Mergel is tussen 67 en 65 miljoen jaar geleden ontstaan in de periode van het Boven-Krijt. In dit tijdperk was Zuid-Limburg overspoeld door een ondiepe tropische zee, waarin ontelbare planten en dieren leefden.
In de grotten heerst een constante temperatuur van ongeveer 12 graden celcius.
De grotten in Limburg – overigens eigenlijk groeven in plaats van grotten – zijn ontstaan door toedoen van de mens. Het waren namelijk de mensen die kalksteenblokken (mergelblokken) uit de grond haalden. Dit werd blokbreken genoemd. Met de blokken kalksteen werden allerlei bouwwerken geconstrueerd.
Mergel of Limburgse mergel is de gebruikelijke benaming voor een krijtgesteente uit het zuiden van de Nederlandse en Belgische provincies Limburg.
Karakterisering en samenstelling. Plaatvormige vuursteen uit Zuid-Limburg. Vuursteen ontstaat als kiezelzuur (silica of siliciumdioxide, chemische formule SiO2) neerslaat in kalkafzettingen. De vorming van vuursteen vindt al plaats sinds het Precambrium 3,6 miljard jaar geleden.
Net als veel bouwmaterialen is het minder goed bestand tegen vocht. Van nature vormt zich op mergel een zogenaamde sinterhuid. Die beschermt de steen tegen wateropname maar verdwijnt snel bij het reinigen of bewerken ervan.
Diep in de subtropische krijtzee
Tegenwoordig loop je zelfs over een oeroude zeebodem die voor een groot deel bestaat uit 'mergel', een bijzonder geel kalkgesteente dat tekenend is voor deze regio. Dit gele goud heeft Zuid-Limburg te danken aan de miljoenen achtergebleven kalkskeletjes van kleine zeediertjes.
Wij adviseren, omdat in de grotten een constante temperatuur is van plusminus 12 graden, voor een kledinglagensysteem. Al deze extra lagen kan je perfect aandoen net voor je vertrek in een van de toiletten op de site.
MergelRijk bestaat sinds 2014!
Het gangenstelsel van MergelRijk is wel al ruim 250 jaar oud.
Mergel is een natuursteen die in de laatste periode van het Krijt (bv. het Maastrichtien) in een ondiepe zee werd afgezet als een laag kalksteen. Mergel is een sedimentair gesteente (afzettingsgesteente). Afhankelijk van de locatie bevat de mergel een andere verhouding van kalk met klei, leem of zand.
Mergelwit G0. 05.85 is een creme kleur die veel gebruikt wordt op kozijnen en gevelbetimmeringen, in combinatie met een donkere kleur bijvoorbeeld de Grachtengroen Q0.
De Limburgse mergel is eigenlijk geen mergel maar een kalksteen. Mergel vormt zich in ondiep zeewater, voornamelijk in warme, tropische klimaten. Het is opgebouwd uit de kalkskeletjes van kleine diertjes. Na het sterven van de diertjes bezinken de kalkskeletjes.
Mergel die rijk is aan calciet (35-65%) wordt kalkmergel genoemd. Het grote verschil met kalksteen zit 'm in het veel hogere gehalte aan kleimineralen van kalkmergel, wat onder andere gunstig is voor de watervasthoudcapaciteit.
Nederland lag toen onder een warme ondiepe zee waarin miljarden minuscule organismen leefden, die bij het afsterven naar de bodem zonken. Uit deze organismen is de Limburgse kalksteen ontstaan.
Voor mergel is een verf die alleen damp-open is niet voldoende. Om voor mergel geschikt te zijn is een verf die ook capillair vochttransport toestaat de beste keus omdat dit voorkomt dat vocht opgesloten wordt in de mergel. Traditioneel werd mergel vaak afgewerkt met een kalkverf.
De winning gebeurt: in dagbouw: de grond die zich boven de kalksteen bevindt wordt eerst weggegraven en vervolgens wordt de kalksteen afgegraven. ondergronds: de mergel wordt over het algemeen uitgezaagd (gebroken) of vroeger met springstof losgeschoten. Dat wat achterblijft is een gangenstelsel.
Het gesteente wordt vuursteen genoemd, omdat een slag met een stuk vuursteen op een stuk ijzer of pyriet kan resulteren in vonken, waarmee, met de nodige ervaring, een droog, brandbaar materiaal (zoals een plukje los katoen of gedroogd mos, of tondelzwam) aangestoken kan worden.
Overal vind je stenen en ook vuursteen. Je moet het alleen leren herkennen – kijk naar de vorm en de glans – het lijkt op mat glas. Vers vuursteen kan bruin zijn, maar dan komt het uit het zuiden, denk aan Limburg. Uit het noorden komt grijs tot zwart vuursteen.
In de prehistorie had men twee manieren om vuur te maken: Door twee stokken tegen elkaar aan te wrijven of door met twee stenen (vuursteen en ijzerhoudend gesteente) op elkaar te slaan een vonk te creëren.
De meest kindvriendelijke grot is MergelRijk. Op je eigen tempo de mergelgrot ontdekken, knutselen, een speurtocht en sculpturen van mergel.