Gemiddeld richten zware windhozen enkele malen per jaar zeer plaatselijk een ravage aan. Echt zware windhozen komen in ons land maar zelden voor. De krachtigste van de laatste decennia, met dodelijke slachtoffers, waren in Chaam en Tricht (1967), Ameland (1972), Moerdijk (1981) en Ameland (1992).
Zware windhozen, ook wel een tornado genoemd, komen is ons land maar zelden voor. Het gebied waarin ze optreden is meestal niet groter dan een smalle baan van twee tot enige tientallen kilometers lengte en enkele honderden meters breedte.
Schade door tornado's
Tornado's komen vooral in het centrale deel van Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. In Nederland bereikt een windhoos zelden de kracht van een Amerikaanse tornado. In de twintigste eeuw gebeurde dat slechts enkele malen.
Gedurende het weekeinde van 23 tot 25 juni 1967 veroorzaakten een drietal onweersstoringen in West-Europa plaatselijk grote schade. In Nederland blijft vooral het optreden van zeer zware windhozen nabij Chaam en Tricht nog lang in de herinnering van velen.
Tornado's komen doorgaans vooral in het centrale deel van de Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. De meeste zijn niet sterk, maar sommige wel. Vooral de Tornado Alley, van midden-Texas tot het oosten van Nebraska en Iowa heeft last van tornado's.
De laatste keer dat we een tornado in ons land zagen is slechts een maand geleden. Op 20 mei 2022 trok een windhoos over het Limburgse Beek, nabij Maastricht.
Tao legt in zijn onderzoek uit dat het mogelijk is om met gigantische muren steden te beschermen tegen de verwoestende tornado's. Zo'n tornado werende muur zou volgens hem minstens 300 meter hoog moeten zijn en 50 meter breed om de tornado af te breken.
In Amerika komen vaak tornado's voor. Warme, vochtige lucht van de oceaan botst daar op droge woestijnlucht uit Mexico en koude lucht uit Canada. In Nederland is de kans op zo'n verwoestende storm erg klein, omdat de omstandigheden hier anders zijn.
Wanneer storm
Een zware storm bereikt windkracht 10 en een en zeer zware storm windkracht 11. Windkracht 12 staat voor een orkaan. Een echte orkaan komt in ons land zelden voor en dat is maar goed ook.
Een tornado is het Engelse woord voor een windhoos, het zijn dus synoniemen. Wel zie je vaak dat het woord windhoos gebruikt wordt voor minder zware tornado's. Dat is niet terecht. Ik snap de verwarring, maar tornado's en windhozen zijn hetzelfde."
Rond en in de wolk moet er ook sprake zijn van windschering: winden met veranderende windsnelheid en/of windrichting op verschillende hoogtes. De windschering zorgt voor een draaiende luchtstroom rond een horizontale as en zo ontstaat een horizontale wervelwind.
Probeer in ieder geval nóóit weg te rijden van de storm, deze kan snelheden van wel 200 kilometer per uur bereiken dus daar is geen ontkomen aan. Het beste is om gewoon uit je auto te stappen. Zoek greppels en riolen langs de weg. Als je hier in gaat liggen ben je veilig voor naderende draaikolken.
Extreme temperatuurverschillen. Er komen jaarlijks in Nederland tientallen windhozen voor. Vaak gaat het om waterhozen die boven de Noordzee, het IJsselmeer of de Waddenzee worden waargenomen.
Mart Verhees maakte de dodelijkste tornado in Nederland van nabij mee. Het is even geleden, maar ook Nederland is ooit getroffen door een hevige tornado. Het was op 25 juni 1967 nabij Chaam en Tricht. Als negenjarig jongetje zag Mart Verhees het van dichtbij gebeuren.
De Tri-State Tornado was een tornado die op 18 maart 1925 de Amerikaanse staten Missouri, Illinois en Indiana trof. De tornado staat bekend als de dodelijkste en zwaarste tornado uit de geschiedenis van de Verenigde Staten, waarbij de windsnelheid 416 km/uur haalde.
Afgelopen seizoen raasden in vier dagen tijd drie stormen over ons land: Dudley, Eunice en Franklin. Storm Eunice staat in de top 3 zwaarste stormen in ruim vijftig jaar. In een deel van het land waarschuwden we 18 februari 2022 met een code rood. De eerste storm van het seizoen was Corrie.
De zee heeft veel invloed op het klimaat in Nederland. Omdat water langzaam opwarmt en afkoelt, zijn zomers in waterrijke landen relatief koel en winters relatief zacht. Bovendien waait het harder boven zee: er zijn daar, anders dan boven land, geen obstakels die de wind afzwakken.
Het korte antwoord is 'nee'. Volgens berekeningen van het KNMI is de kans nihil dat een orkaan (met windkracht 12 of hoger) in Nederland aan land komt. Een orkaan ontstaat namelijk in gebieden waar het zeewater zeer warm is en de wind niet al te hard waait. Erg on-Nederlandse omstandigheden dus.
Een tornado is een kolom van draaiende lucht onderaan een flink ontwikkelde buienwolk en daarbij contact maakt met het aardoppervlak waarbij de sneldraaiende lucht snelheden haalt van minimaal 65 km per uur.
De meest destructieve exemplaren ontwikkelen zich in de zogenaamde "Tornado Alley", een gebied in de VS dat zich uitstrekt in delen van Texas, Oklahoma, Nebraska en Kansas. De windsnelheden lopen uiteen van 100 tot 400 km/u of zelfs meer.
In Nederland met zijn zeeklimaat en relatief kleine temperatuursverschillen komen dergelijke onweerswolken heel weinig voor . De tornado's die hier voorkomen ( windhozen ) zijn dan ook veel zwakker.
Dit kan je niet met alle vliegtuigen doen. Zo'n vliegtuig heeft een speciale 'neus'. Ze meten een speciaal wolkenpatroon. Een verkenningsvlucht kan wel 12 uur duren en hierbij vliegt het vliegtuig dan vaak meer dan één keer door de kern van de tornado.
Toch kan je het een en ander doen om het te beschermen. Rolluiken zijn bijvoorbeeld een ideale beschermer, op voorwaarde dat je ze jaarlijks aan een controle onderwerpt en ze goed onderhoudt. Uiteraard kies je beter ook voor stevig glas en laat je vooral enkelglas achterwege.
Een tornado (etymologie: Spaans, waarschijnlijk assimilatie van tronada, onweersbui, en tornar, draaien) of wervelstorm is een wervelwind met zeer grote windsnelheden, tot enkele honderden kilometers per uur, en een diameter van enkele tientallen meters tot een paar kilometer.