De Nederlandse economie is qua omvang de vijfde economie van de Europese Unie. Duitsland is met meer dan 4 biljoen euro de grootste economie van de EU, gevolgd door Frankrijk en Italië. De Verenigde Staten heeft de grootste economie ter wereld, gevolgd door China.
De Nederlandse economie staat er goed voor. Na een periode van stagnatie in 2022 en 2023 hebben we dit jaar al stevige groei gezien. Vooruitkijkend verwachten wij dat de groei aanhoudt, al valt het groeitempo terug. Consumenten, de overheid en, in mindere mate, de investeringen dragen de groei.
In 2019 was het bruto binnenlands product (bbp) van Nederland 812 miljard euro. Hiermee is Nederland naar omvang de zesde economie van Europa en de grootste van de "kleine" Europese landen. Het moet alleen de economieën van Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk, Italië en Spanje voor zich laten.
In de najaarsprognose van de Europese Commissie wordt uitgegaan van een bbp-groei in 2024 van 0,9 % in de EU en 0,8 % in de eurozone. De economische bedrijvigheid zal verder aantrekken tot 1,5 % in de EU en 1,3 % in de eurozone in 2025, en tot 1,8 % in de EU en 1,6 % in de eurozone in 2026.
De economische groei in Nederland viel vrijwel stil. Toch bleef de werkloosheid laag en stegen de lonen. De koopkracht daalde in het begin van 2023. Maar verbeterde in de tweede helft van het jaar weer.
De Russische economie bedroeg vorig jaar zo'n 1033 miljard euro. Dat is eigenlijk maar iets groter dan Nederland (850 miljard euro), maar kleiner dan bijvoorbeeld Spanje (1200 miljard) en meer dan drie keer kleiner dan Duitsland (3500 miljard).
De groei van de economie komt in 2024 uit op 0,9% en 1,5% in 2025 en 2026. De groei van de Nederlandse economie moet het vooral hebben van de binnenlandse vraag. De bestedingen van burgers nemen vooral in de tweede helft van dit jaar toe, met dank aan hogere huishoudinkomens.
Nu de inflatie verder is gedaald, wordt er in 2024 geen recessie verwacht. Hoewel de economie wereldwijd groeit, blijven er aanzienlijke uitdagingen rondom inflatie en geopolitieke spanningen, waardoor er wel een risico blijft op een recessie in 2025 en 2026.
In deze context voorzien wij dat de reële bbp-groei licht zal vertragen van 2,7% in 2024 tot 2,1% in 2025 en 1,7% in 2026, wanneer tarieven een grotere rem op de economie vormen.
De Nederlandse economie groeit in 2025 en 2026 naar verwachting gestaag. Consumenten dragen daar sterk aan bij, doordat ze waarschijnlijk meer uitgeven naarmate hun koopkracht verder herstelt. Ook de overheid stuwt de economische activiteit op door extra investeringen in onder meer defensie.
Nederland heeft sinds 1959 een stabiele aardgasvoorraad, toen er een bron werd ontdekt. Momenteel is Nederland goed voor meer dan 25% van alle aardgasreserves in de Europese Unie. In de daaropvolgende decennia genereerde de verkoop van aardgas een aanzienlijke stijging van de inkomsten voor Nederland.
Het Nederlandse bbp neemt de achttiende plek in op de ranglijst van de wereld. De wereldwijde ranglijst van het IMF is in dollars en is op basis van geraamde cijfers. Deze ranglijst wordt aangevoerd door de Verenigde Staten, gevolgd door China.
Maar het fundament van de rijkdom werd gelegd met de handel in Europa: de graanhandel en houthandel op het Oostzeegebied of moedernegotie. In de Europese- en wereldeconomie ging Amsterdam een zeer belangrijke rol spelen. De bloeiende handel leidde tot een grote en zeer rijke klasse van kooplieden.
Brede welvaart 'hier en nu' ontwikkelde zich over de periode 2015-2022 overwegend positief.Zo is 83,4% van de Nederlanders tevreden met het leven. Indicatoren voor materiële welvaart en arbeid en vrije tijd laten overwegend positieve trends zien. Er zijn ook indicatoren die een daling van brede welvaart laten zien.
Oorlogen hebben over het algemeen beperkte effecten op de wereldeconomie. Een escalatie van het conflict tussen Israël en de Palestijnen kan invloed hebben op olieprijzen en aandelenbeurzen. De Amerikaanse economie toont sterke groeicijfers met een groei van 4,9% in het afgelopen kwartaal.
Over het geheel genomen wordt er in 2025 een licht economisch herstel verwacht als gevolg van dalende rentetarieven, hoewel de groeicijfers naar verwachting gering zullen blijven.
Prijs voedingsmiddelen stijgt minder hard
De inflatie was in 2024 gemiddeld 3,3 procent. De gemiddelde prijsstijging was daarmee lager dan in 2023, toen consumentenproducten 3,8 procent duurder werden in een jaar tijd.
In het licht van recente economische ontwikkelingen heeft JP Morgan Research de waarschijnlijkheid van een Amerikaanse en wereldwijde recessie die voor eind 2024 begint, verhoogd naar 35% . De waarschijnlijkheid van een recessie tegen eind 2025 blijft ongewijzigd op 45%.
Natuurrampen 2024: Overstromingen
Klimaatverandering heeft een grote rol gespeeld bij het feit dat dit soort natuurrampen in 2024 vaker voorkwamen. Bij hogere temperaturen houdt de atmosfeer meer vocht vast, wat wereldwijd resulteert in hevigere regenbuien en een groter risico op overstromingen.
Het CBS berekent elk kwartaal het bbp. De Nederlandse economie is in 2022, voor prijsveranderingen gecorrigeerd, met 4,3 procent gegroeid. Dat was minder dan in 2021, toen de economie met 6,2 procent groeide. Twee jaar op rij met deze groeicijfers is deze eeuw nog niet voorgekomen.
Hoeveel conflicten vinden er plaats in de wereld in juli 2024? Wereldwijd werden er in deze periode meer dan 165.273 gevallen van politiek geweld geregistreerd, wat een stijging van 15% betekent ten opzichte van de voorgaande 12 maanden (juli 2023 tot juni 2024).
Accijns verhogen
De Rijksoverheid verhoogde op 1 april 2024 de accijns op tabak. Eerder gebeurde dit al op 1 april 2023. Na de verhoging kost een pakje sigaretten in 2024 gemiddeld € 11,10. Ook voor andere producten, zoals sigaren, shag, volumetabak en heatsticks gaat de accijns omhoog.
In een wereld die multipolair wordt, ontstaat ruimte voor een sterker globaal Zuiden. Een strijdbaar globaal Zuiden, het is wennen voor Europa en de Verenigde Staten. Het viel op in de houding van veel landen tegenover oorlogen zoals in Oekraïne en Gaza. Maar die mondigheid is al langer zichtbaar op het wereldtoneel.
Bbp: als een van de grootste economieën ter wereld bedraagt het bbp of de totale waarde van alle jaarlijks in de EU geproduceerde goederen en diensten 17 biljoen euro. Duitsland heeft het grootste aandeel daarin, gevolgd door Frankrijk en Italië.