Het aantal keer dat in in Nederland gratie wordt verleend, is sterk gedaald. De afgelopen vijf jaar werd 784 keer gratie verleend aan veroordeelden.
De koning zet dus jaarlijks onder enkele tientallen gratieverzoeken zijn handtekening. Alleen gratie bij levenslang gestraften komt slechts eens in de 10 of 20 jaar voor.
De Rijksvoorlichtingsdienst doet geen uitspraken over de grond waarop een besluit is genomen. Uit cijfers van JenV blijkt dat vorig jaar 657 gratieverzoeken werden gedaan, waarvan er 131 werden verleend. Het jaar daarvoor werden 87 van de 558 gratieverzoeken ingewilligd.
De minister voor Rechtsbescherming kan straffen en maatregelen die de strafrechter heeft opgelegd kwijtschelden. Ook kan de minister een straf of maatregel veranderen of verminderen. Dit heet gratie verlenen.
Wie verleent gratie? Zijne Majesteit de Koning verleent gratie bij Koninklijk Besluit. Hij doet dit na advies van in voorkomend geval het Openbaar Ministerie en in ieder geval de rechter en de minister voor Rechtsbescherming. Alle voorstellen tot gratieverlening worden persoonlijk voorgelegd aan de koning.
De zwaarste straf die in Nederland opgelegd kan worden is levenslange gevangenisstraf. Levenslang betekent voor het leven. Aan een levenslang gestrafte kan door de Koning gratie worden verleend.
Het aantal levenslanggestraften neemt snel toe. In Nederland hebben op dit moment 57 mensen levenslang, van wie er 41 onherroepelijk zijn veroordeeld.
Koning bepaalt niet zelf wie hij gratie verleent, dus ook niet bij Frank Masmeijer. Koning Willem-Alexander heeft zijn handtekening gezet onder het koninklijk besluit om oud-presentator Frank Masmeijer gratie te verlenen, maar dit is slechts een bekrachtiging van het besluit van de minister voor Rechtsbescherming.
Gratie wordt volgens Knoops slechts verleend in "uitzonderlijke gevallen". "Dan moet u denken aan buitengewone humanitaire omstandigheden die niet eerder bekend waren bij de rechtbank of het hof, of omstandigheden die hebben gemaakt dat iemand een totaal ander leven is gaan leiden of gaat leiden."
Tijdelijke of levenslange gevangenisstraf
De levenslange gevangenisstraf is de zwaarste straf die Nederland kent. Alleen mensen die de meest ernstige misdrijven hebben gepleegd krijgen deze straf. Het gaat dan bijvoorbeeld om moord of terrorisme. Levenslang was in Nederland decennia lang ook echt levenslang.
(de moordenaar van Theo van Gogh), tramschutter Gökmen Tanis en de Koerdische bendeleider Hüseyin Baybaşin. De levenslang gestrafte die momenteel het langst vastzit is Edwin Senff, hij zit sinds 1994 vast voor doodslag en tweemaal poging doodslag in Badhoevedorp.
Levenslang is in Nederland levenslang. Levenslanggestraften hebben sinds 2016 een kans om zich te herstellen en mogelijk ooit weer vrij te komen. Na 25 jaar wordt beoordeeld of iemand met levenslang mag gaan werken aan een mogelijke terugkeer in de maatschappij.
Vanochtend werd bekend dat Masmeijer gratie is verleend door koning Willem-Alexander. Daarbij speelde zijn vriendin Anita een belangrijke rol. Masmeijer was in 2017 veroordeeld tot acht jaar cel voor zijn rol in de smokkel van honderden kilo's cocaïne via de haven van Antwerpen.
Het aantal gratieverzoeken dat door Nederlandse rechters wordt gehonoreerd, is sterk gedaald. De afgelopen 5 jaar werd in totaal 784 keer gratie verleend aan veroordeelden. In de 5 jaar daarvoor was dat nog het dubbele. Dat blijkt uit cijfers die BNR heeft opgevraagd bij screeningsautoriteit Justis.
Voor moord kan een levenslange gevangenisstraf worden opgelegd of een maximale tijdelijke gevangenisstraf van 30 jaar. Voor doodslag is de maximale gevangenisstraf 15 jaar. Indien er sprake is van nog een ander strafbaar feit dat bewezen wordt verklaard, dan kan deze straf met maximaal 1/3 worden verhoogd tot 20 jaar.
De Koning kan straffen en maatregelen die door de strafrechter zijn opgelegd kwijtschelden. Of hij kan ze verminderen of veranderen. Dit heet gratie verlenen.
Het volledig ingevulde formulier en de bijlagen (bewijsstukken) moeten dan binnen 6 weken worden teruggestuurd. Wanneer het formulier volledig en correct is ingevuld, wordt het gratieverzoek in behandeling genomen.
Ruim zeven jaar zat hij in de cel vanwege drugssmokkel, inmiddels is hij weer op vrije voeten. Veel is nog onduidelijk over de gratieverlening. Masmeijer heeft niks losgelaten over de reden van zijn vrijlating.
Hoewel de gratie formeel door koning Willem-Alexander verleend wordt, is zijn rol beperkt: hij zet enkel zijn handtekening. Advocaat Knoops, die Masmeijer bijstond bij zijn rechtszaak in België, sprak zijn cliënt woensdagochtend kort telefonisch.
Processen die tot de doodstraf leiden, kosten er gemiddeld 1,1 miljoen dollar meer dan andere zaken. Ook in andere staten is het verschil enorm. In Washington kostte een proces dat uitmondt in de doodstraf in 2007 gemiddeld 467.000 dollar meer dan andere zaken. In Texas bedraagt de meerprijs zelfs 2,3 miljoen dollar.
Langste gevangenisstraf
De langste gevangenisstraffen die voor zover tot op heden zijn opgelegd zijn die aan de Amerikanen Darron Bennalford Anderson (10.750 jaar in 1997) en Dudley Wayne Kyzer (10.000 jaar + 2 maal levenslang in 1981).
Dit kan als er sprake is van: een samenloop van strafbare feiten. terroristische misdrijven. recidive (herhaling van strafbare feiten)
Kun je je straf afkopen? In bepaalde gevallen kunnen de politie en de officier van justitie de zaak zelf afhandelen. De officier van justitie kan bijvoorbeeld iemand een transactie aanbieden. Gaat de verdachte hierop in, dan betaalt hij een bepaald geldbedrag en is hij van de zaak af.
32 en p. 39). Na langdurige (verplichte) detentie is (voorwaardelijke) invrijheidstelling (VI) mogelijk in Estland (na 30 jaar), Litouwen en Italië (26 jaar), Polen, Slowakije en Moldavië (25 jaar), Tsjechië, Roemenië en Turkije (20 jaar).
In de Verenigde Staten verschilt de opvatting van levenslang sterk per staat. Meestal wordt er geen 'levenslang' gegeven, maar een straf die veel langer is dan een normaal mensenleven (bijvoorbeeld 200 jaar voor meerdere moorden).