Aangepast aan het leven in zee, brengen walvissen tot 80% van hun leven onder water door. Hoe lang een walvis onder water kan blijven, verschilt per soort. Bultruggen kunnen tot een uur onder water blijven, maar komen meestal om de 3 à 7 minuten boven.
De potvis kan tot 90 minuten onder water blijven, op zoek naar voedsel, zonder te ademen. Andere zeezoogdieren, zoals bijvoorbeeld de bultrug, de walrus of de zeekoe (foto onder), kunnen ook makkelijk 20 minuten zonder zuurstof.
Het dier dat het langste onder water kan blijven is de zogeheten onechte karetschildpad: ruim 5 uur.
In tegenstelling tot de meeste andere zoogdieren kunnen walvissen niet ademen door hun mond. Hun luchtpijp is echter verbonden met hun blaasgat; walvissen kunnen zo hun mond open doen onder water zonder te verdrinken. De meeste walvissen kunnen hun adem 7-30 minuten inhouden, potvissen zelfs tot wel 2 uur.
Potvissen eten vooral pijlinktvissen, die vaak op grote diepte leven. Potvissen zijn dan ook gespecialiseerd in diep duiken, tot een record-diepte van wel 2800 meter.
In de zeldzame gevallen dat een mens in de bek van een walvis terechtkomt, gaat dat bijna zeker per ongeluk. Walvissen eten namelijk geen mensen. Tandwalvissen, zoals potvissen, hebben tanden en eten onder meer inktvis en vis.
Ze slapen rechtop. Voor het eerst hebben wetenschappers slapende walvissen gezien. Tot nu toe dacht iedereen dat walvissen nooit echt sliepen. De ene helft van hun hersenen zou wakker zijn, terwijl de andere rustte.
Toch kunnen alle walvissen veel beter horen dan mensen. Mensen kunnen tussen de 20 Hz en 20 kHz horen. Om wel walvissen te kunnen horen, is een speciale hydrofoon nodig. De hele lage opgenomen geluiden worden dan omgezet naar een hoorbare frequentie voor mensen.
De meeste mensen kunnen hun adem onder water niet langer dan een minuut inhouden. Dan krijgt je lichaam te weinig zuurstof en moet je ademen, anders raak je bewusteloos. Maar door te trainen kun je je adem steeds langer inhouden. Freedivers kunnen dat wel tien minuten lang.
"Mannetjes doen het vaak om vrouwtjes te imponeren, maar voor andere situaties zijn er hypotheses die evengoed waar kunnen zijn. Huidparasieten verwijderen, een manier van communicatie, of gewoon omdat ze het leuk vinden.
Het blaasgat is de enige manier voor dolfijnen om adem te halen. Er zit geen luchtpijp aan hun mond verbonden. Een dolfijn kan dus letterlijk stikken met zijn mond wagenwijd open, mocht het blaasgat geblokkeerd zijn. Met het blaasgat kunnen dolfijnen niet ruiken, zij hebben dan ook geen reukvermogen.
Diepst duikende zoogdier
De dolfijn van Cuvier is zoals gezegd de kampioen onder de duikers. Dat de dolfijnen van duiken houden, is bijna een understatement. De dieren brengen een groot deel van hun dag duikend door. Gemiddeld duiken ze zeven keer per dag naar een diepte van 1 tot twee kilometer onder het oppervlak.
Mannetjes walvishaaien blijken meestal 'maar' 8 tot 9 meter lang. Grote walvishaaien kunnen wel 15.000 kilo wegen. De grootste die ooit is gezien, was bijna 19 meter lang. De walvishaai is een bedreigde diersoort.
1. Blauwe Vinvis – 110.000 kilogram. Het grootste dier op aarde is de Blauwe Vinvis. Ze kunnen lengtes behalen van 33 meter en een gewicht halen van meer dan 170.000 kilogram.
Wetenschappers weten nu hoe het zoogdier dat doet zonder zich te verslikken. Wanneer het etenstijd is voor vinvissen zwemmen ze op hun prooien af en sperren op het laatste moment hun enorme bek open. Dat creëert onderdruk, waardoor water, krill en visjes naar binnen worden gezogen.
Ze komen regelmatig boven om adem te halen, want ze zijn geen vissen en hebben dus geen kieuwen om zuurstof mee uit water te filteren. Een dolfijn kan ongeveer vijftien minuten onder water blijven. Sommige dolfijnen zelfs een uur!
Na gemiddeld 16 minuten onder water zijn de meeste mensen overleden.
Eerst vindt worsteling plaats om boven te blijven. Door deze worsteling treedt uitputting op. Uiteindelijk inhaleert de persoon water, wat leidt tot braken en hoesten, waarna de persoon in coma raakt en overlijdt. In zoet water duurt dit vier tot vijf minuten, in zout water is dit acht tot twaalf minuten.
William Trubridge heeft een nieuw wereldrecord neergezet. De Nieuw-Zeelander dook zonder zuurstofflessen naar een absurde diepte van 122 meter. De waaghals hield daarvoor bijna 4,5e minuut zijn adem in. Trubridge is de enige die zo gek is om dit te blijven doen: al 15 keer eerder had hij het wereldrecord in handen.
Walvissen kunnen inderdaad zeewater drinken. Ze moeten het overtollige zout uitscheiden via de urine. Daarbij is het belangrijk om het zout sterk te kunnen concentreren. Daarvoor hebben ze aanpassingen ondergaan ter hoogte van hun nieren, die ook relatief tot lichaamsgewicht groter zijn dan bij landzoogdieren.
Zo eet één enkele blauwe vinvis per dag gemiddeld zestien ton aan voedsel, drie keer meer dan waar wetenschappers van uitgingen.
Pakicetiden: de vroegste walvissen
De pakicetiden zijn gehoefde zoogdieren die worden geclassificeerd als de vroegste walvissen Ze leefden gedurende het Vroeg-Eoceen, ongeveer 53 miljoen jaar geleden en zagen eruit als honden met gehoefde voeten en lange dikke staarten.
Wetenschappers hebben ontdekt dat krokodillen – net als sommige vogels en zeedieren – slechts één hersenhelft kunnen laten slapen. Doordat maar één hersenhelft slaapt, kan de krokodil het oog dat in verbinding staat met de hersenhelft die wakker is, open houden.
Het korte antwoord is ja, vissen slapen. De manier waarop ze slapen is echter totaal anders dan bij mensen, zoogdieren en de meeste andere dieren. Tijdens het slapen komen de meeste vissen in een rusttoestand waarin ze stil blijven, een lagere stofwisseling hebben, minder ademhalen en minder hersenactiviteit hebben.
Bij een bodemhaai, zoals een epaulethaai of luipaardhaai, is het wel duidelijk: die liggen 23 uur per dag op de bodem te slapen. Maar voor veel andere haaien wordt het wat vager. Vrij zwemmende haaien, zoals de zwartpunthaai, moeten wel degelijk zwemmen om te kunnen ademhalen.