Het gaat om: zelfvertrouwen en weerbaarheid opbouwen, eigen gevoelens en die van anderen leren kennen en leren inleven in anderen. En ook om waarden en normen eigen maken, leren omgaan met sociale conflicten en relaties aangaan in de vorm van vriendschappen (zie voor relaties ook themapagina Seksuele ontwikkeling).
Kinderen doorlopen fases in de ontwikkeling van het aangaan van relaties, het leren verplaatsen in en omgaan met anderen. Ze ontwikkelen zich in conflicthantering, het reflecteren op eigen gedrag, het maken van eigen keuzes, het vergroten van zelfvertrouwen en persoonlijke weerbaarheid binnen de groep.
Anti-sociaal gedrag, hyperactief en ongeconcentreerd, ongemotiveerd, extreem aandacht vragen, of zich juist terugtrekken. Sommige kinderen met een hoog IQ maar met een lage sociaal emotionele ontwikkeling lopen vast in hun leven, op school en/of buiten school.
Sociaal-emotionele ontwikkeling (SEO) gaat om het dynamische proces waarmee kinderen en jongeren vaardigheden verwerven die hen helpen bij het ontwikkelen van een persoonlijke identiteit, het opbouwen van relaties met anderen en het hanteren van verwachtingen van hun omgeving.
In dit artikel is het verloop van het sociaal-emotionele ontwikkelingsproces ingedeeld in drie fasen: baby (0-1 jaar), dreumes (1-2 jaar), peuter (2-4 jaar). Lees ook de tips om de ontwikkeling te stimuleren en over problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen.
Gedrags en/of sociaal-emotionele problematiek
Faalangst. Beperkte sociale vaardigheden. Problemen met emotieregulatie (extreem boos, verdrietig, angstig gedrag)Rouw.
Kleuters (4-5 jaar) en schoolkinderen (6-9 jaar) ontwikkelen hun sociale vaardigheden in het contact met andere kinderen. Je kind krijgt zelfvertrouwen, doordat het leert ook contact te kunnen leggen buitenshuis, zonder de directe steun van zijn ouders. Kinderen ontdekken het plezier in de interactie met anderen.
Wees hartelijk, warm en koesterend. Vasthouden, wiegen, knuffelen, kusjes geven, koesteren, troosten, zingen en praten met de baby zorgt ervoor dat hij weet dat hij geliefd is. Soms is het makkelijker om liefde te voelen en te tonen voor de rustige baby's met een makkelijk temperament.
Neem de tijd om naar je baby te kijken, te praten en hem of haar aan te raken en vast te houden. Als je baby iets nieuws doet zoals lachen of grijpen naar dingen, reageer dan enthousiast. Stimuleer je baby met knuffels, complimentjes en aanmoedigingen, waardoor je baby merkt dat hij of zij het goed doet.
Help je kind zijn interesses te ontwikkelen: ga samen naar de bieb, bekijk samen leuke en leerzame websites of koop een boek over een onderwerp dat hij interessant vindt. Laat je kind spellen spelen waar hij iets van leert, zoals Scrabble. Of een spel dat het logisch denken stimuleert, zoals AntiVirus of Rush Hour.
Sociaal-emotionele ontwikkeling van je kind per leeftijd. 1-2 jaar: In deze fase begint je kind emoties te herkennen en te uiten. Hij kan lachen, huilen en boos worden. Hoewel het begrijpen van zijn emoties nog beperkt is, leert hij geleidelijk aan dat zijn gevoelens invloed hebben op zijn gedrag.
Het gaat vooral over de ontwikkeling van begrip voor anderen en een geschikte houding kunnen aannemen in sociale situaties. Emotionele ontwikkeling gaat vooral over het leren herkennen, begrijpen en uiten van eigen emoties en emoties zien in een sociale context. Als ouder wil je natuurlijk het beste voor jouw kind.
Als je emotionele overprikkeling ervaart, heb je moeite om je emoties te reguleren. Hierdoor word je bijvoorbeeld sneller emotioneel en/of komen emoties harder binnen. Dit kan ertoe leiden dat je overvallen wordt door intense huilbuien. Tot slot is er nog cognitieve overprikkeling.
Verschillende factoren zijn hierbij van belang en hebben invloed op hoe het kind zich ontwikkelt, denk hierbij bijvoorbeeld aan de aanleg van het kind zelf, de mensen die het kind verzorgen, de kinderen waar het kind mee speelt en de cultuur waarin het kind opgroeit.
Duidelijkheid en voorspelbaarheid zijn belangrijk voor de ontwikkeling van je kind. Probeer zoveel mogelijk duidelijke regels te stellen. En op een heldere manier te vertellen wat je van je kind verwacht. Haalbare verwachtingen.
Ze geven informatie over de wereld om het kind heen. Dat kan door prikkels via proeven, horen, zien, ruiken, voelen. De ontwikkeling van de zintuigen valt onder de sensomotorische ontwikkeling. Het is de start van het verkennen, ontwikkelen en leren.
Sociaal-emotionele vaardigheden helpen je bij het geloof in eigen kunnen, herkennen en beheersen van emoties, keuzes maken, aangaan van relaties met anderen en het kunnen omgaan met tegenslag.
De sociale en emotionele ontwikkeling van je baby hangen nauw met elkaar samen. Je baby leert om te gaan met zijn eigen gevoelens.Ook leert hij steeds beter de gevoelens van anderen te herkennen en hiermee om te gaan. Deze emotionele vaardigheden heeft hij nodig voor zijn sociale vaardigheden.