Het geneesmiddel Softenon werd door het Duitse Chemieconcern Grünenthal uit Stolberg op 1 oktober 1957 als slaapmiddel, sedativum, pijnstiller en voor zwangere vrouwen als middel tegen zwangerschapsbraken op de markt gebracht.
Begin jaren zestig bleek dat het slaap- en kalmeringsmiddel Softenon de geboorte van mismaakte kinderen veroorzaakte. Anno 2001 staat het middel weer volop in de belangstelling; niet omdat het kalmeert, maar omdat het bij kanker en andere ziekten een gunstig effect kan hebben.
Thalidomide, beter bekend als softenon, zorgde voor duizenden misvormde baby's. Nietsvermoedend slikten zwangere vrouwen het nieuwe middel tegen ochtendmisselijkheid, waardoor ongeveer 10.000 baby's ter wereld kwamen met zwaar misvormde of verkorte ledematen. Ongeveer de helft van de getroffen kinderen stierf.
In de jaren zestig is de Softenon-tragedie de Amerikanen bespaard gebleven doordat de FDA het middel niet had goedgekeurd. De reputatie van de FDA als een van de betrouwbaarste geneesmiddeleninspecties van de wereld kreeg extra glans toen later in andere landen duizenden misvormde baby's werden geboren.
Thalidomide verandert afweerreacties, remt de groei van gezwellen en remt ontstekingen. Bij de ziekte van Kahler die niet meer reageert op chemotherapie, kan thalidomide bij ongeveer een derde van de patiënten een belangrijke verbetering van de ziekte geven.
In Nederland is DES naar schatting voorgeschreven aan tussen 189.000 en 378.000 zwangeren. Nederland telt zo'n 50.000 desdochters. De problematiek rondom vruchtbaarheid en zwangerschap is in Nederland van afnemend belang omdat de meeste desdochters inmiddels de leeftijd waarop ze kinderen krijgen gepasseerd zijn.
Thalidomide, beter bekend als softenon, zorgde voor duizenden misvormde baby's. Nietsvermoedend slikten zwangere vrouwen het nieuwe middel tegen ochtendmisselijkheid, waardoor ongeveer 10.000 baby's ter wereld kwamen met zwaar misvormde of verkorte ledematen. Ongeveer de helft van de getroffen kinderen stierf.
DES staat voor diëthylstilbestrol, een kunstmatig vrouwelijk hormoon dat in Nederland tussen 1947 en 1976 werd voorgeschreven aan zwangere vrouwen. DES zou miskramen voorkomen, maar dat doel werd niet bereikt.
Dit synthetische hormoon werd tussen 1940 en 1980 voorgeschreven aan vrouwen als wondermiddel ter preventie van miskraam, vroeggeboorte en tegen allerlei andere gynaecologische problemen zoals vroegtijdige menopauze of cyclusstoornissen.
De topman van de fabrikant van Thalidomide, dat in Nederland onder de merknaam Softenon werd verkocht, heeft zijn excuses aangeboden aan de slachtoffers van het medicijn. Het middel werd in de jaren 50 en 60 voorgeschreven, onder meer om misselijkheid bij zwangere vrouwen tegen te gaan.
Wat is DES? DES staat voor 'diëthylstilbestrol'. Het is een chemische stof die dezelfde werking heeft als het vrouwelijk hormoon oestrogeen. Dit kunstmatige hormoon is jarenlang in pilvorm gegeven aan zwangere vrouwen over de hele wereld, omdat men dacht dat het miskramen kon voorkomen.
Focomelie is een aangeboren afwijking waarbij de ledematen van de baby onderontwikkeld of afwezig zijn. Het woord komt van het Oudgrieks en betekent zeehondenledematen.
Alle stoffen die aangeboren afwijkingen (afwijkingen die aanwezig zijn bij de geboorte) kunnen veroorzaken, met inbegrip van bepaalde chemische producten, geneesmiddelen, stralingen en ook infecties.
Wrange gevolgen
Tot nu toe waren het vooral de DES-dochters die met gezondheidsproblemen kampten: misvormde baarmoeders, problemen met vruchtbaarheid en vaginakanker.
Zwanger of net bevallen
De huisarts kan dan een uitstrijkje maken. Dit kan ook tijdens de zwangerschap en is niet schadelijk. Vanaf 6 weken na de bevalling kunt u weer een uitstrijkje laten maken voor het bevolkingsonderzoek.
Kinderen met microlissencefalie hebben een te klein hoofd vanaf de geboorte (microcefalie) met afwijkingen van de hersenschors (lissencefalie) op de MRI scan. Zij vertonen in de tijd vertraagde ontwikkeling zo wel op cognitief als op motorisch vlak, met hoge of lage spierspanning en epilepsie.
Door de schedelomtrek te meten, kan men nagaan of de hersenen van de baby zich normaal ontwikkelen en, als dat niet het geval is, eventuele afwijkingen in een vroeg stadium opsporen en behandelen.
Of een baby een groot of klein hoofd heeft is in de eerste plaats een kwestie van aanleg. Dus als papa of mama een groot hoofd heeft, is er meer kans dat je kind ook een wat groter hoofd heeft. Hetzelfde geldt voor een hoofdomtrek die kleiner dan gemiddeld is. Dit is dus geen reden om je zorgen te maken.
Het Joubert syndroom is een zeldzame genetische ziekte die bij ongeveer 1 op de 80.000 mensen voorkomt. De ziekte uit zich in problemen in de ontwikkeling van de hersenstam en de kleine hersenen. Hierdoor ontstaan problemen met het ademhalingssysteem, evenwicht en spiercontrole.
Het lijkt een beetje op de kop en de snavel van een eend. De arts kan hiermee de vagina een beetje openen zodat de binnenkant van de vagina en ook de baarmoedermond onderzocht kunnen worden. Een eendenbek kan wat raar aanvoelen in de vagina, maar hoort geen pijn te doen.
Het virus is heel besmettelijk. "Het is absoluut niet zo dat mensen met HPV seksueel flink tekeer zijn gegaan. Het virus is echt heel normaal. Ook als je je hele leven slechts één seksuele partner hebt, kun je het van die partner krijgen." In de meeste gevallen is het niet ernstig als je het krijgt (zie vraag 4).
Bij baarmoederhalskanker met uitzaaiingen naar de longen, lever of botten wordt u meestal niet meer beter. U kunt wel een behandeling krijgen om uw klachten minder erg te maken of langer te leven. Bijvoorbeeld bestraling of chemotherapie. U beslist samen met de gynaecoloog welke behandeling u wilt.
Als de zwangerschap voor de 16e week misgaat, dan noemen wij dit een miskraam. Dat wil zeggen dat het vruchtje niet meer verder groeit, het hartje niet meer klopt, het kindje niet meer leeft en daardoor de zwangerschap soms vanzelf wordt afgestoten. Een miskraam komt bij 1 op de 6 zwangerschappen voor.
Vanaf 1953 werd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voor kinderen een gratis vaccin ter beschikking gesteld tegen difterie, kinkhoest, roodvonk en tuberculose. Charlotte Hannik organiseerde in 1957 de Nederlandse vaccinatiecampagne tegen poliomyelitis.
Het bloedverlies kan na een miskraam twee tot vier weken aanhouden. Op deze manier kan je dus alweer zwanger worden in de eerste maand na het stoppen van het bloeden na een miskraam, afhankelijk van wanneer je eisprong plaatsvindt. De eerste menstruatie na een miskraam kan heftiger zijn dan normaal.