het eten van bramen niet geheel zonder risico is: de blaasworm (ook wel vossenlintworm of kleine lintworm) kan via de urine van de vos op de bramen belanden en na inname door de mens gezondheidsproblemen veroorzaken.