Door simpele oogbewegingen te maken tijdens het ophalen van een traumatische gebeurtenis, kan de nare herinnering vervagen. Nijmeegse neurowetenschappers ontdekten hoe dat kan: bewegende ogen onderdrukken de amygdala, een hersenstructuur betrokken bij het opslaan van herinneringen.
Je kunt iets vergeten door eraan te denken. Niet doorlopend aan denken, maar even. Dan worden de verbindingen tussen neuronen waarin die herinnering ooit is vastgelegd weer plastisch, en kan het brein de herinnering vervangen of afzwakken.
Soms kan door de sterke emoties wel een versnelling van de hartslag optreden. Het regelmatig optreden van onwillekeurige flashbacks kan een symptoom van een geestelijke ziekte zijn. Voorbeelden zijn een acute of posttraumatische stressstoornis.
Een beter idee is dan om de herinnering bewust naar voren te halen. Misschien kan je proberen de omgeving te herinneren, wie er bij waren, wat er vooraf gebeurde en wat daarna. Als je die vervelende herinnering een context geeft, blijft deze hopelijk waar hij hoort: in het verleden.
Oorzaken van vergeten
Het vasthouden van informatie kan op twee manieren worden belemmerd. Indrukken of kennis kunnen passief vervagen, of kunnen op een meer actieve manier door interferentie met andere informatie uit het geheugen verdwijnen.
Bij spanningen en heftige gebeurtenissen kan het erger worden. Ook bij een depressie, sommige medicijnen of ziekten werkt het geheugen soms minder goed. U kunt ook andere klachten hebben, zoals problemen met aandacht of dingen begrijpen.
Als iemand zich zorgen maakt, veel stress heeft of veel piekert, is er in de hersenen tijdelijk minder ruimte voor andere dingen. De geheugenklachten verdwijnen weer als de zorgen minder worden.
Met steun van mensen uit je onmiddellijke omgeving verloopt de traumaverwerking beter. Het tonen van begrip, een luisterend oor bieden en vragen stellen helpen in de trauma therapie. Soms helpt het in de trauma verwerking van de gebeurtenis door erover te schrijven.
Kun je onbewust een trauma hebben? Ja. Het kan zijn dat je jezelf bewust of onbewust afsluit voor de verwerking van het trauma. Dan stop je het weg en vermijd je nadenken over je gevoelens en gedachten die met het trauma te maken hebben.
Een PTSS kenmerkt zich door vier groepen verschijnselen die ontstaan als u een psychotrauma heeft doorgemaakt. Dit soort gevoelens uiten zich via woede-uitbarstingen, agressie of prikkelbaarheid, slecht slapen, concentratieproblemen, heel wakker en alert zijn en heftig schrikken van onverwachte dingen.
Herbelevingen worden meestal uitgelokt (getriggerd) door een zogenaamde 'trigger'. Dit kan gaan om subtiele dingen, zoals een geur of de klank van iemands stem. Mensen met PTSS staan eigenlijk continu op scherp, door angst voor mogelijke dreigingen. Hierdoor kunnen zij snel schrikken.
Vaak hebben mensen spijt van de dingen die ze juist niet hebben gedaan. Probeer het huidige moment te waarderen en naar de positieve dingen te kijken. Noteer de mooie, positieve dingen eens op papier. Aan veel dingen zitten voor- en nadelen en bij spijt zien we vooral de nadelen.
Hoofdpijn, borstpijn, duizeligheid en obstipatie bleken allemaal meer voor te komen onder de rouwenden. Datzelfde gold voor angst en depressie, die volgens de onderzoekers ook aardig voorspelden of iemand last had van lichamelijke klachten.
Als je je lange tijd somber voelt, dan kan het zijn dat je een depressie hebt. Bij een depressie voel je geen of weinig emoties, soms ook geen verdriet. Je hebt geen plezier meer in je leven, niets is nog leuk en je hebt nergens energie voor. Je komt slecht in slaap, of je kan juist moeilijk uit je bed.
Vrijwel elke emotie veroorzaakt meer activiteit in de borst: een blijk een versnelde hartslag en ademhaling. Dat mensen het hoofd ook vaak rood inkleuren duidt op activiteit van de gezichtspieren, maar ook op veranderingen in gedachten en gevoelens.
De meeste mensen kunnen een traumatische ervaring zelf verwerken. Maar soms lukt dat niet. De herinneringen en de daarbij behorende angstige gevoelens en/of gevoel van machteloosheid blijven terugkomen.
EMDR is niet gevaarlijk wanneer de behandeling wordt uitgevoerd door ervaren EMDR therapeuten. EMDR kan gevaarlijk zijn wanneer een onervaren begeleider het protocol niet goed opvolgt. Er kunnen dan bijvoorbeeld nieuwe trauma's bij je naar boven komen, waar je vervolgens niet de juiste nazorg voor krijgt.
Acutre stressstoornis wordt ook wel een acute stressreactie, (psychische) shock of acute crisisreactie genoemd. Een acute stressstoornis is tijdelijk en duurt maximaal vier weken. Risicoverhogende factoren voor het ontwikkelen van deze stoornis zijn een hoge leeftijd en vermoeidheid.
U kunt er de ene dag veel last van hebben en een andere dag minder. Mensen die deze klachten hebben, noemen het ook wel 'hersenmist' of 'brain fog'. U kunt ook andere klachten hebben na corona.
Behandelen van geheugenproblemen
Een verminderd geheugen is helaas niet te herstellen in die zin dat het weer op de 'oude manier' gaat werken. Bij geheugenproblemen kun je wel leren op een andere, meer bewuste manier informatie op te nemen en deze weer op te diepen.
Vitamine B11 heeft mogelijk een gunstig effect op het denkvermogen bij ouderen. Ook is bekend dat een tekort aan vitamine B12 kan leiden tot problemen met het denkvermogen, zoals vergeetachtigheid.