In een opsomming die uit losse woorden of uit delen van zinnen bestaat, begint elk onderdeel met een kleine letter en eindigt het met een puntkomma.Alleen het laatste onderdeel van de opsomming krijgt dan een punt.
In een opsomming gebruik je een dubbele punt als inleiding als je daar bij het hardop lezen een korte pauze hoort.Achter de delen van de opsomming zet je een komma, een puntkomma of een punt. Hieronder zie je van elke mogelijkheid een voorbeeld.
Als je een opsomming opneemt in de lopende tekst, plaats je een komma tussen de verschillende onderdelen. Daarbij is het van belang dat de onderdelen dezelfde zinsstructuur en grammatica hebben. Tussen het een-na-laatste en het laatste onderdeel van de opsomming komt het voegwoord “en” of “of” te staan.
Een opsomming kan voorkomen in één zin en in meerdere zinnen. Mijn moeder wil groenten en fruit kopen.Verder brood en daarnaast wat broodbeleg en tot slot een paar toetjes. In dit voorbeeld weet je dankzij de signaalwoorden en, verder, daarnaast en tot slot dat de producten allemaal door moeder worden gekocht.
De zin die de opsomming inleidt, eindigt met een dubbele punt.Elk onderdeel van de opsomming begint met een hoofdletter en eindigt met een punt (of vraagteken).
Het beletselteken en de woorden et cetera en enzovoort zijn stilistisch niet altijd even fraai. U kunt bij een opsomming meestal volstaan met het woord bijvoorbeeld of zoals om aan te geven dat de opsomming niet volledig is. We zoomen bijvoorbeeld in op een detail, voegen geluidjes toe of spreken andere teksten in.
Een puntkomma
staat achter de delen in opsommingen als deze met een kleine letter beginnen; wordt niet geplaatst in andere opsommingen; dan volgt na ieder deel een punt.
Een dubbele punt gebruiken we vóór een opsomming, een citaat, een verklaring, aankondiging, omschrijving, toelichting, conclusie of gedachte. Er komt geen spatie vóór een dubbele punt, wel erna.
Het beletselteken bestaat uit drie puntjes en geeft meestal aan dat een zin wordt onderbroken of ineens afgebroken. Een andere naam voor het beletselteken is gedachtepuntjes.
Een opsomming, enumeratie of lijst is een verzameling samenhangende gegevens, bedoeld om een beknopt overzicht te geven van belangrijke onderdelen van een bepaald onderwerp. Een lijst die een compleet overzicht geeft van de items die het onderwerp betreffen wordt een uitputtende lijst of limitatieve opsomming genoemd.
Het verwerken van een opsomming in een lopende tekst is vrij gemakkelijk. Het enige wat je hoeft te doen, is het plaatsen van komma's tussen alle delen van de opsomming.Uiteraard eindig je de zin gewoon met een punt of ander leesteken.
Als de delen van een puntsgewijze opsomming zinsdelen zijn, schrijft u ze met een kleine letter en zet u een puntkomma na elk deel en een punt na het laatste deel.
Puntsgewijze opsommingstekens. Voordat je begint aan de opsomming, zorg je ervoor dat de zin die de opsomming inleidt, eindigt met een dubbele punt (:). Wanneer de opsomming bestaat uit hele zinnen – dus geen zinsdelen of woorden – eindig je de zin met een punt, uitroepteken of vraagteken.
Na een dubbele punt komt meestal een opsomming, een uitleg of een citaat. Het eerste woord na de dubbele punt krijgt meestal geen hoofdletter (tenzij het een hoofdletterwoord is, zoals een naam). Na de dubbele punt schrijf je wel een hoofdletter als er een volledige zin geciteerd wordt.
Het beletselteken (…)
Het kan aangeven dat de zin wordt afgebroken of dat de lezer geacht wordt zelf een woord of gedachte in te vullen. Als het beletselteken aan het einde van een zin staat, komt er geen extra punt achter het beletselteken. Ze vroeg nog: 'Weet jij of we morgen …' Maar Hannes liep al de deur uit.
Als de aanhalingstekens om een deel van een zin staan, maakt de punt geen deel uit van het citaat.Het is dan aan te bevelen om de zinseindepunt buiten de aanhalingstekens te plaatsen.
Elk onderdeel begint met een kleine letter. Na de leden van de opsomming staan doorgaans puntkomma's en na het laatste lid een punt. Als de opsomming bestaat uit erg korte delen, kunnen in plaats van puntkomma's ook komma's gebruikt worden, of kunnen alle leestekens achterwege blijven.
Je voegt leestekens toe aan je tekst om de leesbaarheid van de tekst te verhogen. Leestekens kunnen bijvoorbeeld de uitspraak van een woord verduidelijken, de nadruk op een specifiek woord of specifieke woordgroep leggen, een citaat markeren of de intonatie van een zin bepalen.
Punt. Aan het eind van een zin schrijf je een punt. Er komt geen spatie vóór de punt. Als je na de punt op dezelfde regel verdergaat, komt er een spatie tussen de punt en het volgende woord.
Je kunt een dubbele punt gebruiken bij een opsomming, uitleg of citaat. Als twee hoofdzinnen veel met elkaar te maken hebben, maar ook losstaande zinnen zouden kunnen zijn, kunnen we een puntkomma gebruiken om de zin op te splitsen.
Aanhalingstekens geven aan dat woorden letterlijk geciteerd worden. Ze worden ook gebruikt om de betekenis van een woord of uitdrukking te omschrijven.
Het houdt in dat je drie zaken van iets noemt, bijvoorbeeld “Ik wil weg, ik wil naar huis, ik wil naar bed.” Een opsomming van drie dingen zou een uitspraak extra kracht bijzetten en op die manier je tekst net iets sterker maken.
Voordelen van opsommingstekens
Ze geven een korte samenvatting en helpen de lezer de belangrijkste zaken voor ogen te houden.