Betula utilis 'Doorenbos' (De witte Himalayaberk) heeft van alle berken de meest witte stam! De witte Himalayaberk wordt ongeveer 12 meter hoog, heeft een luchtige kroonopbouw, waardoor er gefilterd licht door blijft komen. De zilverberk danst als het ware in de wind.
Omdat een berk zacht hout heeft, wordt deze boom over het algemeen niet zo heel erg oud. De snelle groei van een berkenboom heeft zo zijn voordelen en zijn nadelen. Als je op dit moment een heel klein boompje plant van vingerdikte, kun je over vijf jaar een boom van enkele meters hoog in je tuin hebben staan.
Een normale berk kan wel tot 30 meter hoogte groeien. Dat zal de meerstammige berk minder snel doen, maar hij kan wel 5 meter worden. Nu denkt u misschien: ”Help kan ik deze meerstammige berk ook klein houden?” Ja hoor, dat kan, met goed snoeien gaat dat gewoon werken.
De berk is een winterharde, bladverliezende boom, die tot 30 meter hoog kan worden. Hij wordt niet erg oud, ca. 80 jaar. De ruwe en de zachte berk zijn moeilijk uit elkaar te houden maar kunnen allebei voor dezelfde doeleinden worden gebruikt.
Gewone berk, Betula pendula. Dit is de soort met de witte stam die je ook in onze bossen ziet. Hoogte tot 20 meter. 'Fastigiata' is de zuilberk, de kroon groeit van nature heel smal, perfect dus voor een kleine tuin.
Toen niet meer aan de vraag naar berkenstoelen voldaan kon worden, kwam er een hovenier op het idee, om niet een berkenstoel te planten, maar drie berken bij elkaar. Immers het leek bijna het zelfde, maar kostte veel minder en het was niet schaars meer, berken zat!
De berk moet je toppen, dat wil zeggen dat je op de gewenste hoogte de boom afzaagt. Hierdoor zullen er al snel nieuwe scheuten komen. Deze scheuten kun je eens in de twee jaar terugsnoeien. Je krijgt dan als het ware een soort knot berk.
Je kunt de berk dus snoeien op het moment dat de sapstroom stil staat. Dit is in de maanden november en december. Half januari komt de sapstroom al weer op gang, dus daarvoor moet de berk gesnoeid zijn. In de zomer kan de berk wel een lichte snoeibeurt hebben.
Snoeiwerk aan berken dient alleen te gebeuren tijdens het groeiseizoen als de bomen vol in blad staan. Snoeien tijdens de winter of het vroege voorjaar heeft het zogenoemde sapbloeden tot gevolg: de overmatige sapstroom druppelt dan uit de wonden. Daar hoeven ze niet aan dood te gaan, maar het verzwakt de bomen wel.
Wat je kunt doen is van een berk een 'struik' maken. Laat hem kappen tot op 30cm van de grond zodat hij opnieuw uitloopt. Dan gaat hij 5 tot 10 nieuwe stammetjes vormen het jaar daarop. Dit kan je dan om de 7 jaren doen.
Berk snoeien in november of december
Een berk snoei je in november of december. Hiervoor geldt hetzelfde als bij een notenboom: je moet hem snoeien voordat de sapstroom half januari op gang komt. Snoei je hem later, dan begint de boom te bloeden en verliest hij heel veel vocht.
De lengtegroei neemt elk jaar af. Als een boom volwassen is, is de lengtegroei teruggebracht van 30 a 150 cm per jaar naar 0.5 a 4 cm per jaar. Op zich hoeft de boom niet meer groter te groeien, maar de boom heeft de scheuten nodig om er bladeren en bloeiwijzen mee te maken.
Berkenboom kopen: berk soorten vanaf slechts € 0,95 per stuk.
Hij verdraagt kalk en neemt ook genoegen met voedselarme groeiplaatsen. Op vochthoudende groeiplaatsen kunnen ze tot 30 meter opgroeien, maar op droge groeiplaatsen is 15 tot 20 meter het maximum. Ze kunnen 9 tot 12 meter breed worden. De berk staat het liefst in de volle zon.
De zilverberk of ruwe berk kan al snel zo'n 20 tot 25 meter hoog worden en stelt geen al te strenge eisen aan de ondergrond. Zelfs droge, voedselarme zandgronden zijn geen probleem voor de zilverberk, al zal hij wel beter tot ontwikkeling komen op een zonnig plekje in een goed gedraineerde leembodem.
De berk, “vrouwe van het woud”
Berken waaien snel om als ze in erg drassige bodem staan. Ze hebben een oppervlakkig wortelgestel en dus geen goed houvast. Doordat ze ondiep wortelen kunnen ze ook slecht tegen droogte.
Waar kun j e een berk planten? Berken houden van zon en zijn het meest geschikt voor lichte, zandige, niet te droge grond. De wortels kunnen daarbij zoveel water uit de bovenste grondlaag weghalen dat dit gecompenseerd dient te worden met besproeiing als je wilt dat daar ook nog iets anders groeit.
Zo kost het snoeien van een berk gemiddeld slechts €195,- en betaal je voor het snoeien van een knotwilg ongeveer €800,-.
Direct onder de droge, buitenste laag schors zit de cambiumlaag. Als de boom nog leeft, is deze groen; bij een dode of stervende boom is deze bruin en droog. U kunt met een vingernagel of een zakmes een klein stukje buitenbast verwijderen om de cambiumlaag te controleren.
Planten die je onder de berk kan planten zijn:
Polystichum setiferum 'Herrenhausen', Convallaria majalis, Alchemilla, Geranium cantabrigiense 'Cambridge', Symphytum grandiflorum. Succes met het beplanten van de boomspiegel.
Goed voor de vogels:
Berk: bladeren en katjes. Lijsterbes: rijpe zaden, takken en bladknoppen. Wilg: bladknoppen, schors en katjes. Els: proppen.
Eigenschappen en symboliek van de boom
De berk wordt vaak in verband gebracht met de maan, daarnaast wordt zij verbonden met de fysieke wereld, het hiernamaals en de onderwereld. Ze symboliseert het pad waarlangs de Goddelijke energie tot de mensen komt en deze laatste hun aspiraties omhoog kunnen zenden.