Gezondheid en levensverwachting – voor welke kwaaltjes en ziektes is de Fries vatbaar? Een Fries paard wordt gemiddeld 16 jaar oud. Het ras heeft te maken met enkele veel voorkomende erfelijke en niet-erfelijke aandoeningen.
Bakker werd 109 jaar. Vanaf 2017 was de Dokkumer de oudste man van Nederland, ruim een jaar later de oudste Fries ooit. Een jaar geleden was Bakker, die ook de oudste man van de Benelux was, zelfs nog te vinden op het zestigjarig huwelijksfeest van zijn dochter.
"Old Billy" was het oudste paard ooit geleefd. Hij schijnt 62-jaar oud te zijn geworden!
De prijs is relatief hoog. Hij hangt af van de stamboom, leeftijd, geslacht en opvoeding van het paard. Over het algemeen kost een gezonde Fries uit een betrouwbare fokkerij tussen de 5.000 en 15.000 euro.
Je kunt de Fries voor veel dingen gebruiken, als rijpaard maar ook voor de wagen. Alleen in springen zijn ze niet echt goed. De Fries heeft wel aanleg voor dressuur en hij wordt ook wel gebruikt als hogeschoolpaard. Ze hebben een rustig karakter en zijn erg lief.
Slechts iets meer dan 12 procent van de Friezen kan goed Fries schrijven. Dat blijkt uit een onderzoek van de provincie Friesland naar de spreek-, lees- en schrijfvaardigheid van de Friezen in hun eigen taal. Ruim 80 procent kan de taal goed verstaan, 65 procent kan hem goed spreken.
Fries schrijven is niet zo moeilijk als vaak wordt gedacht. Je weet vaak meer dan je denkt! Als je een keer bezig bent, zul je dat ook merken. Doe een cursus Frysk skriuwen om je schrijfvaardigheid in het Fries in de vingers te krijgen of spijker je spelling en grammatica online bij.
Bij de woorden 'Fries' en 'schoonheid' denk je misschien aan Doutzen Kroes, maar de gedachten van veel paardenliefhebbers gaan naar Frederik the Great. Deze zwarte Friese hengst wordt door velen gezien als het mooiste paard ter wereld en krijgt nu zelfs filmrollen aangeboden.
In grote lijnen gaat het erom dat je een 'echte' Fries bent als de hele zin, in het Fries dus, zonder fouten kan opdreunen. Andere varianten van deze uitspraak zijn: Bûter, brea en brune sûker (bruine suiker) wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries.
Het Fries is een West-Germaanse taal (vgl. hierbij de karakterisering van de Germaanse taalfamilie) die door ongeveer 400 000 mensen in de provincie Friesland wordt gesproken. Het is nauw verwant met het Nederlands maar vertoont ook een aantal frappante overeenstemmingen met het Engels, vooral op lexicaal niveau.
Is het paard ouder dan 20 jaar dan noemt men dit paard bejaard. Er zijn gevallen bekend van paarden die de leeftijd van 40 jaar bereikt hebben, gemiddeld gezien wordt een paard ongeveer tussen de 20 en 25 jaar oud. Naarmate een paard ouder wordt, kunnen verschillende aandoeningen hun intrede doen bij het paard.
Wanneer een paard de leeftijd van 15 jaar passeert, ziet men vaak dat als een ouder paard. Is je paard ouder dan 20 jaar? Dan noemt men dat bejaard. Er zijn paarden die de unieke leeftijd van 40 jaar behalen, dat is heel speciaal, aangezien een paard de gemiddelde leeftijd tussen de 20 en 25 jaar oud bereikt.
De regel voor wat een paard aankan
Een paard kan doorgaans zo'n 15 tot 20 procent van zijn eigen gewicht dragen. Een groot paard weegt gemiddeld 600 kilo, dus dat betekent dat hij 105 kilo kan hebben. Een zadel is zo'n 10 kilo, waardoor de ruiter 95 kilo mag zijn.
Hoewel het Fries en het Nederlands dezelfde vooroudertaal hebben, zijn het toch echt verschillende talen. Het Fries heeft veel meer gemeen met de Engelse talen dan met het Nederlands.
In de afgelopen eeuw zijn Friezen steeds langer geworden, maar de laatste jaren worden ze weer korter. Friese mannen van 19 jaar oud zijn in 2020 gemiddeld 185 centimeter en vrouwen 171,3 centimeter lang.
Je vraagt niet 'Waar kom je vandaan?' , maar: 'Waar kom je weg?' . In het Fries is het namelijk: 'Wêr komst do wei?'
Nuchtere Fries is een platform waarin verschillende partijen samenwerken aan het verminderen van de problematiek rondom jeugd, alcohol en drugs: alle Friese gemeenten, Verslavingszorg Noord Nederland, Politie, horecabond en GGD Fryslân.
Overal op het continent stonden de Friezen bekend als beste schippers en kooplieden. Friezen beheersten de handel in Noordwest-Europa. De Noordzee werd zelfs wel aangeduid als 'Mare Frisicum', de Friese zee. Dat was in de periode tussen ongeveer 450 en 900 na Christus.
The Green Monkey: 16 miljoen dollar
Hij heeft het record voor het hoogste bedrag dat ooit op een veiling werd neergeteld voor een paard. Ook The Green Monkey stamt van Northern Dancer; rennen zou in zijn genen verankerd moeten zitten. Maar als renpaard was The Green Monkey een drama.
Het Belgisch trekpaard is het sterkste van alle paardenrassen in de wereld. Er zijn paardenrassen die sneller zijn, doch geen ander ras beschikt over dezelfde harmonische combinatie van kracht, macht, adel en elegantie. Dit maakt het tot een unicum onder de zware koudbloeden.
Lange tijd gold Totilas als het beroemdste en duurste paard van de wereld. Vormde Totilas met zijn Nederlandse berijder Edward Gal een zeer succesvolle combinatie, met de Duitser Matthias Rath in het zadel wist het paard na 2011 vrijwel geen moment meer zijn faam als wonderpaard waar te maken.
De Friezen zijn een trots volk, ze zijn vaak koppig en standvastig (blijven bij hun ideeën). Zo worden Friezen vaak omschreven. De Friezen hebben eigen sporten zoals Fierljeppen (over sloten heen springen met stokken).
Fries - MEERTALIGHEID EN TAALSTOORNISSEN. Het Fries is een West-Germaanse taal, net als het Nederlands, het Engels en het Duits. Het Fries lijkt meer op het Engels, terwijl het Nederlands meer op het Duits lijkt.
Fries in het onderwijs
Scholen moeten verplicht het Fries als vak aanbieden. Behalve als de provincie Fryslân een school (gedeeltelijke) toestemming heeft gegeven om geen Fries te geven. Verder mogen Friese scholen het Fries naast het Nederlands ook als voertaal in het onderwijs gebruiken.