In het eerste kwartaal van 2022 hebben 19 van de 35 regio's in Nederland te maken met een zeer krappe arbeidsmarkt. In deze regio's zijn er dus veel meer vacatures dan werkzoekenden. In de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht is de arbeidsmarkt volgens de Spanningsindicator het krapst van heel Nederland.
De spanning op de arbeidsmarkt is in het vierde kwartaal van 2021 weer licht toegenomen. Het landelijke spanningsniveau ligt nog maar net onder het niveau van een zeer krappe arbeidsmarkt. Dit blijkt uit de UWV-spanningsindicator. Van alle werkende Nederlanders werkt nu 82% in een beroepsgroep waar momenteel krapte is.
De werkloosheid is in juli 2022 verder opgelopen tot 353.000, dat is 3,6 procent van de beroepsbevolking. De afgelopen drie maanden steeg het aantal werklozen met 12.000 per maand. Dat kwam omdat mensen hun baan verloren, maar ook doordat niet-werkenden een zoektocht naar een baan begonnen of bleven voorzetten.
Techniek, ICT, zorg en onderwijs
Uit analyse van Randstad blijkt dat bijna ieder vakgebied kansrijk is in 2022. Toch is ook duidelijk te zien dat met name in de techniek, ICT, zorg en het onderwijs structureel de meeste vacatures openstaan.
Naast de coronaberoepen die nu hot zijn, bieden ICT en techniek nog steeds structureel meer vacatures dan andere vakgebieden. Ook in de bouw, onderwijs, analyse & onderzoek en zorg is blijvend veel vraag naar personeel.
Een 'zeer krappe' arbeidsmarkt ontstaat bij een waarde van 4 of hoger. In het eerste kwartaal van 2022 was de waarde 4.42. In het vierde kwartaal van 2021 was het 3.78.
De Nederlandse arbeidsmarkt staat er goed voor in vergelijking met andere westerse landen. Maar ondanks de huidige krapte op de arbeidsmarkt komen kwetsbare groepen – ouderen, mensen met een arbeidsbeperking, een migratieachtergrond of zorgtaken – nog altijd moeilijk aan een baan.
Met een verdere toename van het aantal openstaande vacatures en opnieuw een daling van het aantal werklozen, liep de spanning op de arbeidsmarkt in het tweede kwartaal van 2022 verder op. Er kwamen 16 duizend openstaande vacatures bij en het gemiddeld aantal werklozen daalde met 11 duizend.
De jeugdwerkloosheid nam het sterkst af, 3,2 procentpunt bij jonge mannen en 1,8 procentpunt bij jonge vrouwen. Bij 25- tot 65-jarigen was de afname minder groot. Bij 65-plussers steeg de werkloosheid.
In het tweede kwartaal van 2022 was 3,3 procent van de beroepsbevolking werkloos. Een jaar eerder, in het tweede kwartaal van 2021, was dat nog 4,3 procent. In het tweede kwartaal van 2021 was het werkloosheidspercentage het hoogst in Groningen en Noord-Holland en het laagst in Zeeland.
In Nederland zijn de vier sectoren of branches die het meest te maken hebben met personeelstekort de ICT-branche, de onderwijssector, de bouwsector en technische beroepen. Er is een nijpend tekort aan vakmensen in ons land, mede doordat de meeste vakmensen vroeg of laat ZZP'er worden en dus voor zichzelf beginnen.
In het tweede kwartaal van 2021 zijn er volgens het CBS voor elke 100 werklozen maar liefst 106 openstaande vacatures. De enorme spanning op de arbeidsmarkt komt vooral door een recordgroei van het aantal openstaande vacatures (met 82 duizend).
Werkloosheid verder gedaald
In het tweede en derde kwartaal van 2020 – aan het begin van de coronacrisis – nam het aantal werklozen met 141 duizend sterk toe, naar 528 duizend. Daarna is het aantal werklozen weer gedaald, naar 327 duizend in het tweede kwartaal van 2022. Dat is 3,3 procent van de beroepsbevolking.
Alhoewel die krapte alle sectoren raakt, springt een aantal sectoren er in het bijzonder uit en dan gaat het onder andere om de zorg en hulpverlening, de horeca, hoveniersbedrijven, de kinderopvang, de techniek en de transportsector (inclusief op- en overslag).
Hun arbeidsmarktsituatie is dus vaker precairder dan die van middengeschoolden en hooggeschoolden. Het risico op langdurige werkloosheid is daarnaast hoger voor kortgeschoolden. In 2020 was bijna 4 op 10 (39,2%) van de kortgeschoolde werklozen langdurig werkloos ten opzichte van 22,1% van de hooggeschoolde werklozen.
Eind juni stonden er 467 duizend vacatures open, 16 duizend meer dan aan het einde van het eerste kwartaal (cijfers gecorrigeerd voor seizoenseffecten). Daarmee bereikte het aantal openstaande vacatures opnieuw een recordstand. Het is het achtste kwartaal op rij dat het aantal vacatures toeneemt.
Een van de grote oorzaken is vergrijzing, en dat die eraan zit te komen, weten demografen al jaren. Vergrijzing betekent dat er meer mensen met pensioen gaan dan er op de arbeidsmarkt bij komen. Sectoren met hoge vergrijzing zijn op dit moment onder meer de overheid, onderwijs en transport.
De komende 20 jaar blijft de beroepsbevolking nog wel krimpen, denkt Joop Schippers, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit Utrecht. Wilthagen denkt zelfs dat het nog wel 30 jaar kan duren.
Twee trends die in 2022 groots zijn, zijn enorme planten en zelfgekweekte groenten. Producten zoals zaadjes en scheppen zijn al product trends sinds mensen meer gaan nadenken over hoe ze het milieu kunnen helpen. En volgens Google Trends zijn de zoekopdrachten naar 'moestuin' dit jaar enorm toegenomen.