Het Hebreeuws is ongetwijfeld de taal waar het jodendom en de Joden mee geïdentificeerd worden, maar als moderne spreektaal is het niet meer dan een nieuwkomer. In vervlogen tijden, rond het begin van het Christelijke tijdperk, sprak de gewone man eerder Aramees dan Hebreeuws.
De meest voorkomende talen zijn modern Hebreeuws (ook wel Ivriet genoemd) en Arabisch. Modern Hebreeuws is een taal die ontstond in de negentiende eeuw en zich baseerde op klassiek Hebreeuws. Het is beïnvloed door andere talen (Aramees, talen van Joden in de diaspora zoals Slavische talen en Duits, en andere).
Het Jiddisch, de taal van Hde joden uit Midden- en Oost-Europa, is ongeveer duizend jaar geleden in Duitsland ontstaan. Het wordt nu nog door zo'n vier miljoen mensen gesproken. Het Jiddisch bestaat voor 70-75% uit Duitse, voor 15-20% uit Hebreeuwse en voor 10-15% uit Slavische elementen.
De officiële talen zijn Hebreeuws en Arabisch.Daarnaast worden ook andere talen zoals Frans, Russisch en Spaans gesproken.
Hebreeuws behoort tot de Semitische tak van de Afro-Aziatische talen. Hierdoor is het Hebreeuws verwant aan andere Semitische talen als het Arabisch, Aramees en Akkadisch en in mindere mate ook aan andere Afro-Aziatische talen als het Berbers en het Somalisch.
Meertalig. Kortom, we weten niet zeker welke talen Jezus sprak en in welke mate hij ze beheerste. Maar dat Aramees zijn moedertaal was en dat dat de taal was die hij gebruikte in zijn toespraken in Galilea is vrijwel zeker. Daarnaast kon hij Hebreeuws zeker begrijpen en misschien ook spreken.
Hiërogliefen is de geschreven oudste taal ter wereld. De Egyptische taal is echter al een tijdje een dode taal. Egyptenaren spreken nu een Egyptische variant van het Arabisch.
In Nederland leven heden ten dage naar schatting tussen de 30.000 en 40.000 joden. De meerderheid van hen woont in Amsterdam en in Amstelveen. Een aanzienlijk deel van hen, waaronder vrijwel alle traditioneel-religieuze joden, woont in de Amsterdamse wijken Rivierenbuurt, Oud-Zuid en Buitenveldert.
Jeruzalems Jiddisch lijkt zeer sterk op Duits, en heeft zijn oorsprong in het Hongaars Jiddisch. De verwantschap tussen Hongaars Jiddisch en Duits komt door het feit dat Duits naast Jiddisch de meest gebruikte taal onder Hongaarse Joden was.
Volgens Gybels is Jiddisch voor Nederlandstaligen niet zo moeilijk om te leren. Het is een Germaanse taal met een beperkt aantal naamvallen en een woordenschat die voornamelijk met de Duitse verwant is, maar ze bevat ook duizenden Hebreeuwse en Slavische woorden.
Het woord lef komt uit het Jiddisch, het betekent moed.
ja (particle): כן
Een lewaja, of lewaje, is een (joodse) begrafenis. Het boek Koosjer Nederlands (2006) vermeldt dat lewaja via het Jiddisch uit het Hebreeuws geleend is. Het Hebreeuwse woord lewaja betekent oorspronkelijk 'begeleiding, uitgeleide'. Het is afgeleid van lowo/lawa 'zich verenigen, verbonden zijn'.
Volgens de joodse spijswetten mag bijvoorbeeld alleen vlees gegeten worden van dieren met gespleten hoeven die herkauwen: vlees van koeien en schapen mag dus wel, maar dat van varkens niet, want die herkauwen niet. Uit het water mogen alleen dieren gegeten worden met vinnen en schubben, dus geen schaaldieren of paling.
Je bent dus Jood of Jodin van geboorte. Als je dat niet bent kan je Jood of Jodin worden. Maar het Jodendom is geen geloof dat tracht mensen te bekeren tot het Jodendom.
Er zijn zowel religieuze als etnische scheidslijnen: zo zijn er seculiere, liberale, orthodoxe en ultra-orthodoxe Joden. Maar er zijn binnen al die religieuze categorieën ook weer (cultuur)verschillen tussen Joden uit bijvoorbeeld Marokko (Sefardisch), Polen (Asjkenazisch) of Jemen (Mizrachi).
Wat is Crescas? Crescas is een onafhankelijk instituut voor Joodse educatie aan volwassenen. Crescas heeft geen enkele formele binding met één van de Joodse kerkgenootschappen. Zowel op het Crescas-kantoor, als binnen het bestuur zijn orthodoxe, liberale en seculiere Joden actief.
Maar ook de Amsterdamse geuzennaam Mokum is Jiddisch en betekent plaats of stad. Steden werden naar Joods gebruik vaak aangeduid met hun eerste letter volgens het Hebreeuwse alfabet.
Mokum is een Bargoens woord, een woord uit de dieventaal. Het gaat terug op het Jiddische mokem, dat 'stad' betekent. Op die manier werd het ook in het Bargoens gebruikt, voor 'stad' in het algemeen, dus niet specifiek voor de stad die sommige Rotterdammers aanduiden als '020', om het vermaledijde A-woord te vermijden.
Amsterdam is altijd het centrum van Joods leven in ons land geweest. Joden hadden een bijnaam voor de stad: Mokum, het Jiddisje woord voor plaats. Voor de oorlog woonden er ongeveer 79.000 Joden in de stad met hun eigen typische beroepen, met hun verenigingen, gewoonten, markten en hun eigen buurten.
Het joodse jaar 5784 komt dus overeen met de gregoriaanse jaren 2023 (vanaf september/oktober) en 2024 (tot september/oktober). Het joodse jaar 1 (teruggerekend volgens het huidige systeem) begon dus in het jaar −3760 (astronomische jaartelling), overeenkomend met de bovengenoemde 3761 v.
Er wonen ongeveer 30.000 Joden in Nederland. Dat is ongeveer 2 ‰ van de bevolking. Daarmee is Nederland een relatief middelgrote Joodse gemeenschap.
Vreemdste taal ter wereld wordt door een paar duizend mensen in Mexico gesproken. De 'raarste taal ter wereld' wordt gesproken door een paar duizend mensen in Mexico en heet Chalcatongo Mixtec. Dat is één van de bevindingen van een onderzoek naar alle talen ter wereld.
Het Bijbelse antwoord luidt: het Hebreeuws, want dat spraken Adam en Eva in het paradijs. Die opvatting deelt de wetenschap niet. Een beter antwoord is: het Soemerisch. Dat is namelijk de taal van de oudst bewaard gebleven teksten, op kleitabletten van 3200 voor Christus (zie foto).
Rond het begin van de jaartelling kwam er vanuit Noord-Duitsland een Germaanse kolonisatie. Toen sprak men hier dus Germaans. Na de volksverhuizingen, dus ongeveer rond het jaar 500 na Christus, zijn uit de Germaanse dialecten aparte talen ontstaan, waaronder het Oudnederlands.