Rozemarijn (Rosmarinus officinalis) is een houtachtig en aromatisch kruid dat 15-20 jaar oud kan worden. Het is een groenblijvende struik met een gemiddelde hoogte van 1,2 m. Rozemarijn heeft witte, paarse of blauwe bloemen en geurige, leerachtige bladeren, die op dennennaalden lijken.
Maar na de winter is het wel een must, omdat de rozemarijn snel verhout en ouder wordt. Snoei alle takken wat terug, maar nooit tot in het kale hout; zorg dat er altijd nog groen aan de takken zit. Door vormsnoei dwing je de plant om binnenin jonge takjes te maken. Kort hem daarom aan de toppen zo'n 5 á 8 cm in.
De meest voorkomende rozemarijn groeit de hoogte in tot maximaal 1 meter, daarnaast is er een kruipende soort die ongeveer 30 cm hoog wordt en ideaal is voor borders, hangmanden en op muurtjes. Kruiden als rozemarijn tussen decoratieve planten zetten is niet alleen een trend, het verrijkt ook de biotoop van je tuin.
Voor overwintering zoekt u een lichte, koele plaats. De serre, het lichte trappenhuis of het raam van de garage of slaapkamer zijn ideaal. Tussen 5 en 10 graden Celsius is het voldoende om rozemarijn te laten overwinteren. Het mag ook niet warmer zijn, want hoe hoger de temperatuur, hoe groter de scheutgroei.
Een rozemarijn kun je snoeien na de bloei en na de winter in maart. In de zomer kun je de lange bloemtakken halveren, maar dit is niet noodzakelijk. Als je regelmatig takjes afknipt voor gebruik in de keuken snoei je de rozemarijn uiteraard ook al.
Rozemarijn is een groenblijvende plant die het hele jaar door zijn blad behoudt. Bijzonder is de vroege bloei, die in maart begint in een beschermde teelt (vorstvrije overwintering). Rozemarijn bloeit vanaf mei als hij buiten groeit. Na de bloei is het het perfecte moment om rozemarijnstruiken te snoeien.
Steek enkele stekjes van je rozemarijn langs de randen van de pot in de grond, of plant ze afzonderlijk van elkaar in zaaimodules. Geef de stekken water van boven om de grond rond de stekjes goed in te laten klinken. Zet de potten vervolgens in een koude kas of op de vensterbank op een beschutte, beschaduwde plek.
Aanplanten kun je zowel in de volle grond doen als in een pot. Let er wel op dat rozemarijn een beschutte plaats, met het liefst veel zon, nodig heeft om goed te kunnen groeien en bloeien. Als grondsoort is droge en goed doorlatende grond het beste. De bloeiperiode van de plant is van maart tot en met mei.
Rozemarijn heeft weinig verzorging nodig, wel is het aan te raden om de plant na de bloei een opknapbeurt te geven door hem terug te snoeien. Geef kuipplanten alleen van maart tot september wat extra mest. Let wel op insecten, bijvoorbeeld de bladsprinkhaan. Deze insecten laten witte vlekjes achter op het blad.
Deze plant is zeer geschikt voor 'de tuin op het zuiden'. Verlangt een zonnige, warme plek op niet te arme grond en buiten de schaduwzone van bomen en heesters. U kunt haar ook gebruiken in de rotstuin en de stapelmuur.
Veel water heeft deze rozemarijn niet nodig. De plant heeft liefst staat liefst op een droogje. Lekker verwaarlozen dus. Als je tuiniert in potten moet je je rozemarijn wat beter in de gaten houden.
De smaak van van het kruid rozemarijn is mild, maar snel overheersend. Het is een oud keukenkruid, dat vooral in Italiaanse gerechten goed past. Het smaakt lekker in vleesgerechten (zoals varkens- en lamsvlees), groenten, soepen en salades. Het kruid is ook zeer geschikt bij schelp- en schaaldieren.
Naast vitaminen bevat rozemarijn ook een aantal belangrijke mineralen zoals natrium, kalium, calcium en ijzer. Natrium en kalium zorgen samen met chloride voor een goede vochtbalans en bloeddruk in je lichaam. Daarnaast spelen ze een rol in het overbrengen van zenuwprikkels en het samentrekken van je spieren.
In plaats daarvan is het voor rozemarijn planten belangrijk dat de bemesting de gezondheid van de bodem stimuleert. Hiervoor kun je de rozemarijn planten het beste bemesten met een combinatie van compost en wormenmest. Zowel compost als wormenmest bevatten kleine hoeveelheden stikstof, fosfor en kalium.
Zowel de bladeren als de bloemen van de plant zijn eetbaar. De smalle naaldachtige bladeren zijn aan de bovenkant donkergroen en aan de onderkant wit. Het wordt als kruid toegevoegd aan zoete gerechten, maar is ook lekker bij vis en vlees.
Gele naalden duiden meestal op te veel water
Als de rozemarijnnaalden geel worden, is dit meestal een duidelijke indicatie van fouten bij het bewateren - in dit geval is de rozemarijn te nat.
Rozemarijn in de tuin
De grond waarin rozemarijn het best tot zijn recht komt is een droge en zanderige grond. Zorg ervoor dat de grond goed waterdoorlatend is. Op grond die veel kalk bevat wordt rozemarijn wat kleiner, maar geurt daarentegen wel meer. Rozemarijn heeft geen extra voedingsstoffen nodig.
Rozemarijn vraagt wat kalk in de grond. Regelmatig water geven. Gebruik de stengels en blaadjes om mee te kruiden.
Rozemarijn oogsten
Rozemarijn heeft er 120 dagen voor nodig om van kiemplantje uit te groeien tot een volwassen rozemarijn plant. Bij het oogsten van rozemarijn gebruik je alleen de naald-achtige blaadjes en niet de stengel van de rozemarijn plant.
Met welke planten/bloemen kun je rozemarijn goed combineren
Je kunt de rozemarijn heel mooi combineren met de laurier en tijm.
Als je rozemarijn in je tuin wilt, kun je deze naast oregano en marjolein planten. Deze kruiden kunnen goed samen groeien en vullen elkaar prachtig aan.
De plant groeit in vertakte bundels en wordt ongeveer 1 tot 2 meter groot. Snoei rozemarijn eind mei. Wacht met snoeien in ieder geval tot na de lentebloei.
Dan kun je verse rozemarijn ook invriezen. Was de kruiden eerst goed af, dep droog en snijd daarna de takjes grof. Ingevroren kun je rozemarijn tot één jaar bewaren.
In de volle grond heeft Rozemarijn nauwelijks tot geen extra voeding nodig. Gooi hooguit na het bloeien een klein handje compost of gewone tuinmest. Staat de plant in potten dan kan wat extra voeding geen kwaad. Gebruik bijvoorbeeld vloeibare voeding of een tablet met een langzaam werkende meststof in pot of bak.
Alleen wanneer de wortels onderaan uit de pot beginnen te groeien is het nodig om de rozemarijn te verpotten. Het beste tijdstip om te verpotten is het vroege voorjaar, net voordat de nieuwe groei start. Snoei de plant na het verpotten ook licht terug. ( 2 à 3 cm).