Als we duurzaamheid betrekken op het begrip 'grondstoffen' dan gaat het over zaken als uitputting van de aarde, afval en recyclebaarheid. In deze context is beton duurzaam. Het is een lokaal product, de grondstoffen zijn in grote getale voorradig en het is honderd procent recyclebaar.
Zo'n 80 procent van de CO2-uitstoot van de productie van beton komt voor rekening van cement. Vanwege de fossiele brandstoffen die gebruikt worden om die temperatuur te bereiken (2 tot 3 procent van de totale jaarlijkse energieconsumptie gaat naar de productie van cement), maar meer nog door het chemische proces zelf.
Beton is het meest gebruikte bouwmateriaal, maar is erg milieuonvriendelijk: bij het produceren van cement, een belangrijk bestanddeel van beton, komen grote hoeveelheden CO2 vrij. Het goede nieuws: beton kan, net als andere materialen, verwerkt en gerecycled worden. Zelfs dan heeft het uitstekende eigenschappen.
Beton is een duurzaam bouwmateriaal dat blijvend kan worden hergebruikt. En dat zonder kwaliteitsverlies. Daarmee past beton prima in de gedachte van de circulaire economie.
Betonpuin kan voor meer dan 95% hergebruikt worden voor de productie van secundair beton. Door het betonpuin zorgvuldig te breken en vervolgens te recyclen en te reinigen ontstaan de secundaire grondstoffen die als toeslagmateriaal gebruikt worden voor duurzaam beton.
Beton is namelijk 100% te hergebruiken, zolang de sterkte ervan voldoende is. “Wanneer het beton niet meer functioneel is, kan het teruggebracht worden naar de primaire grondstoffen: zand, grind en cement. Dit betekent dat de kringloop van beton volledig gesloten kan worden.”
Het is een inert materiaal, niet schadelijk voor de gezondheid en voor de binnenluchtkwaliteit. Het is een recycleerbaar materiaal – en het wordt ook effectief gerecycleerd, want beton wordt hergebruikt als granulaat. Beton komt minder in beeld als duurzaam product dan bijvoorbeeld hout.
Beton is volledig circulair. De principes van renovatie en hergebruik van gebouwen worden al lang toegepast. Nieuw in de circulaire economie is het circulair ontwerpen, het opnieuw inzetten van bouwdelen het toepassen van betongranulaat .
Het grootste nadeel van een betonvloer is de kans op kleine en grote scheurtjes, omdat het om één glad oppervlak gaat. Vooral vocht en temperatuurschommelingen zijn de grote boosdoeners. Een goede wapening en een goede dikte zijn dus noodzakelijk. Beton is bijzonder gevoelig voor zuren en vetten.
Beton is een natuurproduct dat door zijn veelzijdigheid een ontzettend interessant bouwproduct geworden is. Daar waar het vroeger vooral gebruikt werd als constructief onderdeel, is het met de ontwikkeling van gladde bekisting uitgegroeid tot zowel een constructief als visueel element.
Asfalt biedt vele voordelen ten opzichte van beton op het gebied van kosten, duurzaamheid, installatietijd, weersbestendigheid en milieu duurzaamheid. Ten eerste is asfalt aanzienlijk goedkoper dan beton - vaak tot 50% goedkoper - waardoor het de voorkeur geniet bij budgetbewuste projecten.
“Beton heeft wel degelijk nadelen. Zo is maar 50 procent recyclebaar tot nieuw constructiemateriaal. Ook dreigt uitputting van de grondstof, en landschapsaantasting door de winning ervan en de opslag van puin. Als de milieukosten van beton met 75 procent stijgen, is staal juist duurzamer.
Bij duurzaam bouwen gaat het niet alleen over een laag energieverbruik. Maar ook over: gebruik van duurzame materialen die rekening houden met het milieu en de gezondheid van bewoners en gebruikers;een gezond binnenmilieu, bijvoorbeeld door goede ventilatie.
Beton bestaat uit een mengsel van water, aggregaat (kleine steentjes) en cement. En met name dat laatste ingrediënt heeft een flinke impact op het milieu. Met een uitstoot van 5 tot 8 procent op de totale wereldwijde CO₂-emissie is de cementsector zelfs een van de meest vervuilende industrieën.
Met de 'Smart Liberator', een Nederlandse uitvinding, wordt beton in een nieuwe fabriek uit elkaar gehaald. Het cement dat als 'lijm' zand en grind verbindt, wordt als het ware bevrijd en er in poedervorm uitgehaald. Hiermee maakt Rutte een gerecycled cement onder de naam 'Freement'.
Beton is zeer gevoelig voor agressieve of zure vloeistoffen. Ook is beton niet goed bestand tegen vetten en olieachtige substanties. Deze vloeistoffen kunnen zorgen voor permanente vlekken in het blad. Vermijd zoveel mogelijk dat olie, azijn, bak en braadvetten, boter, margarine, sap van citroenen of limoenen, etc.
Het is belangrijk om te weten dat je het beton nooit direct kan storten op zand. Dit komt omdat zand het vocht uit de betonmortel onttrekt, waardoor het niet goed kan uitharden. Het beton wordt dan poreus en zal snel gaan scheuren.
De hoeveelheid CO2-uitstoot per m3 betonmortel is gemiddeld 508 kg (bron: VOBN). Bij cementproductie komt CO2 vrij bij het omzetten van kalksteen (calciumcarbonaat) in calciumoxide (een belangrijk ingrediënt van cement). Daarnaast is er veel energie nodig voor het opwekken van warmte om kalksteen te breken.
De doorlaatbaarheid van beton hangt af van de samenstelling van de betonmix. Je kan namelijk verschillende materialen toevoegen aan het mengsel om de doorlaatbaarheid van het beton te regelen.
Alleen door een correcte samenstelling van cement, zand, grind en water kan de juiste consistentie bereikt worden. Het kunstmatige, steenachtige product beton dient hiervoor met een bindmiddel gemengd worden, in dit geval is dat cement.
Beton heeft een lange levensduur van vaak meer dan 100 jaar. Goed doordachte en goed uitgevoerde betonconstructies hebben beperkt onderhoud nodig en worden in de tijd soms alleen maar mooier. Door slim ontwerp kan de bestaande, nog goed functionerende betonconstructie bij herbestemming opnieuw worden gebruikt.
Zelf beton maken met 4 ingrediënten
Dit heeft u nodig om zelf beton te maken: Grind, Betonzand, Water en Cement. Voor 1m3 (1.000 liter) beton heeft het volgende nodig: 325 kg cement – 660 kg betonzand – 1300 kg grind – 160 liter leidingwater.