Hoog in de atmosfeer beweegt de wind heel snel en dichterbij het aardoppervlak minder snel.De wind in de snellere lagen bewegen dan plotseling naar de lagen waar de wind minder snel beweegt, waardoor windstoten ontstaan.
De bodem is ruw en veroorzaakt dus wrijving, die de wind afremt. Hoe groot dit effect is kan plaatselijk verschillen: zo is een grasvlakte ruwer dan een wateroppervlak. Ook gebouwen, bomen, bergen en andere oneffenheden remmen de wind plaatselijk hard af.
De hoogste windstoot die ooit tijdens een storm op een KNMI-weerstation is gemeten bedraagt 162 km/h op 6 november 1921 in Hoek van Holland. Tijdens de zwaarste storm van de 20e eeuw, op 7 september 1944, zijn in Vlissingen windstoten voorgekomen van naar schatting 175 km/h.
Zodra de windstoten snelheden van boven de 75 kilometer per uur bereiken, dan volgt er een waarschuwing voor zware windstoten. Windvlagen van meer dan 100 kilometer per uur worden aangeduid als zeer zware windstoten.
Een rukwind is een momentane windstoot, die (per definitie) niet lang duurt, en zeker dus geen 10 minuten. Als vuistregel wordt soms gesteld dat rukwinden ongeveer 50% boven de gemiddelde windsnelheid kunnen gaan. Bij windkracht 10 (ofte 10 beaufort) ligt de gemiddelde windsnelheid tussen 89 en 102 km/h.
Over het algemeen geldt dat werken vanaf windkracht 6 gevaarlijk wordt. Dan mogen werknemers niet meer werken op rolsteigers, hangsteigers, werkbakken en hoogwerkers en geen ladders meer gebruiken. Ook gelden beperkingen voor werken met hijskranen en werken op stabiele werkplaatsen zoals daken van tanks en schepen.
Al bij windkracht 7 gevaarlijk
Bij de proeven bleek dat een lege lichte combinatie al bij windsnelheden van 55 km/u (windkracht 7) gaat kiepen. Een volgeladen doet dat pas bij 74 km/u (windkracht 8).
Wat is storm? Windkracht 9 of meer op de schaal van Beaufort, dat noemen we storm. Vooral de windstoten kunnen je verrassen in het verkeer. Windstoten van 100 km/h of meer zijn denkbaar, en die voel je heel goed in je auto.
Een landelijke route met veel bomen kunt u het beste bewaren voor dagen waarop het niet stormt. Heeft u een flinke dosis pech, dan kan er namelijk zo een boom omwaaien en op uw auto vallen. Ook zijn takken op de weg allesbehalve ideaal. Parkeer uw auto ook op een slimme plek.
Het KNMI gaat uit van storm of windkracht 9 als een uurgemiddelde windsnelheid tussen 75 en 88 kilometer per uur (20,8 - 24,4 meter per seconde) gemeten wordt. Volgens de schaal van Beaufort is er sprake van storm als er een 10 minuut gemiddelde windsnelheid tussen 75 en 88 km/u gemeten wordt.
Het is vandaag op de kop af 32 jaar geleden dat Nederland door één van de zwaarste stormen uit de moderne geschiedenis getroffen werd, de orkaan die nu ook wel als orkaan Daria bekend staat. Terwijl de storm toesloeg, kwam het land in de loop van de dag meer en meer tot stilstand.
Afgelopen seizoen raasden in vier dagen tijd drie stormen over ons land: Dudley, Eunice en Franklin. Storm Eunice staat in de top 3 zwaarste stormen in ruim vijftig jaar. In een deel van het land waarschuwden we 18 februari 2022 met een code rood. De eerste storm van het seizoen was Corrie.
Tornado's komen vooral in het centrale deel van Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. In Nederland bereikt een windhoos zelden de kracht van een Amerikaanse tornado. In de twintigste eeuw gebeurde dat slechts enkele malen.
Bij windkracht 8 is het stormachtig. De windsnelheden liggen dan tussen de 62 en 74 kilometer per uur. Bij windkracht 8 valt de schade aan gebouwen mee. Wel kunnen er kleine takjes en twijgjes van bomen afbreken.
Het is de zon, de motor van het weer, die dit mechanisme op gang brengt. De zon zal de luchtlagen verwarmen. Omdat warme lucht stijgt, ontstaat er bij het aardoppervlak een soort vacuum dat onmiddellijk wordt aangevuld door lucht die toeschiet uit de omgeving.
Boven zee is die wrijving vele malen minder aanwezig, waardoor het langs de kust vrijwel altijd harder waait. De meest windluwe plaats in ons land is Arcen met een jaargemiddelde windsnelheid van ongeveer 11 km/uur. Vlieland is het meest winderig met een gemiddelde windsnelheid van ongeveer 28 km/uur.
Ter vergelijking: Windkracht 9 schoorsteenkappen, antennes en dakpannen waaien weg, kinderen moeten moeite doen om te blijven staan, takken breken af, alleen zwaluwen en eenden vliegen nog Windkracht 10 aanzienlijke schade aan gebouwen, volwassenen hebben veel moeite om te blijven staan, bomen raken ontworteld, vogels ...
Je autoverzekering dekt schade als gevolg van extreem weer als je een Beperkt Casco of All Risk verzekering (Volledig Casco) hebt. Ben je alleen WA verzekerd, dan draai je zelf op voor de kosten als gevolg van hagelschade, stormschade of aanverwanten.
Windkracht 8 is storm. Dan ga je niet fietsen. Sowieso is het af te raden om met windkracht 6 of meer op de fiets te stappen.
Windkracht 3 of 4 op de schaal van Beaufort met een 10 minuut gemiddelde windsnelheid van 12- 19 km/uur (3,4- 5,4 meter per seconde) voor windkracht 3 en 20 -28 km/uur (5,5- 7,9 meter per seconde) voor windkracht 4.
Wees alert met het parkeren van uw auto. Door de auto waar mogelijk strategisch neer te zetten, kan schade worden voorkomen. Parkeer als het even kan niet onder een boom en ook niet in de buurt van prullenbakken of fietsen. Let ook op de mogelijkheid van vallende dakpannen.
Sluit alle ramen en deuren
Het klinkt zo simpel, maar veel stormschade aan ramen of deuren komt doordat deze niet goed dicht zaten. Als een raam nog op een kiertje staat kan die door een windstoot zelfs helemaal los worden gerukt uit de sponning (de omlijsting).
Windstoten kunnen auto's van de weg blazen, zorgen voor omvallende vrachtwagens én bomen! Hevige regen kan zorgen voor minder zicht en aquaplaning. De WA beperkt– en volledig casco verzekering bieden vaak dekking voor stormschade, maar het is aan te raden om niet te rijden tijdens een hevige storm.
Rijden in storm: let op regen
Tijdens een storm regent het vaak ook en soms komt het hemelwater met bakken naar beneden. Zorg er dan voor dat je goed zicht houdt en ook hier weer: pas de snelheid aan en houd afstand. Bij veel water op de weg moet je ook rekening houden met slecht zicht door opspattend water.