Als belangrijkste parasympatische zenuw van het zenuwstelsel is de nervus vagus vooral gebaat bij ontspanning. Goede manieren om de nervus vagus te stimuleren zijn dan ook yoga, meditatie, rustig dansen, ademhalingsoefeningen, zwemmen, een massage of wandelen in de natuur.
Wanneer de nervus vagus te weinig actief is, krijg je last van psychosomatische klachten. Denk hierbij aan hoofdpijn, spanning in de nek- en schouder spieren, verteringsproblemen en rugpijn.
Bij nervus vagus stimulatie (NVS) leggen we een elektrode om de linker nervus vagus. Als we de nervus vagus met een elektrisch stroompje kunstmatig prikkelen, gaan signalen door deze zenuw naar de hersenen. Deze signalen onderdrukken de epileptische aanvallen in de hersenen.
Een van de belangrijkste manieren waarop je de gezonde functie van de nervus vagus kunt stimuleren, is door een diepe, langzame buikademhaling. Adem langzamer en dieper vanuit de buik. Denk aan het vergroten van de buik en het verwijden van de ribbenkast terwijl je inademt. Adem vervolgens langer uit dan je inademt.
Het sympatisch zenuwstelsel wordt geactiveerd tijdens stressvolle en gevaarlijke situaties en het parasympatisch zenuwstelsel wordt vervolgens geactiveerd zodat we weer kunnen ontspannen en herstellen. Ter verduidelijking: bij stimulatie van de nervus vagus vertraagt de hartslag.
Doordat de nervus vagus in de buurt ligt van het spijsverteringskanaal kan het wel eens gebeuren dat deze zenuw beschadigd wordt tijdens een operatie aan het spijsverteringskanaal. Die beschadiging kan weer leiden tot gastroparese. Symptomen kunnen zich direct na de operatie ontwikkelen, maar ook nog jaren later.
Wat is de nervus vagus? De zenuw komt, net als de meeste hersenzenuwen, uit de hersenstam. Vanaf daar loopt-ie door richting oren en hals, met vertakkingen naar de longen en het hart.
Innervatie. De nervus vagus innerveert delen van het hoofd - net als de andere hersenzenuwen - maar loopt ook naar de borst- en buikholte, waar hij zich in de ingewanden als een plexus vertakt.
De 'Polyvagal theory', in het Nederlands: 'Polyvagaal theorie' beschrijft hoe dat werkt. De Polyvagaal theorie gaat ervan uit dat er evolutionair drie delen van het autonome zenuwstelsel zijn, die de respons op acute stress regelen. Het oudste systeem heeft als overlevingsstrategie om te doen alsof je dood bent.
De polyvagaaltheorie benadrukt dat ons zenuwstelsel meer dan één verdedigingsstrategie kent en dat we niet vrijwillig kiezen voor een mobiliserende vecht/vluchtstrategie of een immobiliserende bewustzijnsverlagingsstrategie.
Regelmatige beweging in de buitenlucht en voldoende slaap zijn daarbij essentiële pijlers voor een gezond functionerend zenuwstelsel. Ook regelmatig mediteren draagt aanzienlijk bij: het normaliseert de bloeddruk en verlaagt de niveaus van cortisol en adrenaline.
Nervositeit kan veel verschillende oorzaken hebben. Hoofdoorzaken van nervositeit zijn: het te druk hebben, het opkroppen van gevoelens en een gebrek aan zelfvertrouwen. Ook problemen in relaties of op het werk kunnen spanningen veroorzaken. Niet alle spanningen zijn te vermijden.
Deze hersenzenuw wordt dan ook wel de zwervende zenuw genoemd. Een toepasselijk naam, want deze zenuw is vrij lang en loopt door een groot deel van je lichaam. De zenuw speelt een belangrijke rol bij het ontspannen en herstellen van jouw lichaam, maar ook bij je mentale gesteldheid.
De zwervende zenuw maakt deel uit van het autonome zenuwstelsel, het systeem dat de functies van ons lichaam regelt waar we niet over na hoeven te denken (ademhaling, hartslag, spijsvertering, hormonen), dingen die we op onbewust niveau doen, ook wel het parasympatische deel genoemd.
Neuroceptie is het onbewuste proces in ons brein dat continu de omgeving, ons lijf en de relationele signalen 'scant' op gevaar.
Het dorsale vagale systeem (de ongemyeliniseerde vagus), is het oudste systeem. Dit mechanisme bestond al in de meest primitieve levensvormen. Het is de zenuw die zorgt dat het organisme bij gevaar inkrimpt en samentrekt en de lichaamsfuncties vertraagt.
De polyvagaal theorie biedt fysiotherapeuten een model om de relatie tussen stress en klachten te begrijpen. Hoewel meerde systemen betrokken zijn bij het polyvagale systeem, zullen we in dit artikel een accent leggen op het bespreken van het vecht-vlucht systeem, het sympathische-adrenale systeem.
In periodes van stress slikt u (ongemerkt) vaak veel meer lucht in. Eet en drink rustig en kauw goed, met uw mond gesloten. Bij gehaast eten en 'klokkend' drinken krijgt u veel meer lucht binnen. Gebruik geen kauwgom, want tijdens het kauwen van kauwgom slikt u veel lucht in.
Waarom stress diarree veroorzaakt
Deze hormonen kunnen leiden tot een verhoogde afscheiding van vocht en elektrolyten, alsook slijm in de darm. De opname van vocht en elektrolyten uit de darm in het lichaam wordt dan weer geremd. De ontlasting wordt wateriger en de drang tot stoelgang frequenter.
De sacrale zenuwen regelen de blaas- en darmwerking. Als de communicatie tussen de sacrale zenuwen en de hersenen verstoord is, kan dat tot problemen met de darm- en blaascontrole leiden.
De nervus vagus ontspringt hoofdzakelijk aan het verlengde merg en heeft zowel sensibele als motorische vezels. De motorische vezels zenden signalen naar de spieren van de inwendige organen en de talrijke klieren in de maag en de darmen.
Blootstelling aan acute kou activeert de nervus vagus, en daarmee zenuwcellen die de neurotransmitter acetylcholine produceren (om te communiceren). Er is alleen een Engelstalige Wikipedia-pagina over deze zenuwcellen.