Grafrechten zijn de rechten op een graf, die zijn afgekocht met een wettelijke minimumtermijn van tien jaar. Dat is de wettelijke grafrust. Bij veel begraafplaatsen kan er ook gekozen worden voor vijftien of twintig jaar.
De tijd dat iemand in een algemeen graf ligt, is vaak 10 jaar. Dat is gelijk aan de minimale periode van grafrust. Langer, bijvoorbeeld 15 of 20 jaar, is soms ook mogelijk, maar dat is afhankelijk van de begraafplaats. Na die periode kan de houder van de begraafplaats de rustplaats ruimen.
U mag een overledene niet eerder dan 36 uur na overlijden laten begraven of cremeren. En niet later dan 6 werkdagen na overlijden. Het weekend en feestdagen zijn geen werkdagen. Na de crematie moet het crematorium de as van de overledene 1 maand bewaren.
Iemand die begraven wordt, moet minstens 10 jaar begraven blijven. Dat heet de wettelijke termijn van grafrust.
Bij een particulier graf geldt een bepaalde tijd van minstens 10 jaar, die telkens met 10 jaar kan worden verlengd, echter kan de begraafplaats zelf bepalen voor welke periode zij verlengen. De wettelijk minimale verlenging is 5 jaar; de maximale is 20 jaar.
Elk geval is anders. De wetgever gaat er van uit dat na een begraving van 10 jaar een lichaam helemaal geskeletteerd is. Dat houdt in dat alleen de belangrijkste grote botten over zijn. Bij sommige mensen zal dit al na 5 of 7 jaar het geval zijn, afhankelijk van de omstandigheden.
Graven met eeuwige rechten bestaan niet in Nederland. Die zijn in het verleden nooit uitgegeven en worden ook niet uitgegeven. De wet kent alleen 'graven voor onbepaalde tijd'. Dat zijn graven waarvan de einddatum nog niet bekend is.
"In het crematorium worden kisten verbrand. Bloemen worden weggehaald, maar tekeningen, kaarten en foto's worden in de oven mee verbrand op 850 graden. Het duurt één tot anderhalf uur voordat alles in as verandert. Botfragmenten worden verbrijzeld en de as wordt in een urn gedaan."
Als een graf geruimd wordt, wordt meestal eerst alleen het monument weg gehaald. De steen wordt dan gewoonlijk in stukken geslagen en afgevoerd. De inhoud van het graf, dus de botten, worden niet meteen weg gehaald. Dat gebeurt pas als er opnieuw in het graf begraven wordt voor een andere familie.
"Als de grafrechten verlopen of zijn afgestaan, dan wordt er meestal meteen bovengronds geruimd. Dat houdt in dat de grafsteen en eventuele grafzerk weg worden gehaald, er komt een laagje verse aarde overheen en dat wordt ingezaaid met gras. Met de begraven stoffelijke resten gebeurt dan dus niets."
Hier bestaan geen regels voor. Om een overledene wel of niet thuis op te baren is een vrije keuze. Ook om hem 's nachts alleen te laten. De meeste mensen laten een overledene niet alleen in huis en zorgen voor een wake; dat is een kwestie van gevoel.
Natuurlijk mag iemand de overledene op de mond kussen maar men moet wel rekening houden dat daar veel bacteriën aanwezig zijn. Het is wellicht een vervelend praatje maar direct na het overlijden begint het lichaam met het ontbindingsproces. Die lichaamssappen moeten weg en dat gaat vaak via de mondhoeken.
Cremeren is het proces waarbij een overleden lichaam wordt verbrand. Het verbranden van het lichaam doet voor diegene geen pijn, je voelt er dan niks meer van want alleen je lijf is er nog.
Tien jaar is een kroonjaar. Dat geldt niet alleen tijdens een mensenleven: het getal tien speelt ook een belangrijke rol na een overlijden. Zo schrijft de Wet op de lijkbezorging onder meer voor dat een graf pas mag worden geruimd wanneer na de laatste begraving of bijzetting van een lijk tien jaar zijn verstreken.
Hier zijn geen wettelijke regels voor. Een kist mag in alle houdingen in een graf: horizontaal, verticaal, op een zijde, ondersteboven en ook, zoals in uw geval, achterstevoren. Op begraafplaatsen waar gewoonlijk 'achterstevoren' wordt begraven, staat dit ook niet in de reglementen.
De rechthebbende is degene die volgens de registers van de begraafplaats als zodanig te boek staat en die een akte of brief als bewijs daarvan krijgt.
Na verloop van tijd zakken de zijkanten van de kisten in elkaar, maar de (kisten met de) lichamen zakken niet dieper de grond in. Die blijven allemaal liggen op de diepte waarop ze begraven zijn. In een 3-persoons graf worden de kisten vaak geplaatst op dieptes van ongeveer 120 cm, 210 cm en 300 cm.
Het is niet zo dat een begrafenis of crematie pas na 5 dagen plaats MAG vinden. De termijn van 5 dagen wordt vaak genomen als compromis tussen het tijdig zo veel mogelijk mensen op de hoogte stellen van het overlijden en de zaak niet onnodig te rekken en het belang van de volksgezondheid.
Hoeveel personen in een graf mogen, is niet landelijk wettelijk geregeld. Het verschilt per begraafplaats. Hoeveel personen in een graf begraven kunnen worden staat in de beheersverordening of in het beheersreglement van een begraafplaats, of in de grafbrief.
Na de verzorging kan men bij een intacte huid van zowel de overledene, als nabestaande of verzorger, iemand zonder problemen aanraken. Voor het sluiten van de ogen, is het vaak al voldoende ogen direct na het overlijden met de vingers dicht te strijken.
Als er wordt gesproken over het schoonmaken na een overlijden of onopgemerkte dood, ligt de nadruk vaak op het risico van bloed overdraagbare ziekteverwekkers. Dit zijn ziektekiemen die in bloed leven en zeer veel ellende kunnen veroorzaken. Sommige van deze ziektekiemen worden bacteriën genoemd en anderen virussen.
De mond kan je na overlijden dichtdoen en met een handdoek-rolletje onder de kin dichthouden. Maar de mond is de sterkste spier van je lichaam en als de spierstijfheid afneemt, gaat de mond weer open staan. Overigens moet je als iemand een kunstgebit heeft, dit weer indoen voor het sluiten.
De grafkosten voor een algemeen graf liggen op ongeveer 780 euro bij een looptijd van 10 jaar.
Op sommige begraafplaatsen kan het in stand houden van een graf voor onbepaalde tijd 3.000,- kosten en op andere 14.000,-. Dan uw vraag of bij een keuze voor 20 jaar de rechten maximaal voor 10 jaar verlengd worden of dat dan weer gekozen kan worden voor onbepaalde tijd.
Het is mogelijk om grafonderhoud af te kopen. Dit kost € 109,50 per jaar voor een graf met een grafmonument, €58,00 per jaar voor een graf zonder grafmonument (prijspeil 2022).