Hoe oud wordt een melkkoe? Een koe kan van nature wel twintig jaar oud worden. In de vee-industrie niet: daar gaan melkkoeien bij verminderde vruchtbaarheid, een lagere melkproductie of toenemende gezondheidsproblemen al op jonge leeftijd naar het slachthuis. Gemiddeld zijn ze dan slechts zes jaar oud.
Koeien die een goede voeding en verzorging krijgen, kunnen zo'n 15 tot 25 jaar oud worden. Meestal halen ze die leeftijd echter niet. De gemiddelde Nederlandse melkkoe wordt slechts vijf jaar oud, de gemiddelde zoogkoe (voor vleesvee) tien jaar oud.
Elk jaar een kalf
Dat kan pas vanaf het tweede levensjaar van een koe. Op dat moment wordt een Nederlandse melkkoe voor het eerst drachtig gemaakt. Na de geboorte van het kalfje geeft een koe tien maanden lang melk: 305 dagen dus.
Koeien die dit hoge tempo niet kunnen bijhouden worden 'slijters' genoemd en worden op de leeftijd van 3 of 4 jaar geslacht. Een gemiddelde melkkoe wordt tegenwoordig 6 jaar oud terwijl dat vroeger tien jaar was. Een koe kan in natuurlijke omstandigheden tot twintig jaar oud worden.
De gemiddelde Nederlandse melkkoe leeft 5 à 6 jaar en dat is nog niet de helft van de 14 jaar die zij kan bereiken. Zelfs op oudere leeftijd is de productie van koeien hoog, dus 'ouderdom' mag geen reden zijn van afvoer.
Gemiddeld ligt de prijs op €1.900 met uitschieters naar €2.500 voor de vaarzen die al goed wat kilo's melk geven. Verwacht wordt dat de prijs van melkkoeien en vaarzen nog wel even op dit hele hoge niveau blijft. Melkveehouders die de dieren nu te duur vinden, kunnen beter even een paar maanden wachten.
Melkkoeien zijn gedurende tientallen jaren zorgvuldig geselecteerd en gekweekt op de hoeveelheid melk die ze geven. Maar een koe geeft pas melk als ze gekalfd heeft. Na 15 maanden is een kalf geslachtsrijp om te worden bevrucht. Dat gebeurt meestal door kunstmatige inseminatie.
De aankoopprijzen van runderen lopen sterk uiteen. Reken op meer dan 500 euro voor een koe. Jonge stieren zijn vaak goedkoper, reken hier de castratiekosten nog bij. Daarnaast zijn er uiteraard nog heel wat andere kosten: een weide, een stal, het stro, het voer en de dierenarts kosten geld.
Er zijn nu drie dieren van één jaar oud. Maar de oudste koe van Nederland staat hier bijvoorbeeld ook, die is 25,5 jaar. Ze ontsnapte op 3-jarige leeftijd uit het slachthuis.
De kostprijs van melk ligt op circa 36 cent per liter. Bij een netto marge van 29%, moet de melkveehouder dus minimaal 50 cent krijgen. De prijs die boeren voor hun melk krijgen, moet voor een gezonde en duurzame bedrijfsvoering naar minimaal 43 cent per liter.
De gemiddelde levensduur van een Nederlandse melkkoe ligt tussen de vijf en zes jaar. Het gros gaat daarna richting slachthuis waar het meeste vlees wordt vermalen voor hamburgers en worst.
Als de koe haar melk niet meer kwijtraakt, maakt het dier eerst nog wel een tijdje melk aan. Hierdoor neemt de druk op de uier toe. Dit is erg pijnlijk voor de koe, en er kunnen ontstekingen in de uier ontstaan. Daarom beginnen koeien ook hard te loeien wanneer ze te lang niet gemolken zijn.
De toekomstige biomoederdieren mogen rustig groeien: ze krijgen hun eerste kalfje pas als de koe 2 à 3 jaar oud is. De moederkoe wordt goed verzorgd en kan wel tien jaar of ouder worden.
De boer melkt de koeien twee keer per dag, elke keer geeft de koe 10 liter. Als we deze vraag stellen op een open dag, krijgen we soms 100 liter melk als antwoord. Kinderen en volwassenen rekenen dan met een werkweek van 5 dagen.
Een melkkoe levert ongeveer 300 kilo vlees, een kalf ongeveer 150 kilo. Dagelijks halen handelaren melkkoeien op om naar de slachterij te brengen. Sommige handelaren houden de gekochte koeien eerst nog een poosje voor ze naar het slachthuis gaan, met de bedoeling ze wat zwaarder te laten worden.
"Die hoge melkproductie komt met name doordat ze zo oud is geworden: 18 jaar." Volgens Knoef is dat uitzonderlijk. "Het moet in de koe zitten om zo oud te worden. Dat is genetische aanleg." Gemiddeld geeft een koe zo'n 10.000 liter per jaar, legt de melkveehouder uit.
Harmke 309 is voor zover bekend de oudste koe van Nederland. De 24-jarige dame heeft met een productie van meer dan 135.000 liter en 14 nakomelingen een bijzondere plek op het bedrijf van mevrouw Jager, met als bedrijfsleider Harry Sol in het Overijsselse Zuidveen.
Runderen zijn circa 6000 jaar voor Christus gedomesticeerd, vermoedelijk in het noorden van Afrika. De bevolkingsgroei destijds maakte uitbreiding van de voedselproductie noodzakelijk. Runderen waren nodig in de landbouw als last- en trekdier en voor de productie van mest en vlees.
Meer dan 2.000 euro betalen voor een goede melkkoe of vaars. Een jaar geleden leek dat haast ondenkbaar. In 2022 is het de dagelijkse realiteit.
Hoeveel dieren zijn nog een hobby
Als u kunt uitleggen dat u uw dieren voor de hobby houdt en dus niet bedrijfsmatig, dan bent u een particulier. Er is geen maximum aantal dieren dat u als particulier mag houden.
Gouden plak. Ondanks deze knappe prestatie is Wilodge Poshspice niet de duurste koe aller tijden. Die titel draagt de twaalf jaar oude 'Missy' uit Canada. Missy heeft het Holstein ras en werd in 2009 verkocht voor een recordbedrag van €1 miljoen.
Een koe slaapt ongeveer 1,5 uur en dan heb je het over de diepe slaap. Als we dommelen en dutjes nog meenemen, dan slapen ze zelfs 3 uur.”
BEREKENEN VAN DE WATERBEHOEFTE
Als vuistregel kan men stellen dat een melkkoe een watervolume van 4 keer haar melkproductie per dag drinkt met een minimum van 40 liter per dag.
Koeien eten heel veel. Wel 60 kilo voer per dag. Het grootste deel van haar dagelijks menu bestaat uit vers of gedroogd gras. Dat eet ze wel 6 tot 9 uur per dag.
Het inkomen van melkveebedrijven is in de periode 2013-2017 uitgekomen op gemiddeld 1.085 euro per hectare. Grotere boeren weten, met 1.227 bij 200 koeien en 1.047 euro bij rond de 100 koeien, meer inkomen per hectare te genereren dan kleinere boeren (761 euro bij gemiddeld 25 en 889 bij gemiddeld 50 koeien).