Na een psychose kun je ook last blijven houden van bepaalde klachten, dat noemen we restverschijnselen. Je kunt problemen hebben met je concentratie en je geheugen, of extra gevoelig zijn voor prikkels. Ook sombere, verdrietige gevoelens en angsten komen voor.
Het niet te voorspellen hoe het beloop zal zijn. En als je kijkt naar de beloopstudies, dan zie je dat eigenlijk 20% een ongunstige prognose heeft, in de zin dat de psychose vaak aanblijft en mensen redelijk beperkt zijn. Maar 20% herstelt compleet na een eerste psychose.
Het kan tijdelijk uw leven heel erg veranderen. Het lukt veel mensen toch om goed om te gaan met de psychose, en om bijvoorbeeld werk en studie weer op te pakken. Sommige mensen krijgen één keer een psychose, en daarna nooit meer. Andere mensen krijgen vaker psychoses.
Na een psychose kun je lang last houden van verlies van initiatief of een gevoel van apathie. Je kunt je leeg en moe voelen, traag denken en bewegen, je misschien slecht concentreren, last hebben van afgevlakte gevoelens of moeilijk in contact komen met andere mensen.
Hoelang duurt een psychose? Een psychotische periode duurt meestal weken tot maanden. Sommige mensen krijgen één keer een psychose terwijl anderen vaker een psychotische periode doormaken. Een psychose komt het meest voor bij mensen tussen de 16 en 30 jaar.
Antwoord. Het is een achterhaald idee dat psychose hersenschade veroorzaakt. Nee dus. Medicatie kan op den duur wel schade veroorzaken.
Je raakt het contact met de werkelijkheid kwijt en dat heeft een grote invloed op je dagelijks leven. Je kunt je niet meer concentreren op je werk, school of studie. Je kunt minder gesprekken voeren met vrienden of collega's omdat je soms slecht uit je woorden komt of volledig onzin vertelt.
Als je een psychose hebt, verwerken je hersenen de prikkels anders, het netwerk in je hersenen is verstoord en uit zijn evenwicht. Ook neurotransmitters (zoals dopamine, glutamaat en GABA) zijn uit hun evenwicht, het dopaminesysteem is bijvoorbeeld heel actief.
Je kunt de elementen van de psychose een plek geven in je levensverhaal, er verbanden mee zien, het proberen te begrijpen - hoe bizar ogenschijnlijk soms ook. De soort hulp die je nu nodig hebt hiermee is van een ervaringsdeskundige, iemand die het zelf heeft meegemaakt en zijn weg hierin heeft gevonden.
Mensen die een psychose doormaken zijn onvoorspelbaar en gevaarlijk. Fout: Niet alle mensen met een psychose zijn onvoorspelbaar en gevaarlijk. Ieder mens is anders – en ieder mens heeft andere ervaringen in het dagelijks leven. Dus ook andere psychotische ervaringen.
Een aantal richtlijnen adviseert bij een eerste psychose minimaal twee jaar antipsychotica voor te schrijven (Bosveld-van Haandel et al., 2001; Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ, 2005). Na meerdere episoden moet behandeling levenslang gegeven worden.
Het vermindert in de hersenen het effect van natuurlijk voorkomende stoffen, voornamelijk dopamine. Hierdoor verminderen psychosen en onrust. Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, bewegingsstoornissen, manie, depressie en onrust.
Een psychose zonder medicatie kan binnen een week weg zijn of een jaar of langer aanhouden. Er is geen precies antwoord op te geven, behalve dat je ook zonder medicatie uit de psychose kan komen. Het is over het algemeen niet zinvol om iemand te proberen overtuigen dat anderen zijn ideeën niet hebben.
Zoals bij veel psychische stoornissen, ligt het aan een combinatie van factoren. Erfelijkheid, stress, sommige infecties, traumatisch levensgebeurtenissen, drugsgebruik kunnen allemaal de gevoeligheid voor psychosen vergroten.
Dopamine wordt niet constant geproduceerd maar komt vrij bij bepaalde handelingen of situaties zoals eten, sporten, seks of drugs. Een teveel aan dopamine kan er voor zorgen dat belangrijke cognitieve functies worden verstoord, waardoor de gevoeligheid voor psychoses toeneemt.
Voorbeelden zijn cariprazine, clozapine, olanzapine, quetiapine, risperidon en sulpiride. Behalve antipsychotica worden ook anderen medicijnen gebruikt bij psychoses. Ernstige onrust en angst kunnen verminderen met het rustgevende medicijn temazepam.
Bij psychoses kan het slaapritme ernstig verstoord raken. Meestal slapen deze mensen te kort omdat ze moeilijk in slaap vallen of te vroeg wakker worden. Ook worden ze tijdens de slaap vaker wakker. Dranken met cafeïne erin en alcohol zijn vaak voorkomende oorzaken van slaapstoornissen.
Olanzapine behoort tot de atypische antipsychotica. Het remt in de hersenen de effecten van natuurlijk voorkomende stoffen, voornamelijk van dopamine. Hierdoor verminderen psychosen en onrust. Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, manie, onrust, posttraumatische stressstoornis en ernstige misselijkheid.
Antipsychotica en gezondheid
Antipsychotica verhogen het risico op obesitas, hartritmestoornissen en stoornissen in de vetstofwisseling. In sommige gevallen zodanig dat er insulineresistentie en suikerziekte kan ontstaan.
In principe kan iedereen psychotisch worden. Een enkele keer is er een duidelijke aanleiding, bijvoorbeeld een zware operatie of tumor. Meestal is het niet mogelijk om één bepaalde oorzaak aan te wijzen, maar gaat het om een samenspel van factoren.
Wel komt een psychose bij 4 op de 5 patiënten vaker terug. Enkele jaren na de eerste psychose heeft 40% geen psychotische of negatieve symptomen, 40-50% heeft wel symptomen maar functioneert daarbij redelijk, 10-20% heeft veel symptomen en kan bijvoorbeeld niet zelfstandig wonen.
Dat gebeurt bijvoorbeeld als iemand ernstige psychotische klachten heeft, als iemand zichzelf wil beschadigen, of net een poging tot zelfbeschadiging of zelfdoding heeft gedaan. Een crisisopname kan een aantal uren tot een paar weken duren. Crisisopname kan zowel gedwongen als vrijwillig zijn.