Soms is er blijvende lichamelijke en/of geestelijke invaliditeit. Tevens kan er een karakterverandering optreden. In het algemeen is te stellen dat hoe langer een coma duurt, hoe groter de kans op blijvende gevolgen is.
Gelukkig ontwaken de meeste mensen wel uit een coma. De kans op een volledig herstel is vaak erg moeilijk in te schatten. Deze hangt erg af van de hoeveelheid hersenschade. Soms kunnen je hersenen zich nog herstellen, maar het kan ook zijn dat de schade hiervoor te groot is.
Ongeveer een op de vijf patiënten komt niet meer bij uit coma. De oorzaak van het coma is dan zo ernstig, dat de hersenen te veel schade hebben opgelopen. De patiënt overlijdt omdat het lichaam daardoor steeds verder achteruitgaat.
De persoon kan niet zelfstandig ademen en wordt daarom beademd. Daar merkt de persoon zelf niets van. In de acute fase van coma (comateuze toestand) maakt iemand nauwelijks of geen bewegingen, reageert niet op pijnprikkels of op aanspreken.
Je hersenstam is bij een coma vaak onbeschadigd gebleven en kan dan nog een aantal primitieve functies uitvoeren. Je blijft echter bewusteloos en kunt dan ook niet bewegen of nadenken. Wel zal iemand in een vegetatieve staat zijn ogen kunnen opnemen, en soms zelfs een beetje bewegen.
Ze vertonen slechts reflexen; ze kunnen grijnzen, huilen, grommen, bewegen hun ogen, hoofd en ledematen, maar ze reageren alleen met primitieve reflexen op externe prikkels. '
Je hersenstam is ernstig beschadigd en kan niet meer functioneren. Je kunt dus ook niet meer zelfstandig ademhalen en je zult hier altijd hulp bij nodig hebben. Bij een coma kan je vaak nog zelfstandig ademhalen.
Duur van een coma
Er wordt aangenomen dat een diep coma maximaal 2 maanden duurt. het diepe coma kan overgaan in een coma vigil (zie verderop). de toestand van de patiënt kan zodanig achteruit gaan dat hij komt te overlijden.
Praat tegen degene die in coma ligt. Een comapatiënt heeft nog wel hersenactiviteit. Hoewel het hier niet altijd op lijkt, kan het goed zijn dat een comapatiënt je hoort en/of begrijpt. Het kan fijn en rustgevend zijn voor diegene als je tegen hem praat.
'Coma lijkt van buitenaf erg op slaap', zegt dr. Ingrid Baar. 'Er is een gedaald bewustzijn en een verminderde aandachtsfunctie. Alleen is een comateuze patiënt niet wekbaar en is er geen interactie met de omgeving.
Als iemand echt hersendood is, is er geen enkele kans dat diegene nog wakker wordt, zegt Hoogerwerf. Om vast te stellen of er echt sprake is van hersendood wordt er verplicht een serie tests uitgevoerd, van het testen van reflexen tot metingen van de hersenactiviteit.
Hersendood is een toestand waarbij je hersenen helemaal niet meer in staat zijn te reageren op prikkels. Je hebt geen ademhaling meer, je kunt niet meer bewegen en je hebt geen primitieve reflexen meer. Dit betekent praktisch dat je hersenen dood zijn. Je lichaam kan echter nog wel blijven leven.
Terry Wallis, een man uit de Amerikaanse staat Arkansas, werd op 11 juni 2003 wakker nadat hij maar liefst 19 jaar in een comateuze toestand met minimaal bewustzijn had gelegen. Hij belandde daarin na een auto-ongeluk in 1984. Toen hij na al die jaren ontwaakte, had hij geen besef van de tijd die was voorbijgevlogen.
Wie was in coma langste van de wereld? 6 augustus 1941 Elaine Esposito ging voor een simpele blindedarmoperatie, maar ging het mis. Nadat ze in slaap gleed ze in een coma waarin ze verblijven voor de rest van haar leven. 26 november 1978, na 37 jaar 111 dagen Elaine Esposito overleden.
Bij hersendood is er geen elektrische activiteit meer in de hersenen. En die kan ook niet meer terugkomen. Bij coma is er nog wel elektrische activiteit in de hersenen. Dit betekent dat de hersenen nog (voor een deel) werken.
Het gevolg van sedatie is dat het bewustzijn verstoord is. Sommige mensen slapen door de sedatie heel diep en zijn eigenlijk niet meer te wekken. Het kan ook zijn dat de slaperigheid komt doordat de patiënt heel erg ziek is. Als de patiënt niet meer wakker wordt na sedatie noemen we dat een coma.
Pieters raakte vlak voor kerst tijdens een wegtraining in de buurt van het Spaanse Calp ernstig gewond door een aanrijding. Ze verloor daarbij het bewustzijn. Een aantal maanden lag ze in coma. Half maart ontwaakte ze, en sindsdien gaat ze volgens haar vader, Peter Pieters, langzaam vooruit.
Het kan enkele uren of dagen zijn maar er zijn ook patiënten die nooit volledig van de beademing af komen. Het hangt allemaal af van de aandoening en eventuele complicaties die zich kunnen voordoen.
In alle fasen na het ontstaan van niet-aangeboren hersenletsel kan herstel optreden. In het eerste jaar na niet-aangeboren hersenletsel vindt meestal de revalidatiefase plaats. Hierin zie je de meeste grote verbeteringen, zowel bij zichtbare (lichamelijke) als onzichtbare klachten.
Ontwaken uit sedatie
Patiënten kunnen pas ontwaken uit de sedatie als de medicatie stopt. Meestal bouwen we dat langzaam af. De patiënt wordt dan niet direct wakker; dit kan een paar uur of zelfs een paar dagen duren. De patiënt kan tijdens het wakker worden verward en onrustig zijn.
Minimaal bewustzijn – (Minimal Conscious State -, MCS-) is een toestand waarin de patiënt enkele tekenen van bewustzijn laat zien, met name het uiten van emoties en/of het volgen met de ogen van een bewegend voorwerp (spiegel, of een naaste).
Het kenmerk van hersendood is nu juist dat allerlei prikkels -pijn, maar ook warmte en koude, geluid en licht- niet meer tot de hersenen doordringen. Dat kan gewoonweg niet meer, vanwege het volledig ontbreken van elektrische hersenactiviteit. ,,Het is onmogelijk dat een patiënt dan nog iets van een operatie merkt.''
Een verrassing voor artsen wereldwijd: een Chinese vrouw van 24 leeft al heel haar leven zonder een groot deel van haar hersenen. De vrouw was in de provincie Shandong naar het ziekenhuis gegaan omdat ze duizelig en misselijk was.
Afscheid kunnen nemen van een overledene is altijd mogelijk. Of iemand nu orgaan- of weefseldonor is na overlijden. Dat kan zowel vóór als na de donatie. Het uitnemen van organen of weefsels gebeurt zorgvuldig en met respect voor de overledene en de familie.