Verslavingsarts Erik Paling: “Benzodiazepineverslaving is een gemene verslaving. Eenmaal begonnen, kunnen of willen veel mensen niet meer stoppen. Van de 200.000 mensen die verslaafd zijn, lukt het ongeveer twee op de drie mensen om af te bouwen tot nul.
Bij een kleine minderheid leidt therapeutisch gebruik van benzodiazepines tot verslaving. Daarentegen komt lichamelijke afhankelijkheid bij langdurig gebruik van benzodiazepines vaker voor. In dat geval kunnen er ontwenningsverschijnselen optreden als de medicatie plotseling wordt gestopt.
De effecten van benzodiazepines
De ene benzodiazepine remt voornamelijk angst terwijl een andere benzodiazepine juist meer slaperig maakt. De meeste gebruikers ervaren een suffig en slaperig gevoel wat lijkt op het effect van alcohol. Gebruikers worden wat rustiger en hun lichaam ontspant zich.
Er zijn aanwijzingen dat de angstverminderende werking van benzodiazepinen ook op langere termijn blijven bestaan; dat benzodiazepinen ernstige bijwerkingen geven, met name verhoogd risico op concentratie- en geheugenproblemen, verkeersongevallen, vallen en fracturen, en verslaving.
Daarnaast hebben ze een spierontspannende werking en zijn het effectieve middelen om als slaapmiddel te gebruiken. Door het effect van deze middelen op de hersenen kunnen ze een zeer verslavende werking hebben. Er zijn benzodiazepines die meer of minder verslavingsgevaarlijk zijn.
Afbouwen houdt in dat je de dosis stapsgewijs verlaagt. Het lukt ongeveer twee op de drie personen om af te bouwen tot nul. De helft daarvan valt echter binnen een jaar weer terug. Hoe lang het afkicken van benzodiazepine duurt, is per persoon verschillend en kan variëren van een paar maanden tot enkele jaren.
Gemiddeld gebruikt ongeveer één op de tien bewoners van Nederland een of meer benzodiazepines. Dat zijn er nog altijd ongeveer 1,7 miljoen. Overigens neemt sinds de beperking van de vergoeding in 2009 het aandeel dat de mensen zelf betalen af.
welke zijn dat? Jaarlijks gebruiken meer dan 1 miljoen Nederlanders benzodiazepinen, oftewel tranquilizers. Een aantal benzodiazepinen behoren tot de zwaarste slaappillen.
Diverse benzodiazepinen waaronder alprazolam, diazepam en lorazepam zijn effectief bevonden in placebogecontroleerd onderzoek. Ongeveer 70 tot 80 % ervaart een duidelijke vermindering van de angstsymptomen waarbij de effecten op de somatische angstequivalenten het meest op de voorgrond staan.
Als snel effect gewenst is, bijvoorbeeld bij acute angst of agitatie, dan is in het geval van orale medicatie een lipofiel benzodiazepine als diazepam een rationele keuze. Intraveneuze toediening heeft sneller effect dan orale toediening.
De voorkeur gaat uit naar een kortwerkende benzodiazepine-agonist: lormetazepam, temazepam, zolpidem of zopiclon. Met deze middelen bestaat ruime ervaring en bij gebruik in lage dosering is er weinig kans op nawerking de volgende dag.
Er zijn (niet zoveel) mensen die deze middelen snuiven of onder de tong laten smelten. Zij vinden dan dat het middel beter werkt, maar meestal dat het anders werkt. Zo vertellen mensen die benzodiazepines snuiven ook wel, dat ze er minder suf maar meer prettige drugsactiviteit ondervinden.
Wat zijn benzodiazepines? Benzodiazepinen, in spreektaal benzo's genoemd, zijn medicijnen met een rustgevende en ontspannende werking. Benzodiazepinen worden in de volksmond ook aangeduid als: slaappillen, kalmeringsmiddelen, pammetjes (de naam eindigt meestal op 'pam'), of met de merknamen Seresta of Valium.
Maar benzo's zijn erg verslavend. Het gebeurt dus vaak dat mensen verslaafd raken aan deze medicijnen. Stoppen kan lastig zijn. Het herkennen van een verslaving en het vinden van de juiste hulp is daarom belangrijk.
De gebruikelijke therapeutische dosering van benzodiazepines is 20-30 mg diazepam-equivalenten per dag. Bij benzodiazepinemisbruik of -afhankelijkheid escaleert de dagelijkse doses niet zelden meer dan 10-voudig.
Alprazolam dempt emoties en werkt daardoor kalmerend als u angstig of gespannen bent. Hierdoor verminderen ook de lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, buikpijn, trillen en transpireren, die vaak met angst en spanning gepaard gaan.
Andere namen voor benzodiazepines zijn slaappillen of kalmeringsmiddelen. Benzodiazepines worden ook vaak 'pammetjes' genoemd omdat de naam van benzodiazepines vaak eindigt op 'pam', zoals bij diazepam, temazepam, oxazepam of lorazepam. De meest bekende merknamen voor benzodiazepines zijn Valium en Xanax.
In Nederland staat alprazolam op de lijst 2 stoffen van de Opiumwet en is daardoor alleen op voorschrift verkrijgbaar.
Zolpidem is oorspronkelijk ontwikkeld om minder kans op verslaving te bieden dan andere slaapmiddelen, zoals Valium en Oxazepam.
Melatonine is een lichaamseigen hormoon wat je slaap- en waakritme regelt. Door voor het slapengaan extra melatonine in te nemen, kun je beter in- en doorslapen. Van alle slaapmiddelen is melatonine het meest onschuldig.
Je kunt oxazepam niet zomaar zelf kopen, want je hebt hiervoor een recept nodig van de huisarts. Oxazepam werkt rustgevend en ontspant de spieren. De arts kan oxazepam voorschrijven bij slapeloosheid, angst of spanningen en alcoholontwenning. Met het recept kun je oxazepam ophalen bij de apotheek.
De meeste mensen slikken 6-APB als pil of in een capsule. Snuiven wordt als pijnlijk en onprettig ervaren. Omdat 6-APB vaak een heel fijn poeder is, komt het bij het snuiven soms in de longen terecht. Als het in de longen komt, moet iemand heel erg hard hoesten.
Bij plotseling stoppen heeft u kans dat binnen enkele dagen ontwenningsverschijnselen ontstaan. Bijvoorbeeld hartkloppingen, slapeloosheid, angst, prikkelbaarheid, een gejaagd gevoel, spierkrampen, trillen en overgevoeligheid voor licht, geluid en aanraking.
Medicatie zoals temazepam, oxazepam, lorazepam en diazepam (de zogenaamde benzodiazepinen), worden gebruikt voor slaapproblemen, angstaanvallen, epilepsie en koortsstuipen.