In Nederland is het niet mogelijk een kind compleet te onterven. De wet bepaalt dat een kind altijd recht blijft houden op een klein deel. Dat deel noemen we de wettelijke portie of legitieme portie. De wet bepaalt dat deze portie gelijk is aan de helft van wat het kind had geërfd zonder testament.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders.
Ouders kunnen hun kind nooit helemaal onterven. In een testament kunnen zij regelen dat hun kind niet van hen erft. Maar het kind houdt recht op de legitieme portie.
In een testament kunt u een andere erfgenaam aanwijzen of aangeven dat uw kind niet van u mag erven. Dit heet onterven. Een kind onterven kan nooit helemaal. Het heeft altijd recht op de legitieme portie.
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Uit recent onderzoek in opdracht van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie blijkt dat een misdrijf van het kind tegen een ouder de belangrijkste reden voor onterving is. Ook verslaving en een verstoorde relatie kunnen voor ouders redenen zijn om een kind uit hun testament te schrappen.
Wat je te veel hebt geschonken of via een testament hebt nagelaten aan je andere kinderen, wordt dan gekortwiekt zodat het benadeelde kind zijn minimum erfdeel kan krijgen. Met andere woorden: je kan een kind niet volledig onterven… tenzij hij of zij daar zelf geen graten in ziet.
In Nederland is het niet mogelijk een kind compleet te onterven. De wet bepaalt dat een kind altijd recht blijft houden op een klein deel. Dat deel noemen we de wettelijke portie of legitieme portie. De wet bepaalt dat deze portie gelijk is aan de helft van wat het kind had geërfd zonder testament.
De kinderen hebben een bijzondere positie in het erfrecht. Ook als de ouder in zijn of haar testament heeft vastgelegd dat je onterfd wordt, mag je een deel van de erfenis opeisen. Dit deel heet de legitieme portie en bestaat alleen uit geld, nooit uit spullen van de overledene.
Het is in principe onmogelijk om in uw testament de reserve van uw kinderen te ontnemen. De uitzondering op de regel is de “erfrechtelijke onwaardigheid”. Dit betekent dat uw kind, zoals het woord het zegt, onwaardig is om te erven. Een kind wordt niet zomaar onwaardig om te erven.
Iedereen die belang heeft bij een erfenis kan een testament aanvechten. Het beste doet u dit met een advocaat die gespecialiseerd is in erfrecht. Hij of zij kan u helpen om het testament nietig te laten verklaren.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel. Deze zijn eigendom van de twee kinderen die niet zijn onterfd. Het onterfde kind moet het bedrag van € 25.000 binnen 5 jaar na het overlijden van de ouder opeisen.
Als kind heb je dus altijd recht op een minimumdeel uit de erfenis van jouw ouders. Dat is minstens de helft van wat je volgens de wettelijke regels zou krijgen.
Het verwerpen van een erfenis gaat via de rechtbank. Je moet hiervoor een schriftelijke verklaring afleggen bij de rechtbank. Dat kost ongeveer 134 euro (2022).
De legitieme portie is de helft van het erfdeel waar kinderen recht op zouden hebben als er geen testament was. Je kunt als ouder je kind dus nooit helemaal onterven, een kind houdt altijd zijn/haar recht op de legitieme portie.
Langstlevende ouder maakt de erfenis op
De langstlevende heeft gedurende diens leven het volledige beheer over de erfenis die door de overleden partner is achtergelaten. Dat betekent ook dat de langstlevende het geld helemaal mag opmaken, inclusief de kindsdelen van de kinderen.
De vrijstelling voor kinderen is ruim € 20.000. Als u meer erft, dan wordt erfbelasting geheven over het gedeelte dat u erft dat meer is dan de vrijstelling.
Schenking. Als moeder de sieraden aan haar kinderen heeft geschonken – dat wil zeggen: voor haar overlijden aan hen wilde geven – heeft ze zelf in feite het vruchtgebruik gehouden, door ze bij haar thuis te houden. De kinderen werden dan ieder wel al eigenaar (zogenaamd bloot eigenaar).
De “langst-leeft-al clausule” houdt in dat Erna alles krijgt, daar waar de kinderen niets zullen ont- vangen en dus ook niet zullen moeten betalen. Erna zal slechts successierechten betalen op de ene helft van het gemeenschappelijk vermogen. De andere helft is namelijk reeds van haar.
Bij een handgift of bij een onrechtstreekse schenking zoals een bankgift (een overschrijving van geld) of een gift aan een goed doel moet de ontvanger van de schenking geen schenkingsrechten betalen. Maar pas op: als de schenker binnen drie jaar na de schenking overlijdt, wordt de schenking bij de nalatenschap geteld.
Kinderen erven, partner krijgt vruchtgebruik
Dan stelt u de erfenis voor uw kinderen veilig door uw nieuwe partner 'vruchtgebruik' te geven. U bepaalt in uw testament wanneer het vruchtgebruik eindigt. Bijvoorbeeld als uw partner hertrouwt, naar een verzorgingshuis gaat of pas als hij of zij overlijdt.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
Een kleinkind kan € 21.282,- (in 2021) belastingvrij van grootouders erven. Uw kleinkind krijgt dan na uw overlijden een geldbedrag zonder dat daarover erfbelasting hoeft te worden betaald. Als een kleinkind meer erft dan dit bedrag, vervalt deze vrijstelling niet.
De legitieme portie bedraagt de helft van de waarde van het erfdeel in geld dat het kind zou zijn toegekomen wanneer de overleden ouder geen testament zou hebben opgemaakt. Dit noemen we ook wel het versterferfdeel.