Je kruist aan welk gedrag of welke handeling je waarneemt. Je vult data of tijdstippen in van het waarge- nomen gedrag of je beantwoordt de vragen. Bij een observatieschema weet je van tevoren al op welk soort gedrag je gaat letten. Vervolgens noteer je of dat gedrag zich voordoet.
Afhankelijk van de literatuur spreekt men ook van gestructureerde versus ongestructureerde observatie of spontane observatie. In dit kader maken wij een onderscheid tussen participerende en niet-participerende observatie, spontane observatie, systematische observatie en gestructureerde observatie.
Observatie is een onderzoeksmethode waarbij je naar mensen kijkt en luistert. Je kunt bijvoorbeeld het gedrag van een bepaalde groep hiermee onderzoeken. Observatie komt dan ook vaak voor bij sociologische studies. Er worden vooral observaties gedaan bij kwalitatief onderzoek.
Een observatieformulier is een formulier dat gebruikt wordt bij het observeren van leerlingen. Observeren is het aandachtig waarnemen van een persoon en beschrijven wat je ziet. Op een observatieformulier staan vragen en/of punten waar de observator op let.
Waarom observeren we? Het is een hulpmiddel om iemand beter te leren kennen. Het is een hulpmiddel om bepaalde problematiek nader te onderzoeken en zo de achtergronden van het gedrag te achterhalen. Het kan gebruikt worden als informatie-overdracht naar anderen toe.
Samenvatting. Observeren doe je met alle zintuigen: ogen, oren, reuk en tastzin. Je ziet de cliënt en zijn omgeving, luistert naar wat hij en zijn naasten te zeggen hebben, ruikt zijn lichaamsgeur en de geur van zijn huis en voelt zijn huid, handdruk, kleding en voorwerpen om hem heen.
Er zijn een aantal valkuilen bij het observeren. De neiging om te snel een mening te vormen op grond van een eerste indruk. De neiging om anderen onze eigen motieven, eigenschappen of gebreken toe te dichten. Een vooraf gevormd oordeel, gebaseerd op eerdere ervaringen.
Observeren doe je vooral door te kijken. Non-verbaal gedrag is een belangrijk aspect van het totale gedrag. Je registreert non-verbaal gedrag door naar de lichaamstaal te kijken: je bekijkt wat voor handelingen iemand uitvoert: kletsen, wiebelen op een stoel, om zich heen kijken, wegkijken, friemelen, tikken enzovoort.
Methodisch verwerken
Van iedere geobserveerde situatie maak je een observatieverslag, bij voorkeur aan de hand van een topiclist. Tijdens je onderzoek beschrijf je alleen wat je waarneemt, je interpreteert nog niet. Pas nadat je alle observaties hebt verricht ga je analyseren.
Subjectief observeren van je doelgroep gebeurt wanneer er eigen meningen, gedachten en gevoelens worden verwerkt in de observaties. Subjectief observeren is eigenlijk mens-eigen: wanneer er drie mensen onafhankelijk naar een persoon kijken zullen ze alle drie weer een andere beschrijving geven.
Het is belangrijk om oog te hebben voor de non-verbale signalen, denk hierbij aan lichaamshouding, gezichtsuitdrukking en stemgebruik. Door bewust naar het kind te kijken en door nieuwsgierig te zijn naar het gedrag zie je veel meer.
Observeren is het (bewust) waarnemen van een persoon en het beschrijven van wat je ziet. Dat kunnen handelingen van bijvoorbeeld kinderen zijn, maar ook de houding, het gedrag, interacties tussen kinderen of gebeurtenissen. Observeren is een belangrijke vaardigheid, maar observeren kun je leren!
Het Kijk! registratiemodel wordt meestal twee keer per jaar ingevuld. In de tussenliggende periodes observeert de pedagogisch medewerker of leerkracht de kinderen tijdens door de kinderen zelf gekozen activiteiten en de door de leidster georganiseerde activiteiten.
Observeren is de doelgerichte en systematische waarneming van gedragingen, kenmerken en uitingen van een of meer personen of van een gebeurtenis. Voor de verpleegkundige betekent dit het bewust en gericht waarnemen van feiten die voor het verplegen relevant zijn.
observeren betekent het gedrag van deze persoon doelgericht, nauwkeurig, systematisch en objectief waarnemen; het waargenomene beschrijven en vastleggen (registreren). Daarna kan je dat wat je hebt opgeschreven gaan ordenen en interpreteren (evalueren, conclusies eruit trekken, betekenis van gedragingen nagaan).
Bij een zogenaamde open observatie wordt alles beschreven dat wordt gezien en belangrijk en/of opvallend wordt gevonden. Een voordeel hiervan is dat er een compleet beeld wordt geschetst van wat er gebeurt. Ook kunnen interacties en details goed gemeten worden.
Signaleren is de eerste stap in het proces om een zorgleerling te helpen. Na het signaleren volgen het analyseren en het benoemen van de onderwijsbehoeften. Dan komt het maken en uitvoeren van een plan en tenslotte het evalueren van het plan.
De beginsituatie: Wat is de aanleiding van deze observatie? Wat is het probleem? Achtergrondgegevens: Wat weet je allemaal van de geobserveerde persoon? Observatiedoel en de doelgroep: Waar wil je uiteindelijk een antwoord op geven?
Objectief observeren
Objectief wil zeggen dat je van feiten uitgaat, en zo min mogelijk je eigen mening, gedachten of gevoelens mee laat spelen. Je observeert datgene wat je daadwerkelijk ziet, hoort, ruikt of voelt. Registreer en rapporteer vooral feiten en trek niet te snel conclusies.