Verslikken betekent dat er vloeistof of voedsel in de luchtpijp terechtkomt in plaats van in de slokdarm. Als het voedsel of de vloeistof daar blijft kan er een infectie ontstaan. Gewoonlijk krijgt iemand bij het verslikken een flinke hoestbui.
Verslikken kan komen doordat de luchtweg niet goed afgesloten kan worden, maar het kan ook gebeuren als u de tong niet (goed) kan bewegen of doordat u niet goed kunt voelen waar het voedsel zich in de mond bevindt. Het is belangrijk uw arts te laten weten dat u zich (regelmatig) verslikt.
Slikken en verslikken
Slikken doen we zeer vaak; zo'n 3000 keer per dag. Naast het doorslikken van eten en drinken, slikken we ons speeksel weg. Overdag doen we dit zo'n twee keer per minuut, 's nachts een keer per minuut.
Verslikken tijdens eten of drinken (hoesten, steeds kuchen, traanogen krijgen, rood worden, blauw aanlopen). Het speeksel of het voedsel loopt uit de mond. Kauwen lukt niet goed of het duurt lang.
Wanneer iemand zich verslikt, komt eten of drinken in de luchtpijp terecht. Meestal veroorzaakt dit een hoestbui. Hoesten zorgt ervoor dat datgene wat in de luchtpijp is gekomen er als het ware 'uit wordt geblazen'.
Bij luchtwegmalacie is de wand van de luchtpijp niet stevig genoeg. De luchtpijp blijft dan niet goed open staan tijdens de uitademing en soms ook niet tijdens de inademing. Ook kan de luchtpijp volledig dichtklappen. Bij luchtwegmalacie is de ademhaling te horen.
stille aspiratie: als de hoestreflex uitblijft of niet krachtig genoeg is, komt voedsel of drank terecht in de luchtweg. Keelschrapen, kuchjes, ademnood en borrelende stem na het slikken kunnen signalen zijn van stille aspiratie.
Onvoldoende zuurstof
Wanneer de concentratie zuurstof minder dan 10 vol.-% is, treedt zonder voorsymptomen (duizeligheid) bewusteloosheid op. Al snel zal ook hersenletsel het gevolg zijn en kan binnen enkele minuten de dood intreden, tenzij er direct reanimatie plaatsvindt.
Probeer het slikken met de goede tonghouding met vast voedsel (fruit, brood, vlees, enzovoort). Doe dit eerst met je lippen breed open (zodat je kunt zien wat je doet) en als dat goed gaat met je lippen dicht. Blijf wel goed voelen of je tongpunt tegen het klak-plekje blijft staan.
Ga NIET tussen de schouders slaan als de cliënt zich verslikt in drinken. Het slaan onderbreekt het hoestritme en dat is niet goed. Geef geen slokje water na het verslikken: dit maakt het alleen maar erger. De hoestprikkel kan dan weer uitgelokt worden.
U herkent een slikstoornis aan de volgende verschijnselen:
U verslikt zich tijdens/na het eten of drinken; u moet hoesten, wordt rood, loopt blauw aan, uw ogen beginnen te tranen. Er loopt speeksel, eten of drinken uit uw mond. U heeft het gevoel dat er eten, drinken of medicijnen in uw keel of slokdarm blijft steken.
Slikproblemen herkennen
Verslikken, hoesten, kuchen tijdens het eten of drinken. Speeksel, eten of drinken loopt uit de mond. Moeite met het bewegen van de tong of met het kauwen. Moeite met het inzetten van een slikbeweging.
Zuurstoftekort in het bloed leidt na enkele minuten tot verlies van het bewustzijn en zeer snel tot het uitvallen van vitale organen, met name de hersenen. Er volgt onherstelbare hersenbeschadiging, en vervolgens de dood.
Eten dat vastzit in de keel kan de slokdarm of luchtpijp afsluiten. Hierdoor kan er te weinig lucht in de longen komen.
Duidelijk is wel dat de angst in de loop der tijd steeds groter kan worden en de slikproblemen daardoor kunnen toenemen. Ook spanningen kunnen slikproblemen veroorzaken of verergeren.
Bij een lichte verslikking kan het slachtoffer nog gewoon spreken, hoesten en ademen.Bij een ernstige verslikking kan hij dit allemaal niet.
De Heimlichgreep op jezelf uitvoeren
Om het voorwerp eruit te krijgen moet je je vuist en je hand in je middenrif duwen. Gebruik hierbij een snelle j-vormige beweging, naar binnen en dan omhoog en herhaal dit meerdere keren.
Tussen 2015 en 2019 ging het in 40 procent van de gevallen om (een botje van) vlees of gevogelte . In 18 procent van de gevallen was vis(graat) de oorzaak. Verslikking en verstikking kwam voor in alle leeftijdsgroepen, maar het vaakst bij kinderen onder de 4.Zij vormden 11 procent van de gevallen.
Het is een vervelend gevoel alsof er iets in de keel blijft steken. Meestal zit dit gevoel ter hoogte van het strottenhoofd. Het brokgevoel in de keel is in veel gevallen een gevoel waarvoor geen duidelijke oorzaak is.
Er kunnen zich problemen voordoen met het sluitspiertje dat tussen de slokdarm en de maag zit. Op deze manier kan de maag niet goed ontspannen. Voedsel kan niet goed door de slokdarm heen worden gevoerd. De klachten dat eten blijft hangen in de slokdarm worden ook wel passageklachten genoemd.
Slikken doen we zeer vaak: speeksel wordt overdag twee maal per minuut weggeslikt en tijdens slaap ongeveer eenmaal per minuut. Slikken lijkt eenvoudig, maar is in werkelijkheid een zeer ingewikkeld samenspel van diverse spieren en zenuwen.
Door het dichtknijpen van de luchtpijp en/of de halsslagaders sterft het slachtoffer, als dit te lang duurt, aan de gevolgen van zuurstofgebrek (verstikking). Wanneer de zuurstoftoevoer naar de hersenen volledig is afgesloten, volgt bewusteloosheid doorgaans snel.
Keelpijn gaat meestal vanzelf over binnen 10 dagen. Een verkoudheidsvirus is vaak de oorzaak. Regelmatig koud water drinken of op een snoepje zuigen, kan helpen tegen de pijn.Neem bij heftige pijn paracetamol.
Behandeling. Het is al een opluchting wanneer de keel- neus- en oorarts (KNO-arts) geen afwijkingen vindt. Door deze geruststelling verdwijnt de klacht vaak vanzelf. Dit vindt meestal geleidelijk plaats, met af en toe nog opspelen van het brokgevoel.