Bliksemdetectiesystemen meten de plaats, tijd en eigenschappen van de bliksem met radiogolven in een speciale frequentieband. Bliksemdetectiesystemen kunnen de ontladingen tussen de wolken en de grond nauwkeurig bepalen, maar kunnen een deel van de ontladingen in de wolken, die veel vaker voorkomen, missen.
'Benjamin Franklin werd door de bliksem getroffen' Benjamin Franklin was wetenschapper en Founding Father en is misschien vooral bekend omdat hij bliksem wilde opvangen met een vlieger.
Door de extreme hitte die in minder dan een duizendste van een seconde ontstaat in een bliksemschicht, zet de lucht er zeer sterk uit en ontstaat een drukgolf die te horen is als donder. Het geluid verplaatst zich met een snelheid van 340 meter per seconde, wat zeer veel lager is dan de lichtsnelheid (300 000 km/s).
Die dekselse bliksem ontstaat door het spanningsverschil tussen een zware onweerswolk en het aardoppervlak. De onderkant van de wolk heeft door allerlei processen een negatieve lading gekregen, terwijl de aarde onder de wolk juist positief geladen is, en dat verschil moeten worden opgeheven.
Bliksem is een ontlading waarbij elektronen van een negatieve lading naar een positieve lading gaan - de stroomrichting is van positief naar negatief. Hierbij hoeft de spanning niet in de buurt te komen van de doorslagspanning.
Een blikseminslag is een gebeurtenis die ongeveer een op de twee miljoen mensen per jaar persoonlijk treft. Een aanzienlijk deel van de getroffenen overleeft dit natuurgeweld. Er zijn twee belangrijke mechanismen die tot letsel leiden: hartritmestoornissen en brandwonden.
In een huis ben je ook redelijk veilig, mits je niet in de buurt van koperen leidingen of elektrische kabels bent. Ook schijnt douchen en badderen een afrader te zijn. De kans dat je geraakt wordt door de bliksem is gemiddeld 1 op 2 miljoen.
Hoe het kan dat de bliksem een rode kleur heeft, is nog niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk ontstaat het wanneer kleine deeltjes in de lucht botsen met elektrische deeltjes die ontstaan bij onweer. En dat komt dus niet vaak voor.
Licht gaat sneller dan geluid
De lichtsnelheid is ongeveer 300.000 kilometer per seconde. Het licht, de bliksemflits, is dus heel snel bij je. Veel sneller dan het geluid (de donder). Want de snelheid van geluid is ongeveer 330 meter per seconde.
We weten nog steeds niet precies hoe bliksem werkt. Grofweg zijn er voor bliksem drie ingrediënten nodig: water, warmte én kosmische straling . Warme lucht stijgt op en koelt hoger in de atmosfeer af. Daarbij ontstaat een wolk van heel veel kleine druppeltjes of ijskristallen.
Sluit ramen en deuren. Blijf weg van de ramen. Het licht van de bliksem is immers bijzonder fel en een nabije inslag kan je verblinden.
Niet zwemmen, vissen of surfen tijdens onweer
Verlaat bij naderend onweer meren, rivieren en de zee: zwemmen, surfen en varen is dan levensgevaarlijk. Alleen boten met een afgesloten metalen hut zijn binnen veilig. Zij werken als een kooi van Faraday. Houd ramen, deuren, ventilatieopeningen, enz.
In een goed onderhouden woning is badderen en douchen tijdens onweer gewoon veilig.
De langste bliksemflits ooit gemeten was volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) bijna 770 kilometer en strekte zich uit over drie staten in de VS. Boven Zuid-Amerika werd de langstdurende flits waargenomen. Die was ongeveer 17 seconden te zien.
In het Friese Hijum trad Arjen Roelofs in 1782 in de voetsporen van de Amerikaanse uitvinder Benjamin Franklin. Snel daarna ontwierp hij zijn eerste bliksemafleider die hij op het dak van de ouderlijke boerderij plaatste. Zijn neef Roelof Hessels Hommema kwam als 16- jarige bij hem in de leer.
Vandaar het volgende hulpmiddeltje om de afstand tot een bliksem te bepalen: elke drie seconden komt overeen met één kilometer. Als je na een bliksemflits tot negen kan tellen, is die bliksem dus 9 s x 330 m/s = 2.970 meter of afgerond drie km van de waarnemer verwijderd.
Bliksem slaat graag in op het hoogste punt in een gebied. Het strand en de zee zijn open 'vlaktes' zonder schuilplaatsen. Zwemmers en badgasten zijn daarom soms het eerste slachtoffer van een blikseminslag. Een blikseminslag valt niet veel voor, maar de gevolgen zijn wel ernstig.
Het is je misschien weleens opgevallen dat onweer de ene keer klinkt als geknetter en gekraak, en de andere keer meer als een soort gerommel. Zulk scherp geknetter betekent dat het onweer erg dichtbij is. Dat gezellige gerommel hoor je als het onweer iets verder weg is, of zich op grotere hoogten bevindt.
Als je weet dat ontladingen gemiddeld 10 km lang kunnen zijn, hoor je dus van één ontlading een gedonder van wel 30 seconden. Een knal hoor je als het ontladingskanaal, zowel boven als beneden ongeveer dezelfde afstand heeft tot je oor.
Ja, bliksem kan inslaan op uw zonnepanelen.
Vissen gaan niet dood als de bliksem op het water inslaat.Zolang ze onder water blijven, zijn ze veilig.De bliksem blijft namelijk aan de oppervlakte.
Hoewel Roy Sullivan het tegendeel doet vermoeden is de kans om door een bliksem geraakt te worden eerder klein — ongeveer één op drie miljoen per jaar. En mocht de bliksem dan toch rechtstreeks inslaan, heb je een kans van twee op drie om dit te overleven.
Tip 1: Haal alle elektrische apparaten uit het stopcontact
Een kapotte televisie of een computercrash door blikseminslag, daar zit natuurlijk niemand op te wachten. Haal dus altijd gelijk de stekkers van alle elektrische apparatuur uit het stopcontact als het onweert.
Een bliksemschicht bezit veel te veel energie en lading om zich te bekommeren om een kleine hoeveelheid metaal en zal dus in dit geval liever de snelste weg kiezen. Kortom, het metaal in een mobiele telefoon zal de bliksem niet aantrekken. Mobiele telefoons bevatten te weinig metaal om als bliksemafleider te werken.
Is donder gevaarlijk? Als u goed hebt opgelet hierboven, dan kunt u de conclusie trekken dat de donder an sich niét gevaarlijk is. De bliksem daarentegen is dat wél!