In het algemeen geldt dat staar ontstaat als de stofwisseling van de lens verandert. Dat kan veroorzaakt worden door leeftijd maar ook door stofwisselingsziekten, trauma, medicijngebruik, andere oogziekten of oogoperaties en soms komt staar al bij de geboorte voor (familiair of in kader van een syndroom of ziekte).
Oorzaken van staar
Dit is een normaal ouderdomsverschijnsel dat al vanaf 55 jaar kan ontstaan. Rond de 75 jaar heeft 70% van de mensen staar. Ouderdomsstaar is dan ook de meest voorkomende vorm van staar.
Wetenschappelijk is nog nooit bewezen dat staar te voorkomen is. Mensen met staar hebben waarschijnlijk gewoon pech. Wel wordt vaak beweerd om gezond te eten, niet te roken en zo weinig mogelijk te stressen. Tevens is te lang naar beeldschermen kijken ook slecht voor je ogen, wat kan bijdragen aan staar.
Staar kan niet behandeld worden met medicijnen of laseren. De enige behandeling van staar is een staaroperatie, waarbij de troebele lens wordt vervangen door een heldere kunstlens. Voor de staaroperatie wordt door middel van een onderzoek (biometrie) gemeten welke sterkte de kunstlens moet hebben.
Wazig zien is een van de eerste klachten bij beginnende staar. Kleuren valer en minder helder zien > Alle kleuren ziet u grauwer. Vooral de kleur blauw vervaagt, omdat de lens bruiner/geler wordt. Gek genoeg merken mensen vaak pas na een staaroperatie dat ze in het verleden minder kleur zagen.
Ook zijn corticosteroïden medicijnen die de patiënt soms gebruikt als vervanging van het bijnierschorshormoon wanneer de patiënt dit zelf niet aanmaakt. Wanneer de patiënt deze geneesmiddelen gedurende langere tijd inneemt, leidt dit tot chronisch open-hoek glaucoom en staar: troebele ooglens).
De operatie doet geen pijn. Artsen kunnen de staaroperatie ook met een laser doen. Onderzoek heeft laten zien dat dit meestal niet beter is dan een gewone operatie. Na de operatie krijgt u meestal een plastic doorzichtig oogkapje op uw oog.
Als u slecht ziet of een oogaandoening heeft zoals staar, glaucoom of maculadegeneratie, kan dit risico's opleveren in het verkeer. U kunt bijvoorbeeld moeite hebben met diepte zien, verkeersborden lezen of gevaar zien aankomen.
Een goede opticien herkent staar bij het opmeten van uw oog. Soms is de staar al zo sterk dat een goede meting van het oog niet eens meer mogelijk is. De opticien stuurt u dan door naar een oogarts. Voor het krijgen van een vergoeding van een behandeling van staar, moet u wel een verwijsbrief van uw huisarts vragen.
In het algemeen ontwikkelt staar zich heel geleidelijk en het kan jaren duren voordat u hier iets van merkt. Soms gaat het proces sneller en treedt er binnen enkele maanden al een merkbare verslechtering van het zicht op.
Er zijn geen medicijnen om staar te voorkomen of te genezen. Laseren is ook niet mogelijk. De enige behandeling voor staar is een staaroperatie, ook wel een cataractoperatie genoemd. Tijdens de operatie vervangt de oogarts de troebele lens door een heldere kunstlens.
De dag na de staaroperatie kan het zicht nog wazig of verminderd zijn. Dit kan komen door een tijdelijke zwelling van het oog. Dit herstelt zich meestal vanzelf de eerste week na de operatie. Het kan ook veroorzaakt worden door de brilsterkte die veranderd is.
De staar wordt dan langzaam erger. U gaat minder goed zien. U kunt problemen krijgen met bijvoorbeeld lezen, televisiekijken of autorijden. Als u eerst kiest voor afwachten, kunt u altijd later nog kiezen voor een operatie.
Kiest u een implantlens om dichtbij scherp te kunnen zien en had u voor de operatie ook een bril nodig om veraf goed te kunnen zien? Dan heeft u ná uw staaroperatie ook geen leesbril meer nodig, maar nog wel een bril of contactlenzen voor veraf.
De operatie duurt gemiddeld zo'n 20 tot 30 minuten. Met de voorbereidingen en de nazorg bent u ongeveer 2 tot 3 uur in het ziekenhuis. In de meeste gevallen kan de operatie onder plaatselijke verdoving plaatsvinden.
In de volksmond wordt de oogaandoening glaucoom nog vaak 'groene staar' genoemd. Deze term is verouderd en wordt in de medische wereld echter niet meer gebruikt. Glaucoom is namelijk een ziekte waarbij de oogzenuw aangetast is. Dit wordt meestal veroorzaakt door een verhoogde druk in de oogbol.
In sommige gevallen is aangeboren staar erfelijk. Dan erft de aandoening meestal autosomaal dominant over. Maar staar kan ook autosomaal recessief of X-gebonden recessief overerven. Als aangeboren staar onderdeel is van een erfelijk syndroom, geldt de manier van overerven van het syndroom.
Veel mensen die last hebben van staar, hebben dit aan beide ogen. Patiënten met staar worden behandeld met een staaroperatie, waarbij de troebele lens wordt vervangen door een kunstlens.
De oogarts bepaalt voorafgaand aan de operatie welke sterkte de kunstlens zal moeten hebben. Vaak is de wens om op een sterkte van ongeveer 0 uit te komen (d.w.z. dat er geen bril voor veraf nodig is na de operatie).
Wanneer u met beide ogen kijkt, dan is een gezichtsscherpte van 0,5 vereist. Als één oog niet meer of verminderd werkt, dan dient de visus in het andere oog minstens 0,5 (50%) te zijn. Het gezichtsveld is horizontaal 120 graden en verticaal 40 graden. In het centrale deel van het gezichtsveld mogen geen defecten zijn.
Het oog heeft tijd nodig om te herstellen. De eerste drie tot zes weken is het zicht nog niet optimaal. Daarna is het oog meestal voldoende hersteld. Bij de controleafspraak na ongeveer vier weken krijgt u, als dat nodig is, een briladvies mee voor nieuwe glazen.
Er bestaat een groter risico op een netvliesloslating en vocht onder de gele vlek (macula-oedeem) na de staaroperatie. Macula-oedeem wordt in deze folder besproken. De kans dat het lenszakje tijdens een staaroperatie scheurt is klein, ongeveer bij 1-2% van de staaroperaties.
Na de staaroperatie kun je niet direct autorijden. Je oog heeft de kans nodig om te herstellen. Door het kapje op je oog is autorijden na de staaroperatie gevaarlijk. Diepte en afstand zijn door het kapje lastig in te schatten.
Wanneer u geopereerd bent aan staar dan heeft u een controle-afspraak drie/vier weken na de operatie. Tijdens deze controle krijgt u van de assistent(e) of de oogarts een nieuw brilrecept mee. De opticien meet deze brilsterkte nog na voor u, ongeveer zes weken na de operatie.