2 minuten is een minimum. Je mag uiteraard ook langer niet-zitten. Graag zelfs! De maximale sta-duur die we adviseren is één uur aan een stuk.
Hoe lang mag je per dag zitten
Volgens Sielhorst is het een kwestie van tijd voordat er een norm komt van de wereldgezondheidsorganisatie WHO: "Mensen moeten niet meer dan 30 minuten tot een uur onafgebroken zitten. Vier uur per werkdag zitten is ongezond.
Langdurig zitten kan zorgen voor veranderingen in onder meer de insulineniveaus, insulinegevoeligheid en plasmavetten in het bloed. Dit zou het grotere risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten kunnen verklaren.
Mannen en vrouwen zitten ongeveer even veel
In 2021 zaten Nederlandse mannen van 4 jaar en ouder dagelijks gemiddeld 9 uur en 18 minuten. Voor vrouwen was dit 8 uur en 54 minuten. Tussen 2015 en 2021 is het gemiddeld aantal dagelijkse zituren voor mannen stabiel.
Je hoort vaak dat je 10.000 stappen per dag moet zetten. Maar dat is niet voor iedereen haalbaar. Vooral als je een zittend beroep hebt, kan het demotiverend werken. 8.000 stappen per dag is een goede richtlijn.
Een gezonde sta-werkplek
Je hart pompt bij staand werken 10 x zoveel bloed rond in je lichaam. Een effectieve bloedcirculatie houdt je scherper. Je lichaam is niet ontworpen om veel te zitten, hierdoor kun je klachten krijgen. Wissel je je houding af met staan, dan reduceer je de kans op rug- schouder- en nekklachten.
Even zitten kan heel fijn zijn. Het vermindert stress en helpt je lichaam te herstellen van bijvoorbeeld een sportieve inspanning. Toch is ons lichaam niet gemaakt voor een zittend bestaan. Veel werkenden hebben fysieke klachten zoals rug- en nekklachten door langdurig zitten of te weinig bewegen op het werk.
Veel minder bekend is echter dat 'zitten' een minstens zo grote risicofactor is voor het krijgen van hart- en vaatziekten of kanker. Zitten heet niet voor niets ook wel het nieuwe roken. In de medische wereld wordt ook wel over het 'sedentary death syndrome' gesproken, oftewel: je 'dood'zitten.
Liggen en zitten is net zo goed. In beide gevallen krijgt het lichaam rust. Het is heel belangrijk om spieren te ontspannen. Alle processen in het lichaam komen ook tot rust.
Het veel en langdurige stilzitten of liggen kan onder meer leiden tot vetopslag rondom het hart, slechte botkwaliteit bij vrouwen en hoge bloeddruk. Veel ouderen zijn zich volgens de hoogleraar niet bewust van de gevaren van het zogeheten 'sedentair gedrag'.
Volgens Australisch onderzoek is de 'zitziekte' verantwoordelijk voor bijna zeven procent van alle sterfgevallen. Naar alle waarschijnlijkheid verhoogt langdurig zitten de kans op diabetes en hart- en vaatziekten. Sommige onderzoeken zien een relatie met depressies, een aantal vormen van kanker en bewegingsproblemen.
Voeding is ongezond als het te veel is: te veel verzadigd vet, te veel zout of gewoon te veel eten. Te veel eten leidt tot overgewicht, wat diabetes en een te hoog LDL-cholesterol tot gevolg kan hebben. Te veel verzadigd vet en en te veel zout verhogen het risico op slagaderziekte, met of zonder overgewicht.
Een zittend (seditair) bestaan wordt ook geassocieerd met hoge bloeddruk en hoog cholesterol. Dit kan eerder leiden tot hart- en vaatziekten en bijvoorbeeld diabetes. Zelfs depressies en sommige vormen van kanker worden geassocieerd met te lang zitten! Evenals overgewicht en vroegtijdig overlijden.
Er is nog geen norm vastgesteld hoeveel je maximaal mag zitten per dag. Onderzoek heeft wel uitgewezen dat mensen die dagelijks 8 tot 11 uur zitten een grotere kans hebben op vroegtijdig overlijden dan mensen die minder dan 4 uur per dag zitten.
Recent onderzoek toont aan dat wie vaak lang stilzit meer dan 2 keer zoveel kans heeft om diabetes te ontwikkelen, en bijna 2,5 keer zoveel risico op hart- en vaatziekten. Zelfs mensen die naast hun zittende dagtaak voldoende beweging nemen of sporten, blijken een hoger risico op gezondheidskwalen te lopen.
Elke dag 180 minuten lichamelijk actief zijn, waarvan minstens 60 minuten matig of zwaar intensief. Dit kan met verschillende activiteiten verspreid over de dag. Meer bewegen is beter. Laat ze niet langer dan 60 minuten stilzitten, bijvoorbeeld 'vast' in een stoeltje.
De aorta maakt vanaf je hart namelijk een bocht via de linkerkant om bij de buik te komen. Lig je op je rechterzij, dan moet het bloed eerst omhoog gepompt worden en dit kost meer moeite dan naar beneden. Heb je vlak voor het slapengaan nog wat gegeten? Dan is het zeker aan te raden om op je linkerzij te gaan liggen.
Lang stil zitten blijft slecht voor je gezondheid. Dat valt uiteen in twee effecten: het directe effect wat voortvloeit uit het feit dat ons lichaam niet gemaakt is voor de zithouding en zeker niet voor lange tijd. En de effecten die samenhangen met een stilzittende, of stilstaande, levensstijl.
Als buikslaper kan u beter één been optrekken, dit vermindert de druk in de lage rug aanzienlijk en stabiliseert het bekken. U kiest best voor een medium tot harde matras. Eet en drink niet te zwaar 's avonds. Idealiter eet u niets meer tot 2 à 3 uur voor het slapen gaan.
Maar hoe vaak kun je het beste je plek verlaten? Volgens de Amerikaanse osteopaat Xerxes Dalal kun je het beste 40 keer per dag even opstaan om lichamelijke klachten te minderen of te voorkomen.
Gezonde mix van zitten, staan en bewegen
Je kan je medewerkers onder andere met wisselwerken (elk half uur even rechtstaan) aanmoedigen om minder lang te zitten. Daarnaast blijft het natuurlijk belangrijk om je medewerkers actiever te maken, en ze dus aan te zetten tot meer bewegen.
Bewegen en je spieren
Binnen een week van lichamelijke inactiviteit verlies je al gauw 1,4 kilo aan spiermassa. Ook worden je spieren ongevoeliger voor suikers, waardoor het suikergehalte in het bloed hoger blijft en je immuunsysteem minder goed werkt. Bewegen is dus ook goed om jezelf te beschermen tegen ziekten.
Een gevolg van te veel sporten is het risico op beschadigde botten. Door het sporten krijg je een grotere hoeveelheid cortisol in je lichaam. Deze stof reguleert processen in het lichaam zoals het metabolisme en het immuunrespons. Wanneer er teveel van deze stof aanwezig is, wordt er meer botweefsel afgebroken.
Voldoende bewegen kan de kans op hart- en vaatziekten 20 tot 30% verlagen. De bloeddruk verlaagt, waardoor de kans op bijvoorbeeld een hartinfarct of beroerte kleiner is.
De beweegrichtlijn voor volwassenen en ouderen is als volgt: Bewegen is goed, meer bewegen is beter. Doe minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, verspreid over diverse dagen. Langer, vaker en/ of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel.