De term veganisme is het Nederlandstalige equivalent van het Engelse woord "veganism". Dit is afgeleid van de term "vegan" die in 1944 werd voorgesteld door Donald Watson, oprichter van The Vegan Society.
Hoe het veganisme begon
In november 1944 bedacht de Britse houtbewerker Donald Watson een woord voor mensen die niet alleen de consumptie van vlees, maar ook van zuivel en eieren vermijden. De term 'vegan' was geboren.
Het veganisme werd voor het eerst bekend doordat een bekende Griekse wiskundige en filosoof besloot veganistisch te eten. Zijn naam was Pythagoras. Dit was rond 500 voor Christus. Groepen onder de oude Grieken, Romeinen en Indiërs werden in die tijd voor het eerste veganist.
Er is geen wetenschappelijk bewijs dat je langer leeft door het volgen van een vegetarisch of veganistisch dieet. Over het effect van veganisme op de levensduur vonden we geen betrouwbare studies.
Veganisten eten plantaardig en planten zijn een bron van alle voedingsstoffen die een mens nodig heeft, met de uitzondering van vitamine B12. Deze vitamine moeten veganisten via suppletie binnenkrijgen.
Voor veel mensen is het verrassend om te horen dat chips ook niet-vegan kan zijn. Chips is toch gemaakt van aardappel en dus altijd vegan zul je misschien denken. Zo simpel is dat niet.
Pas als er 100% plantaardig op de verpakking staat, is het product vrij van dierlijke stoffen. Maar ook dan kan het plantaardige eindproduct op een niet veganistische manier geproduceerd zijn.
'Het veganisme is een van de snelst groeiende sociale bewegingen en wetenschappers voorspellen dat het nog veel groter zal worden. En dat komt inderdaad doordat vooral jongeren plantaardig gaan leven.
Een goed uitgebalanceerd plantaardig dieet bevat voldoende voedingsstoffen. Volgens het Voedingscentrum zijn veganisten gezonder, maar of dit alleen door het veganistische dieet komt is moeilijk wetenschappelijk te onderbouwen.
De levensverwachting van vegetariërs ligt gemiddeld acht jaar hoger dan die van vleeseters, vergelijkbaar met de extra jaren die niet-rokers hebben ten opzichte van rokers.
Vroeger was er geen sprake van vegetariërs: onze voorouders aten amper groenten totdat grote dieren uitstierven. Onze voorouders uit het stenen tijdperk aten bijna altijd vlees, totdat 80.000 jaar geleden enkele grote dieren uitstierven en ze gedwongen werden om groenten te eten.
Als veganist – of vegan op z'n Engels – kies je er dus voor helemaal geen dierlijke producten te eten. Dus ook geen melkproducten, eieren, honing, gelatine of andere voedingswaren die van dieren afkomstig zijn.
'Gewoon' brood bevat in de meeste gevallen geen dierlijke producten. Bruin- en volkorenbrood past daarom goed in een veganistisch dieet. Het Voedingscentrum raadt zelfs aan om volkorenbrood te eten om voldoende ijzer en eiwit binnen te krijgen. Daarnaast is brood de belangrijkste bron van jodium.
Het is zo goedkoop of duur als je het zelf maakt. Het klopt dat sommige vlees- en kaasvervangers duurder kunnen zijn. Als je die elke dag in overvloed wilt eten dan kan het inderdaad een dure grap worden, maar dit is niet nodig voor een veganistische levenswijze en zeker niet voor je gezondheid.
Zelf broodbeleg maken is zo gebeurd. Denk bijvoorbeeld aan tofu-'eier'salade, kip'-kerriesalade, linzen-kerriespread, vegan kaas, cottage cheese of roomkaas. Hummus kun je ook heel lekker zelf maken, in allerlei varianten zoals 'umami hummus', maar meestal ben ik daar te lui voor.
In tegenstelling tot honden, kunnen katten echt niet vegetarisch eten. Het zijn echte carnivoren, die vlees nodig hebben om gezond te kunnen blijven functioneren. Dus nee, je kunt een kat niet vegetarisch voeren en we leggen je uit waarom niet.
Wat is een flexitariër? Je bent een 'flexitariër' als je minstens één dag per week geen vlees, vis of vleeswaren eet. Flexitariërs eten dus vooral groenten, peulvruchten, fruit, noten en granen. Een enkele keer in de week staat er vlees of vis op het menu.
Kauwgom is best vaak vegan, zo ook deze fruitgum van AH huismerk. Behalve deze fruitsmaak zijn ook de freshmint, spearmint, peppermint en white varianten vegan. Let op, de varianten met vulling bevatten gelatine en zijn dus niet vegan.
Eet volgens de Vegan Schijf
Gezond veganistisch eten is niet moeilijk. Maar er zijn een paar valkuilen die door beginnende veganisten vaak gemaakt worden. Daarom is het belangrijk dat je de basis van een gezond veganistisch dieet kent.
Vegan is niet altijd beter voor je gezondheid
Maar er zijn ook een aantal voedingsstoffen die je binnenkrijgt door het eten van dierlijke producten en die je lichaam wel nodig heeft. Vitamine B12 en vitamine D (wat trouwens geen vitamine is, maar een hormoon) zijn daar de bekendste voorbeelden van.
Vegan voedsel, de voordelen en valkuilen
Mensen die veel plantaardig voedsel eten worden simpelweg gezonder oud, hebben minder kans op hart- en vaatziekten, hebben een lager LDL-cholesterol, minder kans op een hoge bloeddruk, kanker, minder kans op diabetes en een gezonder gewicht.
79.000.000 veganisten in 2020!
Zo was in 2020 zo'n 1% van de wereldbevolking veganist, zo'n 79 miljoen mensen.
Polyurethaan (PU) of polyvinylchloride (PVC) zijn op dit moment zeer populair om te gebruiken bij de productie van vegan leer. PU en PVC bevatten geen dierlijke materialen en ook tijdens het productieproces worden er geen dierlijke materialen gebruikt.
Vegan leer: kurk
Kurkleer is 100 procent vegan, natuurlijk, hernieuwbaar en recyclebaar. Het is een heel flexibel en tevens duurzaam materiaal. Het is waterafstotend, licht in gewicht en makkelijk schoon te maken.
Vegan bier
De vier basisingrediënten van bier zijn vegan: graan (om mout van te maken), water, hop en gist. Aan sommige bieren wordt ook honing toegevoegd, wat het niet meer vegan maakt. Net als wijn wordt ook bier vaak gefilterd of geklaard om gistresten en troebele deeltjes te verwijderen.