Controleer op ruwe bultjes, wondjes en bruine plekken
nieuw ontstane rood-roze bultjes, soms met een ruwe korst erop. wondjes die niet goed genezen. bruine moedervlekken of bultjes die van vorm veranderen of meerdere kleuren krijgen (zoals bruin, zwart, rood, paars, blauw)
Color, kleur: verschillende kleuren door elkaar (licht en donkerbruin, rood, blauw, zwart, wit). Diameter: huidvlekken met een diameter die groter wordt dan een halve centimeter (meer dan 5 millimeter). Evolutie: het letsel verandert van uitzicht, grootte, dikte, kleur.
Een melanoom op tijd herkennen is belangrijk. Meestal verschijnt er plotseling een lichtbruine, donkerbruine of rode vlek op je huid die snel groeit. Deze vlek lijkt in het begin vaak op een moedervlek, maar valt vaak op door een snelle groei, een grillige vorm of meerdere kleuren.
Bij de vroegdiagnostiek van melanomen inspecteert de huisarts de huidafwijking op kenmerken die op maligniteit kunnen wijzen. Hierbij komen veel kenmerken uit de klinische diagnostiek van AN aan bod, die men echter anders moet wegen: Asymmetrie: grilligheid van vorm pleit voor een melanoom.
Dit is de meest voorkomende vorm van het melanoom. In ongeveer 75% van alle gevallen van melanoom betreft het de superficieel spreidende vorm. Zoals de naam al zegt groeit deze vorm eerst in horizontale richting voordat het de diepte in gaat. Dit groeiproces kan maanden tot enkele jaren duren.
Wat is de overleving van melanoom? Gemiddeld zijn 10 jaar na de diagnose nog 90 van de 100 mensen in leven. Let op: dit zijn gemiddelde cijfers voor alle mensen met deze soort kanker. Jouw vooruitzichten kunnen anders zijn dan het gemiddelde.
Een melanoom kan ontstaan uit een bestaande moedervlek of plotseling uit pigmentcellen in een voorheen 'gave' huid. Een melanoom komt steeds vaker voor, vooral bij mensen met een blanke huid. In Nederland worden per jaar bijna 3000 nieuwe melanomen (ongeveer 10% van alle gevallen van huidkanker) ontdekt.
Melanomen kunnen overal op de huid voorkomen, maar zij ontstaan het vaakst op delen van de huid die aan zonlicht worden blootgesteld. Bij vrouwen komen melanomen vaker voor op de benen; bij mannen vooral op de rug.
Een melanoom is een kwaadaardige moedervlek en een agressieve vorm van huidkanker. Soms verschijnt deze moedervlek uit het niets, maar vaker ontstaat een melanoom uit een bestaande moedervlek. Het gaat dan meestal om moedervlekken die al enigszins afwijkend waren of grote moedervlekken die bestaan vanaf de geboorte.
Ouderdomsvlekken komen evenveel bij mannen en vrouwen voor. Hoewel de meeste vlekken pas na je 50ste jaar ontstaan kun je ze soms ook op jongere leeftijd zien verschijnen, vanaf je 30ste jaar al. Ouderdomsvlekken zijn onschuldig en zullen later nooit kwaadaardig worden.
Een uitzaaiing van een melanoom gaat meestal via de lymfebanen in de huid. De lymfebanen komen uit in de lymfeklieren. Wanneer in een lymfeklier een uitzaaiing zit, is deze meestal te voelen als een stevig bolletje onder de huid dat ongeveer 2 tot 3 centimeter groot is.
Dit worden ook wel zonnevlekken of levervlekken genoemd. In medische termen 'zonne-lentigo', pigmentaties veroorzaakt door een combinatie van genetische en blootstelling aan de zon. Ze verschijnen vaak op de rug van de handen en het gezicht, maar nooit op zon-beschermde gebieden zoals de billen.
Een goedaardige huidtumor is een plaatselijke opeenhoping van weefsel en cellen, welke zowel in het gezicht als op het lichaam voor kan komen. Voorbeelden van goedaardige huidtumoren die de huidtherapeut kan behandelen zijn steelwratjes, ouderdomswratjes, bloedblaasjes en plaatselijke vetophopingen zoals Xanthelasma.
ABCDE-regel voor melanoom
Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand. Color/kleur: de vlek of moedervlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek of moedervlek is groter dan 5 millimeter. Evolving/evolutie: de vlek of moedervlek jeukt, bloedt of verandert.
Symptomen melanoom
Een melanoom is in eerste instantie vaak te herkennen aan veranderingen in een moedervlek. U moet alert zijn wanneer een moedervlek jeukt of bloedt, dikker of groter wordt, van kleur of van vorm verandert of wanneer er een zweertje of korstje ontstaat op de moedervlek.
Via de lymfevaten komen de kankercellen in de lymfeklieren. Van een uitzaaiing in een lymfeklier merkt u in het begin niets. Het duurt maanden tot jaren voordat de lymfeklier zo groot is dat u deze kunt voelen. U voelt dan een stevig bolletje onder de huid van ongeveer 1 tot 2 centimeter groot.
Voor de puberteit komt het melanoom uiterst zelden voor. Daarna kan het op elke leeftijd ontstaan, maar meestal bij mensen die tussen de 30 en 60 jaar oud zijn. Het aantal patiënten met een melanoom is de laatste vijftien jaar sterk toegenomen, mogelijk vanwege een toegenomen blootstelling aan ultraviolette straling.
Vaak verdwijnen ze na een tot drie weken weer vanzelf, volgens het Huidfonds.
Het voelt ruw aan. De bult wordt langzaam groter en kan een grote bult worden. Soms doet de bult pijn, maar meestal niet. Het kan er ook uitzien als een kleine wond die langzaam groter wordt.
Hoe ziet een onrustige moedervlek eruit ? Een onrustige moedervlek is wat onregelmatiger van vorm en kleurverdeling (d.w.z. verschillende tinten bruin tot zwart naast elkaar in dezelfde moedervlek) en vaak is er ook sprake van een roodachtige verkleuring.
Overmatige stress kan resulteren in 'stress uitslag' of netelroos. Netelroos bestaat uit verhoogde, roodkleurige plekjes of striemen. Het kan jeuken, soms ook tintelen of een brandende sensatie oproepen. Al treedt netelroos in de meeste gevallen op in reactie op een allergene stof.
Let op plekjes die veranderen van kleur, schilferen of een onregelmatige vorm krijgen. Let ook op plekjes die ruw zijn, waar steeds korstjes op zitten of die gemakkelijk bloeden. Heeft u al eens huidkanker of een voorstadium daarvan gehad? Let dan ook op het litteken op de plek waar de huidafwijking is weggehaald.
Rond het tweede levensjaar worden de pigmentvlekken meestal donkerder en dus beter zichtbaar. Vaak groeien ze bij het groter worden mee. Heb je een donkere huid? Dan is de kans op café-au-lait vlekken groter.