Pathologisch liegen kan dan een symptoom zijn van verschillende psychische aandoeningen, bijvoorbeeld een gedragsstoornis bij kinderen of jongeren, een onvermogen om de impuls te beheersen of een Cluster-B-persoonlijkheidsstoornis. In de bovenstaande gevallen is de leugenaar zich er goed van bewust dat hij liegt.
Pseudologica fantastica is chronisch, excessief liegen dat onderdeel is geworden van iemands persoonlijkheid. Bij pseudologica fantastica is de patiënt niet uit op gewin en is er geen motivatie om de rol van zieke op zich te nemen.
Liegen: wie, waarom en waarover? Volgens 'De Leugenacademie' liegen mensen om er zelf beter van te worden of omdat ze aardig gevonden willen worden. Ook zaken als geld en aanzien zijn een belangrijke reden (2). Mannen schijnen drie keer zo vaak te liegen als vrouwen (3).
Een pathologisch leugenaar liegt zeer regelmatig, over van alles. Hij - of zij - weet wel dat hij liegt, maar op den duur gaat hij in zijn eigen verhalen geloven. Vaak zijn het heel gedetailleerde, fantasierijke leugens, die ergens te mooi zijn om waar te zijn.
Stress en angst worden weerspiegeld wanneer iemand een leugen zeer lange tijd in stand houdt. Dit soort leugens brengen een hoop onrust, stress en het gevoel 'achtervolgd' te worden met zich mee, de persoon heeft het gevoel dat hij altijd alert moet zijn.
Volgens dit onderzoek wennen onze hersenen niet alleen aan omgevingsfactoren zoals het tikken van een klok, maar ook aan eigen immoreel gedrag, zoals liegen. Bij een eerste leugen, zo werd met fMRI-scans vastgesteld, reageert het emotionele centrum van ons brein, de amygdala, nog hevig.
Aan de zijkant nek krabben. Als we ons ongemakkelijk voelen, maken we vaak een wrijvende beweging aan de zijkant van onze nek. Mensen die liegen, maken een krabbende beweging op die plek. Deze beweging duidt op een combinatie van ongemak, stress en nadenken.
Het gedrag is nerveus
Vaak gaan ze sneller praten en kunnen gaan zweten. Echter vaak zie je bij narcisten dat deze dermate geslepen zijn in hun gedrag dat het liegen ze gemakkelijk afgaat. Vaak zonder enig blikken of blozen liegen ze recht in je gezicht.
Mensen met een pathologisch ziektebeeld zoals een narcistische persoonlijkheidsstoornis, kenmerken zich door een gebrek aan geweten en empathie. Deze mensen liegen pathologisch (pseudologica fantastica) en manipuleren altijd, overal en iedereen. Zij liegen zelfs over triviale dingen, ook tegen zichzelf.
Met een leugen schep je vaak een positiever beeld van jezelf en dat voelt beter. Bang bent dat anderen je zullen vergeten. En dan lieg jij misschien wel om aandacht te vragen of door andere 'gezien' te worden. Jij denkt dan waarschijnlijk dat je die aandacht niet zou krijgen als je eerlijk zou zijn.
Hoe je hem conditioneert om niet meer te liegen
Dus op het moment dat hij liegt laat je hem weten dat je dit absoluut niet wil, en wat de gevolgen zijn (negatieve prikkel) wanneer hij het nog eens doet. Vervolgens beloon je hem op het moment dat hij het niet meer doet.
Tijdens het vertellen van een leugen, is het belangrijk dat je rust uitstraalt en geen opvallend of afwijkend gedrag vertoont. Veel mensen die liegen bewegen meer of anders met hun benen, lichaam en armen. Het vertellen van een leugen gaat dus ook makkelijk wanneer je in een ontspannen houding op een stoel zit.
De narcist liegt om verschillende redenen.
Soms liegt hij voor een reden waarom de meesten onder ons wel eens liegen. Hij kan ook liegen om zijn imago te verbeteren of om uit de problemen te geraken. Ook om zijn verantwoordelijkheid te ontwijken. Hij liegt soms gewoon om tegendraads te doen.
Narcisten vallen op gevoelige en empathische vrouwen en mannen. Mensen met prachtige eigenschappen en waarden als zorgzaamheid, respect, eerlijkheid, openheid. Zorgzaamheid, bijvoorbeeld, zorgt ervoor dat je oog hebt voor de behoefte van anderen.
Ook in bed. De meeste narcisten leven in de volle overtuiging dat ze onweerstaanbaar zijn in bed en dat hun bedpartner maar al te graag bereid is om aan hun fantasien te voldoen. Dit is overigens een reden waarom narcisten zo slecht om kunnen gaan met kritiek, krenking en met afwijzing. Ook in bed.
Iemand die liegt zal de neiging hebben om het lichaam niet richting degene tegen wie hij of zij praat te keren. Benen die de andere kant op wijzen en gedraaide schouders kunnen dus een signaal zijn.
Als hij of zij echt een leugen heeft verteld, geef hen dan een manier om die leugen terug in te trekken. Praat daarna over wat er gebeurd is, en wat ze de volgende keer kunnen doen als ze in de verleiding komen om te liegen. Zoek de reden achter de leugen. Dat is een cruciaal deel van het gesprek.
Vertel je partner dat je van hem of haar houdt, precies zoals hij of zij is. Zelfs als hij of zij niets spannends te vertellen heeft. Let op de handen van je gesprekspartner. Pathologische leugenaars hebben de neiging om hun eigen handen vast te houden wanneer ze liegen.
Liegen is zwaarder voor de hersenen dan de waarheid vertellen, en dus vallen leugenaars terug op kopieergedrag. Volgens de onderzoekster is er nog een andere mogelijke verklaring. „De leugenaar past zijn gedrag bewust of onbewust aan zijn gesprekspartner aan, om zo de kans te vergroten dat hij geloofd wordt.