Het recht van de legitimaris om aanspraak te maken op de legitieme portie (het kindsdeel) vervalt wanneer hij niet binnen een door een belanghebbende (meestal erfgenaam) gestelde redelijke termijn, en uiterlijk 5 jaar na het overlijden van de erflater, heeft aangegeven dat hij zijn legitieme portie wenst te ontvangen.
Verdeling aanvechten
Een erfgenaam die denkt dat hij of zij in de erfenis niet alles heeft ontvangen waar hij recht op heeft, kan de verdeling uit het testament aanvechten. De wet benadrukt echter dat de waarde van zijn deel lager moet zijn dan 25% van de waarde van het deel van de andere erfgenamen.
Ook als de ouder in zijn of haar testament heeft vastgelegd dat je onterfd wordt, mag je een deel van de erfenis opeisen. Dit deel heet de legitieme portie en bestaat alleen uit geld, nooit uit spullen van de overledene. Volgens de wet is de legitieme portie de helft van het gewone kindsdeel.
Het kindsdeel van de erfenis is pas opeisbaar op het moment dat beide ouders overleden zijn. Dit geldt bijvoorbeeld ook als uw biologische ouder overleden is, maar hij of zij opnieuw getrouwd was. Zolang de stiefouder in leven is, dan maakt u nog geen aanspraak op uw kindsdeel van de erfenis.
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Legitieme portie
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders. Het maakt daarvoor niet uit hoe de relatie van de kinderen met de ouders is. Als kinderen akkoord gaan met hun onterving, krijgen zij niets uit de erfenis.
De langstlevende mag die bezittingen zelfs verkopen of aan anderen schenken. Daarvoor is de toestemming of medewerking van de kinderen niet nodig. Kortom, de langstlevende kan, zo lijkt het, ongestoord zijn of haar gang gaan en de volledige erfenis van de overleden ouder opmaken.
Wanneer deblokkeert de bank? Zodra de bank officieel op de hoogte is wie de wettige erfgenamen van de overledene zijn, worden de rekeningen gedeblokkeerd.
Termijn voor het aanvechten van een erfenis
Voor het bezwaar tegen een erfenis staat een verjaringstermijn van 20 jaar. Het is aanbevolen om bij onenigheid snel met juridische stappen te nemen.
Rechtbank heeft meer informatie over erfenissen
In een openbaar boedelregister staan bijvoorbeeld: gegevens over het ongedaan maken van de wettelijke verdeling door de langstlevende echtgenoot; verklaringen van erfgenamen die de erfenis hebben aanvaard of hebben verworpen; de aanwijzing van een boedelnotaris.
Een erfgenaam neemt de rechten en de plichten van de overledene over: hij erft zijn bezittingen en schulden. Als de schulden groter zijn dan de waarde van zijn bezittingen, kan de erfenis dus negatief uitpakken. Iedere erfgenaam heeft het recht om zelf te beslissen de nalatenschap te aanvaarden of te verwerpen.
Testamenten verjaren nooit, ze worden altijd bewaard in de archieven van de notaris. Zodra er een nieuw testament is gemaakt ter vervanging van de voorgaand, blijft de oude versie nog steeds in het archief. Alle testamenten in Nederland zijn geregistreerd in het Centraal Testamenten Register (CTR) in Den Haag.
Kortom: een verklaring van erfrecht is niet altijd nodig. In situaties waarbij de partner erft is deze verklaring niet altijd noodzakelijk. Meestal wordt het initiatief om een verklaring van erfrecht op te stellen pas genomen als dit door een instantie wordt gevraagd. Dit is altijd pas ná het overlijden.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
Langstlevende ouder maakt de erfenis op
De langstlevende heeft gedurende diens leven het volledige beheer over de erfenis die door de overleden partner is achtergelaten. Dat betekent ook dat de langstlevende het geld helemaal mag opmaken, inclusief de kindsdelen van de kinderen.
Langstlevende is half eigenaar en heeft vruchtgebruik
De langstlevende is in deze situatie niet volledig eigenaar van de woning en mag dus ook niet alleen besluiten tot verkoop over te gaan. Hiervoor is toestemming van de erfgenamen noodzakelijk.
Een testament kan alleen worden gewijzigd indien vast is komen te staan, dat er sprake is van wilsbekwaamheid. Bij wilsonbekwaamheid zal de notaris niet overgaan tot het wijzigen en het registreren van het dan geldende testament.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel.
Wettelijk gezien is het niet mogelijk om kinderen volledig te onterven. Kinderen hebben namelijk altijd recht op een geldelijk bedrag dat wij de legitieme portie van de erfenis noemen. Concreet betekent dat het volgende: stel een moeder heeft drie kinderen onder wie de erfenis zou worden verdeeld.
Als onterfde echtgenoot heeft u inderdaad geen rechten meer, ook niet op een legitieme portie. Als onterfd kind heeft u wel rechten: Recht op inzage in de financiën van de overledene. Recht op de legitieme portie.
Kinderen zijn zogenaamde reservataire erfgenamen. Dit wil zeggen dat zij altijd recht hebben op een bepaald deel van de nalatenschap van hun ouders. Je kan ze dus niet onterven, maar het is wel mogelijk om het ene kind meer te geven dan het andere.
Het verwerpen van een erfenis gaat via de rechtbank. Je moet hiervoor een schriftelijke verklaring afleggen bij de rechtbank. Dat kost ongeveer 134 euro (2022).
Onterfd kind
Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is. U kunt uw eigen notaris vragen om u te helpen.