Mensen met een dwangmatige-persoonlijkheidsstoornis, ook wel een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis genoemd (OCPS), ervaren een sterke drang om alles onder controle te hebben. Ze zijn voortdurend bezig om hun taken ordelijk en foutloos te uit te voeren, vaak zonder enige emotie.
Het woord 'controlfreak' zegt het eigenlijk al. Je probeert de wereld om je heen te beheersen en te controleren. De dingen moeten gaan op jouw manier, anders bezorgd het jou veel stress. Je wilt de touwtjes ten aller tijde in de hand houden en je kan moeilijk loslaten.
Controledwang of een andere dwangstoornis ontstaat meestal zonder dat je het in de gaten hebt. Vaak ontstaat het nadat je ontdekt dat bepaalde gedachten of handelingen helpen tegen de angst en onrust bij vervelende of angstige situaties. Daarna gebruik je in vergelijkbare situaties dezelfde gedachten of handelingen.
Controlfreaks hebben vaak een psychologische behoefte om de leiding te hebben over dingen en mensen, zelfs omstandigheden die niet gecontroleerd kunnen worden. De behoefte aan controle komt in extreme gevallen voort uit diepere psychologische problemen zoals obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis (OCPD), angststoornissen of persoonlijkheidsstoornissen.
Waarom willen we alles onder controle houden? Mensen willen graag de controle hebben zodat ze in enige mate zekerheid ervaren. De wereld zit vol onzekerheden en er kunnen continu dingen gebeuren waar we geen invloed op hebben. Door zelf goed voor bereid te zijn, hebben we in ieder geval de controle over onszelf.
Controle is een basisbehoefte van de maatschappij. Het zorgt voor een gevoel van voorspelbaarheid, stabiliteit en orde. Bij sommige mensen wordt deze behoefte aan controle ongezond. Onzekerheid en angst kunnen leiden tot controlerend gedrag.
Overmatige controle heeft vaak te maken met angst. Je bent bang dat je fouten maakt of je bent bang dat het mis gaat. Je bent bang om iets te verliezen of je bent bang voor de gevolgen van een foute inschatting. Je krijgt pas vertrouwen wanneer je merkt dat het zo loopt als jij had bedacht.
Controlerend gedrag kan ook een symptoom zijn van verschillende persoonlijkheidsstoornissen, zoals theatrale persoonlijkheid, borderline persoonlijkheid en narcistische persoonlijkheid . Deze stoornissen kunnen alleen worden vastgesteld door een erkende professional in de gezondheidszorg.
Een controller/controlfreak/dictator/dominator (dominatrix). Vaak is dit een karaktertrek van een narcist.
Vermijden – Leer situaties te vermijden die uw aandrang kunnen triggeren. Afleiden – Neem de controle over uw aandrang door bezig te zijn. Leid uzelf af met iets wat u leuk vindt, zoals lezen, wandelen, sporten of naar een film gaan. Vervangen – Wanneer u de neiging heeft om iets ongezonds te doen, doe dan iets gezonds.
Dit komt door ons survival-systeem. We denken dat we de controle moeten hebben over situaties, want op deze manier zouden we dan alles kunnen vermijden uit ons verleden wat niet goed, fijn of juist naar was. Het lijkt dus of we controle willen, maar eigenlijk zijn we bang om controle te verliezen.
Wat is een histrionische persoonlijkheidsstoornis? De histrionische persoonlijkheidsstoornis wordt gekenmerkt door overdreven uitingen van emoties en aandacht vragen. Deze mensen voelen zich niet op hun gemak of niet gewaardeerd als ze niet in het centrum van de belangstelling staan.
Zoals ordenen, controleren en handen wassen. Mensen met een dwangstoornis voelen zich als het ware gedwongen dit te doen om zo de angst, onrust of een gevreesde situatie te voorkomen. De handelingen zijn duidelijk overdreven of niet passend bij het gevaar dat iemand wil voorkomen.
Wat is obsessief gedrag
Je spreekt van een obsessie als mensen dwangmatige gedachtes hebben, iets dat iemand onophoudelijk in zijn gedachten bezighoudt. Iemand die een obsessie heeft, kan bepaalde gedachten niet uit zijn/haar hoofd halen, hoewel diegene dat meestal wel wil.
Bij een persoonlijkheidsstoornis zijn bepaalde eigenschappen erg aanwezig. U bent bijvoorbeeld extreem gevoelig voor kritiek, u heeft heel erge bindingsangst of verlatingsangst, u doet dingen zonder na te denken, u bent erg afhankelijk, perfectionistisch of verlegen.
De relaties en vriendschappen van personen met HPD missen vaak echte emotionele intimiteit, en hun seksuele verleiding kan samengaan met een neiging om seksuele relaties consequent onbevredigend te vinden. Mensen met HPD kunnen manipulatief zijn , vaak samengaand met uitgesproken afhankelijkheid van hun romantische partners.
Iemand met OCPD helpen zelfcompassie te oefenen
Laat ze weten dat er altijd tijd is voor groei. Dit kan helpen om ze weg te houden van het 'alles of niets'-denken en ze eraan te herinneren om zelfcompassie te hebben. Je kunt ze ook aanmoedigen om met je mee te doen aan meditatieoefeningen die specifiek gericht zijn op zelfvriendelijkheid.
Waar komt die controle drang vandaan? Een controlfreak is niet zo geboren. Vaak komt deze dwang voort uit angst. Als controlfreak kan het zo zijn dat er een situatie of gebeurtenis heeft voorgedaan in de jeugd, zoals bijvoorbeeld misbruik, pesten of een verstoorde gezinsrelatie.
Mensen met een dwangmatige-persoonlijkheidsstoornis, ook wel een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis genoemd (OCPS), ervaren een sterke drang om alles onder controle te hebben. Ze zijn voortdurend bezig om hun taken ordelijk en foutloos te uit te voeren, vaak zonder enige emotie.
Een OCD kan worden veroorzaakt door genetische of neurobiologische factoren, maar ook door omgevingsfactoren. Deze dwangstoornis kan ook ontstaan door een lichamelijke ziekte, het gebruik van drugs of sommige medicijnen.
Wanneer een collega zich controlerend gedraagt, betekent dit dat die de ander op dominante wijze probeert te beïnvloeden of aan te sturen. Controlerend gedrag wordt vaak als vervelend ervaren en leidt tot een negatieve werksfeer .