Wegrakingen zijn aanvallen waarbij iemand kortdurend (seconden tot minuten) het bewustzijn verliest. Er zijn vele oorzaken, zoals flauwvallen, epilepsie, een hartritmestoornis, een bloeddrukdaling door medicatie of een psychologische oorzaak.
Een wegraking is een kortdurende bewusteloosheid. Aanvallen van bewusteloosheid, waarbij u in elkaar zakt. De aanval duurt meestal niet langer dan één tot twee minuten. De meest voorkomende oorzaak van een wegraking is flauwvallen.
De vaakst voorkomende reden dat mensen flauwvallen en hun bewustzijn even verliezen is een emotie of vermoeidheid. De hartslag wordt trager en de bloeddruk daalt, waardoor er minder zuurstofrijk bloed in de hersens komt. Het is een mentale reactie op bijvoorbeeld: vervelend nieuws.
Het zien van bloed, te lang staan in een benauwde ruimte, te snel opstaan of acute paniek zijn de meest voorkomende oorzaken waarom iemand plotseling het bewustzijn kan verliezen. Maar soms is er meer aan de hand en kan een syncope wijzen op een serieus cardiologisch of neurologisch probleem.
Als je op dat moment staat of loopt, zakt het bloed weg uit de hersenen en kun je het bewustzijn verliezen. Dat verlies van bewustzijn is ongevaarlijk, maar omdat je in elkaar zakt, kun je wel lelijk vallen.
Bij een valaanval (vaak wordt de Engelse term 'drop attack' gebruikt) valt iemand plotseling op de grond, zonder het bewustzijn te verliezen. Meestal gebeurt het tijdens lopen of staan, zonder enige waarschuwing.
Syncope is een ander woord voor flauwvallen. We noemen het ook wel wegraking of collaps. Bij syncope stroomt er tijdelijk niet genoeg bloed door de hersenen. Meestal komt dat door een lage bloeddruk of doordat de bloeddruk plotseling daalt.
De belangrijkste signalen zijn: een licht gevoel in het hoofd, zwarte vlekken voor de ogen en zoemen in de oren. Vaak maakt iemand als hij bewusteloos raakt onwillekeurige bewegingen en soms verliezen mensen hun urine. Het bewustzijn herstelt zich spontaan, meestal binnen een minuut.
Doordat je vaak in een liggende positie terechtkomt door het flauwvallen, kan er bloed vanuit de rest van je lichaam weer naar je hoofd stromen. Zo krijgen je hersenen weer genoeg bloed en zuurstof waardoor je bijkomt.
Als de persoon niet reageert, dan is hij bewusteloos. In dat geval zijn de spieren (kaak- en tongspier) ook slapper, en kan de tong in de keelholte zakken en de luchtweg afsluiten. Er is dus verstikkingsgevaar.
Te snel opstaan (orthostatische hypotensie)
Je kunt flauwvallen als je te snel opstaat. Dit heet orthostatische hypotensie. Hierbij past het lichaam zich niet snel genoeg aan na het opstaan. Het bloed blijft in de buik en benen zitten en komt niet snel genoeg bij het hart en de hersenen.
Bij een wegraking verliest u korte tijd (1 of 2 minuten) het bewustzijn. Hierbij kunt u denken aan flauwvallen waarvoor verschillende oorzaken kunnen zijn.
Daadwerkelijke flauwte
Op het moment dat het slachtoffer daadwerkelijk het bewustzijn verliest is er sprake van een flauwte. Het slachtoffer wordt slap en zakt in elkaar. De spieren zijn slap. Soms draait het slachtoffer even met de ogen en de ogen blijven vaak geopend.
Het is een tijdelijk en omkeerbaar bewustzijnsverlies (syncope) hetgeen wordt veroorzaakt door een algehele bloedvatverwijding door stimulatie van de hersenzenuw de nervus vagus waardoor de bloeddruk sterk daalt.
Bij een vasovagale collaps of syncope (VVS) is er een tijdelijk bewustzijnsverlies. Dit is een goedaardig en meest voorkomende oorzaak voor een wegraking. Tijdens VVS daalt de bloeddruk en de hartslag waardoor de doorbloeding van de hersenen afneemt en een wegraking kan ontstaan.
Laten liggen Hou mensen die flauwvallen of dreigen flauw te vallen nóóit rechtop, ook niet zittend in een stoel: dat maakt het veel moeilijker bloed in de hersenen te krijgen en dan duurt het langer. Probeer mensen dus horizontaal te krijgen. Het kan helpen om de benen van de patiënt in de lucht te houden.
Dit vallende gevoel wordt een hypnagoge schok of slaapstuip genoemd. Het is de fase tussen het wakker zijn en het slapen en kan zich ook uiten in de vorm van een schok die door uw armen of benen gaat. Het is (nog) niet precies duidelijk waardoor een hypnagoge schok wordt veroorzaakt, maar er zijn wel enkele theorieën.
Slap, misselijk, duizelig, bezweet en zwarte vlekken voor je ogen? Dan is de kans groot dat je last hebt van een flauwte.
Zorg dat hij blijft liggen, overtuig hem ervan maar maak er nooit een gevecht van. Let wel op dat hij gelijk weer flauw kan vallen. Na ongeveer 10 minuten mag het slachtoffer rustig in zitstand komen. Gaat dit niet goed vraag hem dan om terug te gaan liggen voor weer 5-10 minuten.
Oorzaken van het vallen
Bij vallen kunnen meerdere factoren een rol spelen. Lichamelijk oorzaken zijn onder andere duizeligheid, bloedarmoede, artrose en zichtproblemen. Een val kan ook veroorzaakt worden door de omgeving, zoals natte vloeren, kleedjes of gebrek aan de juiste hulpmiddelen.
Duizeligheid en hyperventilatie
Veel symptomen van stress kunnen voor duizeligheid kunnen zorgen. Duizeligheid bij stress of een burn-out wordt vaak veroorzaakt door hyperventilatie. Even uitblazen na een hard dag werken, is er vaak niet bij.
De meest voorkomende oorzaken van valpartijen zijn lichamelijke klachten zoals duizeligheid, slechtziendheid en weinig spierkracht. Maar er kunnen ook mentale obstakels in de weg zitten. Iemand kan bijvoorbeeld bang zijn om te vallen of weinig zelfvertrouwen hebben in eigen kunnen.