U kunt beter geen uitstrijkje laten maken tijdens de menstruatie. U kunt uw afspraak daar op afstemmen. Bloed in het uitstrijkje kan het beoordelen van het uitstrijkje moeilijk maken. Als u zwanger bent kunt u het maken van een uitstrijkje uitstellen tot 6 maanden na be'indiging van de zwangerschap.
Bij de meeste vrouwen zien de cellen er nog normaal uit. Dan is verder onderzoek niet nodig en krijgt u over 5 jaar weer een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek. Ook vrouwen van 40 en 50 jaar worden in dit geval na 5 jaar weer uitgenodigd. Soms worden er in dat uitstrijkje wel ongewone cellen gevonden.
Meedoen aan het bevolkingsonderzoek is gratis en niet verplicht. Vrouwen die het vervelend vinden om naar de huisarts te gaan voor een uitstrijkje, kunnen een zelfafnametest doen. Hiermee wordt getest op HPV, maar niet op afwijkende cellen.
Het onderzoek van het uitstrijkje is meestal gratis. U betaalt enkel de consultatie bij de huisarts of gynaecoloog.
Het onderzoek van het uitstrijkje is meestal gratis. Je betaalt alleen de consultatie bij je huisarts of gynaecoloog. Een deel daarvan krijg je terug van je ziekenfonds. Je betaalt dus alleen het remgeld op voorwaarde dat je huisarts of gynaecoloog geconventioneerd is.
Is een uitstrijkje pijnlijk? Het uitstrijkje duurt ongeveer 10 minuten. Sommige vrouwen vinden het uitstrijkje vervelend, maar het doet meestal geen pijn. Door het aanraken van de baarmoedermond kun je na het onderzoek wat bloed verliezen.
Waarom elke 5 of 10 jaar een uitstrijkje? Omdat het meestal zo'n 10 tot 15 jaar duurt voordat baarmoederhalskanker ontstaat, leent deze ziekte zich bij uitstek voor bevolkingsonderzoek. Het is bewezen dat elke 5 of 10 jaar deelnemen meestal genoeg is om tumoren op tijd te ontdekken.
De arts kan op een beeldscherm zien of er kanker in uw baarmoeder zit. Ook kan bij dit onderzoek een heel klein stukje van de baarmoeder worden weggehaald als de arts iets ziet dat er anders uitziet. Soms krijgt u ook een echo.
Het uitstrijkje bij de huisartsenpraktijk voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker is gratis. Ook het controle-uitstrijkje na 12 maanden en de zelfafnameset zijn gratis. Laat u een uitstrijkje maken in het ziekenhuis bij een gynaecoloog? Dan is het onderzoek niet gratis.
Het virus is heel besmettelijk. "Het is absoluut niet zo dat mensen met HPV seksueel flink tekeer zijn gegaan. Het virus is echt heel normaal. Ook als je je hele leven slechts één seksuele partner hebt, kun je het van die partner krijgen." In de meeste gevallen is het niet ernstig als je het krijgt (zie vraag 4).
Hoe verloopt een uitstrijkje? De arts opent met een speculum (spreider/eendenbek) de vagina en de baarmoederhals. De arts strijkt met een borsteltje wat oppervlakkige cellen van de baarmoederhals af. Deze cellen worden microscopisch door de patholoog in het laboratorium onderzocht.
Zonder bevolkingsonderzoek wordt het meestal laat ontdekt. Dan is de behandeling moeilijker en zwaarder. Ieder jaar krijgen ongeveer 800 personen in Nederland de diagnose baarmoederhalskanker. Baarmoederhalskanker komt vooral voor bij jonge vrouwen tussen de 35 en 45 jaar.
PAP-scores bij uitstrijkje
Vier weken na het maken van het uitstrijkje is de uitslag bij uw huisarts bekend. De uitslag wordt uitgedrukt in PAP-scores: PAP 1: er zijn geen afwijkende cellen gevonden. PAP 2: er zijn enkele afwijkende cellen gevonden, maar een aanvullend onderzoek bij de gynaecoloog is niet nodig.
Hoe vaak komen afwijkende uitstrijkjes voor? Van iedere 100 vrouwen zonder klachten die bij het bevolkings-onderzoek een uitstrijkje laten maken, is bij 5 het uitstrijkje afwijkend. Bij heel lichte afwijkingen van het uitstrijkje is er 10% kans op een goed behandelbaar voorstadium van baarmoederhalskanker.
Bij baarmoederhalskanker met uitzaaiingen naar de longen, lever of botten wordt u meestal niet meer beter. U kunt wel een behandeling krijgen om uw klachten minder erg te maken of langer te leven. Bijvoorbeeld bestraling of chemotherapie. U beslist samen met de gynaecoloog welke behandeling u wilt.
Onderzoeken bij baarmoederkanker
Meestal krijg je eerst gynaecologisch onderzoek in het ziekenhuis, vaak ook met een vaginale echo. De gynaecoloog neemt meestal een of meer stukjes weefsel weg (micro-curettage). Met de uitslag kan de arts zien of de tumor kwaadaardig is.
Wat merk je als je HPV hebt? HPV kan de cellen in je baarmoederhals, geslachtsorganen of mond- en keelholte besmetten waardoor een HPV-infectie ontstaat. Vaak merk je niets van een besmetting met HPV en heb je geen klachten. Meestal ruimt je lichaam de HPV-infectie binnen 1 tot 2 jaar weer zelf op.
De kanker is een ongecontroleerde groei van afwijkende of abnormale cellen in het slijmvlies van de baarmoederhals (1) (ook cervix genoemd). Hij kan zich op twee plaatsen ontwikkelen: ter hoogte van de ectocervix (3) of baarmoedermond en met het blote oog zichtbaar tijdens een gynaecologisch onderzoek.
Pap 3a: Er zijn licht afwijkende cellen te zien. Het is verstandig om voor verder onderzoek naar de gynaecoloog te gaan. Bij de helft van de vrouwen is een behandeling nodig. Pap 3b: Er zijn meer afwijkende cellen te zien.
Van alle vrouwen vanaf 16 jaar heeft ruim 52 procent in de afgelopen vijf jaar een cervixuitstrijkje laten maken. Bijna een kwart gaf aan dat ze dit langer dan vijf jaar geleden hebben laten doen. Ruim 2 op de 10 vrouwen van 16 jaar of ouder heeft nog nooit een uitstrijkje laten maken.
Van de Nederlandse vrouwen van achttien tot dertig jaar is 11,8 procent besmet met één of meerdere van de HPV-virussen, die een verhoogd risico kunnen geven op baarmoederhalskanker later in het leven.
“Vrouwen hoeven voor een uitstrijkje helemaal niet in eerste instantie naar de huisarts. Ze kunnen het ook thuis met de zelf-afname-test doen, zonder eendenbek!” Dat zegt hoogleraar gynaecoloog Ruud Bekkers van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven.
Wanneer je er klaar voor bent en zo ontspannen mogelijk bent, zal de eendenbek geleidelijk naar binnen worden gebracht, wat een drukkend gevoel kan geven. Het zou echter niet pijnlijk moeten zijn.