Tien dagen voor de bevrijding van Auschwitz, op 17 januari, evacueren de Duitsers ruim 58.000 gevangenen. Wie er te slecht aan toe is, wordt achtergelaten in het kamp. Duizenden overleven deze dodenmars door de winterkou richting Westen niet. Wie niet meer verder kan of wil vluchten, wordt neergeschoten.
Auschwitz werd bevrijd op 27 januari 1945 door soldaten van het 60ste Leger van het Eerste Oekraiënse Front. Zij ondervonden nog enige tegenstand van terugtrekkende Duitse troepen maar slaagden er uiteindelijk in 's middags zowel Auschwitz I als Auschwitz-Birkenau te bevrijden.
De bevrijding
Auschwitz werd op 27 januari 1945 bevrijd. Toen waren er al 1,1 miljoen mensen vermoord. Dat is meer dan 50 keer een volle Amsterdam ArenA. Auschwitz werd bevrijd door de Russen.
Na de oorlog werd Auschwitz weer Oświęcim, zoals het vóór de inval van de Duitsers in Polen had geheten. Polen wilde de chemische fabriek zo snel mogelijk weer in gebruik nemen.
De Nederlandse Joden in Auschwitz
In Nederland overleeft 75 procent van de Joden de oorlog niet. Veel meer dan in Frankrijk, waar 25 procent van de 320.000 Joden de Tweede Wereldoorlog niet overleeft.
Eenmaal in de gaskamer, waar ze zogenaamd een welverdiende douche zouden krijgen, werd door een gat in het plafond het dodelijke Zyklon B-gas naar binnen gegooid. Een kwartier, hooguit twintig minuten later was iedereen dood. Volgens de meest recente schattingen stierven in Auschwitz minstens 1,1 miljoen mensen.
Van 1940 tot en met begin 1942 was het Auschwitz-complex voornamelijk een concentratiekamp; gevangenen kwamen om het leven door de combinatie van grove mishandeling, uithongering, dwangarbeid, slecht schoeisel en kleding, en slechte hygiëne en medische verzorging.
'Die kinderen nemen plaats in je leven. ' Transport 49 van Westerbork naar Auschwitz, dinsdag 9 februari 1943, 1148 gedeporteerden, van wie 169 kinderen. De meesten komen uit Amsterdam, maar er zijn ook kinderen bij uit Rotterdam, Den Haag, Apeldoorn en Groningen.
Wat aten gevangenen? Gevangenen krijgen weinig en slecht eten. Het voedsel bestaat uit waterige koolsoep en brood. Soms is het eten niet eens gaar, andere keren is het bedorven.
Rudolf Höss wordt op 16 april 1947 opgehangen op de binnenplaats naast het voormalige crematorium van Auschwitz. Höss was de commandant van concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz. Hier was hij verantwoordelijk voor de dood van bijna een miljoen Joden en andere gevangenen in het kamp.
Vreselijke taferelen hebben zich afgespeeld in de nazi-gaskamers, maar zijn er ook 'geluksvogels' die deze kamers hebben overleefd? Om meteen maar het ontnuchterende antwoord op deze vraag te geven: nee.
Auschwitz, 1941. Auschwitz-Birkenau is een uitgestrekt terrein van 175 hectare groot. Er staan honderden barakken met elk honderden gevangenen. Het kamp is bedoeld om er mensen te laten sterven.
Auschwitz ticket prijzen
Standaard ticket (tarief voor volwassenen): €23. Entree met rondleiding en privétransfer van/naar Krakau: €25.
Nederland boven de grote rivieren blijft bezet. Op vrijdag 20 oktober 1944 begint Operatie Pheasant om Midden- en West-Brabant te bevrijden. Van september tot november worden Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren en Noord- en Zuid-Beveland door Canadezen, Engelsen en Polen bevrijd.
Het noorden van Nederland wordt in de lente van 1945 bevrijd. De Duitse troepen in Nederland, Noordwest-Duitsland en Denemarken capituleerden op 4 mei op de Lűneburger Heide. Deze capitulatie trad in werking op 5 mei om 08:00 uur. Tijdens de bevrijding vecht er in Nederland een heel leger aan geallieerde militairen.
Na vijf lange oorlogsjaren was Nederland op 5 mei 1945 eindelijk bevrijd. Mensen gingen de straat op om feest te vieren; de geallieerden werden in die meidagen overal door mensenmenigten onthaald en toegejuicht. Mannen, vrouwen en kinderen klommen op tanks of dansten op straat.
Wonderwel kwamen alle in het concentratiekamp geboren kinderen levend en gezond ter wereld. Een groot deel van de kinderen wordt alsnog verdronken of sterft aan ondervoeding en onderkoeling. Maar, zo schrijft Leszczynska, “zolang een pasgeborene met de moeder samen was, schiep het moederschap zelf een straal van hoop”.
Gevangenen deden 12 uur per dag dwangarbeid en sliepen in barakken. Ze werden op brute wijze mishandeld en kregen bijna niets te eten of te drinken. Wie ziek was of te zwak om te werken, werd door de nazi's uit de rij gepikt. Dan was je nutteloos en dat betekende vaak het einde.
1,3 miljoen Joden, politieke gevangenen en etnische minderheden. 1,1 miljoen van hen vermoord. Hier. Auschwitz.
Bevrijding. In januari 1945 verliet Verduin Auschwitz, samen met andere kampbewoners. Ze lopen de 40 tot 60 kilometer lange 'dodenmars' naar Gleiwitz, van waaruit hij met de trein meereisde naar Buchenwald. Daar werden onder meer veel Joden en Polen heengevoerd om te worden vermoord.
Omdat gedurende de oorlog steeds meer mensen vermoord moesten worden, werd Auswitch steeds groter. Auswitch 1 werd in 1940 gebouwd als concentratiekamp.Auswitch- Birkenau (nr 2) was een vernietigingskamp en de bouw startte in 1941. Auschwitz- Monowitz was het grootste kamp en nummer 3.
Gaskamers in de Tweede Wereldoorlog waren afsluitbare ruimtes die door de nazi's gebouwd waren om op industriële wijze groepen Joden, Roma, gehandicapten en andere door het naziregime als ongewenst beschouwde personen in één keer door een giftig gas te vermoorden.
"De ganzen worden ter plekke gevangen.We drijven ze samen in een kooi en dan worden ze ter plekke gedood. Dat gebeurt met CO2, koolzuur, dat zit ook in je bier en cola. Binnen 40 seconde zijn ze het bewustzijn verloren, dan voeren we de dosis op en na twee minuten zijn ze dood."
Na een aantal tests waren de nieuwe crematoria met gaskamers in de zomer van 1943 klaar. De gebouwen waren uitgevoerd in rode baksteen en lagen aan de rand van kamp Birkenau. Crematorium II en III hadden vijf grote ovens, terwijl de kleinere crematoria IV en V elk één grote oven met acht deuren hadden.
Auschwitz draagt tot vandaag de trieste titel van de gevangenis waar het minst mensen zijn uit ontsnapt, in vergelijking met het aantal gedetineerden. In het concentratiekamp zijn meer dan zes miljoen mensen opgesloten en - de meesten - ook vermoord. Slechts 196 konden ontsnappen.